මෑත දිනවලදී අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රයේ කතාබහට ලක්වූ ව්‍යාපෘතියක්ව තිබුණේ ජාතික පාසැල්වලට නව විදුහල්පතිවරුන්ව බඳවාගැනීමේ ක‍්‍රියාවලියයි. අගෝස්තු 14 වැනිදා දක්වා අධ්‍යාපන සේවයේ පුරප්පාඩු වී තිබුනු විදුහල්පති තනතුරු 303 ක් සම්පුර්ණ කිරීමට අයදුම්පත් කැඳවා තිබුණි.
ලංකාවේ ජාතික පාසැල් 353ක් ඇත. ඉන් 303කම සේවය කරන්නේ වැඩබලන විදුහල්පතිවරුන්ය. වැඩ බැලීම යනු එක් විදුහල්පතිවරයෙක් සේවයෙන් ඉවත්ව, තවත් නිලධාරියෙක් පත්වනතුරු තාවකාලිකව පත්කරන නිලධාරියෙකි. එහෙත් ලංකාවේ අධ්‍යාපන සේවය තුළ ඇතැම් වැඩබලන විදුහල්පපත්වරුන් වසර දහයක පමණ කාලයක් වැඩ බැලීමෙහි යෙදෙන්නේය.
වැඩබැලීමේ තනතුරක සිටින්නට නම් දේශපාලන හයියක් වුවමනාය. තනතුරට නිල වශයෙන් පත්වීමේදී සුදුසුකම් ඇති අය විය යුතුය. වැඩබැලීමේ තනතුරක දිගින් දිගටම සිටින්නට දේශපාලන සහයෝගය සහ ශක්තියක් වුවමනාය. ඒ නිසාම වැඩබලන විදුහල්පතිවරුන් වෙනුවට ස්ථීර විදුහල්පතිවරුන් පත්කිරීමට ගන්නා උත්සාහයන්හිදී දැවැන්ත බලපෑමක් එයට විරුද්ධව පැනනඟින්නේය. ඒ නිසාම 2012 සහ 2014 වර්ෂවලත් විදුහල්පති පුරප්පාඩු සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා අයදුම්පත් කැඳවිමෙන් පසුව, ඒ ක‍්‍රියාවලිය මඟ නතර විය. මෙවර කැඳවූ අයදුම්පත් වලටය ඒ හදියම සිදුවනු ඇතිදැයි අප දන්නේ නැත. වත්මන් ඇමතිවරයාට වුව බලයට පත්වීමෙන් වසර තුනක් ගතවෙනතෙක් විදුහල්පතිවරුන්ගේ අර්බුදය අවසන් කිරිමට හැකිව නැත. මෙය, ඇමතිවරයා බලයට පත්වූ විගස කළයුතුව තිබුණු කටයුත්තකි.
විදුහල්පතිවරුන්ගේ මාතෘකාවෙන් එහාට අප කතාකරන්නේ ලංකාවේ පාසැල් අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රය තුළ තිබෙන අරාජිකත්වය ගැනය. මේ අරාජිකත්වය නැතිකොට පාසැල් අධ්‍යාපනය විධිමත් කිරිම වෙනුවෙන් වෘත්තිය සමිති, අධ්‍යාපනය පිළිබඳ උනන්දුවක් දක්වන පුද්ගලයන් විසින් වෙනස්කම් රැුසක් ඉල්ලා තිබුණි. විදුහල්පති ප‍්‍රශ්නය විසඳිම ඉන් ප‍්‍රධාන ඉල්ලීමකි. විනය පරීක්ෂණ සිදුකිරීම, ගුරු මාරු විධිමත්ව සිදුකිරීම තවත් ඉල්ලීම්ය.
පාසැල්වලට බඳවාගැනීම්වල සිටම ඇත්තේ අරාජික බවය. විශේෂයෙන්ම ජනප‍්‍රිය පාසැල් පාලනය කෙරෙන්නේ ලංකාවේ ආණ්ඩුවලටත් වඩා බලවත් වූ බලවේග විසින්ය. පාසැල්වල සේවය කරන නිලධාරීන්, විනය කඩකරන නිලධාරින් සම්බන්ධයෙන් වුව ක‍්‍රියාත්මක වෙන්නේ ඒ අරාජික බවයි.
විනය පරීක්ෂණ
මේ සම්බන්ධයෙන් වත්මන් අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා වුව කිසිම සතුටුදායක පියවරක් ගෙන තිබුණේ නැත. 2008 සිට 2017 අගෝස්තු 30 දිනය දක්වා විවිධ අක‍්‍රමිකතා සහ විනය කඩකිරීම් නිසා නොවිසඳී තිබුණු විනය ගැටලූ ප‍්‍රමාණය 343ක් බව ඉහත කී විගණකාධිපති වාර්තාව කියන්නේය. එලෙස මඟ නතර වී ඇති සිදුවීම්වලින් බහුතරය විශේෂ දේශපාලන බලයක් ඇති නිලධාරින් සම්බන්ධ විනය පරීක්ෂණ වෙයි. එවැනි සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් විනය පරීක්ෂණ සිදු නොකර එවැනි නිලධාරින් වෙනත් පාසල්වලට මාරු කිරීම පමණක් සිදුකර ඇත. ඒ නිසා එවැනි සිදුවිම්වලට සම්බන්ධ නිලධාරීන් තවමත් පාසැල්වල සේවය කරයි.
සිදු නොකළ පරීක්ෂණ අතර පාසැල්වල ළමා අපචාර සිදුවීම්ද වෙයි. ඒවා සම්බන්ධයෙන් අප‍්‍රමාදව කටයුතු නොකර එවැනි ගුරුවරුන්ව වෙනත් පාසැල්වලට මාරු කර යැවීම සිදුව ඇත. ඒ ප‍්‍රමාණය සංඛ්‍යාවෙන් විශාල ප‍්‍රමාණයක් නොවුණත්, විනය පරීක්ෂණ ක‍්‍රියාත්මක කිරිමෙන් වැරදිකරුවන්ට පියවර ගෙන, නිර්දෝශී නිලධාරීන්ව චෝදනාවලින් නිදහස් නොකළ පසුබිමක සමස්ථ ගුරු සේවයටම ඒ චෝදනාව අදාල වෙයි. ඒ නිසා ගුරු සේවයේ සිටින ඕනෑම නිලධාරියෙක් ළමා අපචාර චෝදනා ඇති නිලධාරියෙක් විය හැකිය.
ගුරුමාරු
ජාතික පාසැල් 193 ක ගුරුවරුන් 5905 දෙනෙකු වර්ෂ 8 – 27 අතර කාලයක් තිස්සේ මාරුවීම් නොලබා එකම පාසැලක සේවයේ යෙදී තිබුණු බව 2016 විගණකාධිපති වාර්තාවේ සඳහන්ව තිබී ඇත. එහෙත් අධ්‍යාපන චක‍්‍රල්ඛ හා 10 / 2377/ 436/ 052 දරණ අමාත්‍ය මණ්ඩල තීරණය අනුව එකම පාසැලක වසර 8කට වඩා ගුරුවරයෙක් සේවයේ යෙදවිය නොහැකිය.
මේ ගැටලූ‍වට විසඳුම් ලබාදෙමින් ජාතික පාසැල්වල එකදිගට සේවය කරන ගුරුවරුන් සම්බන්ධයෙන් පියවර ගැනීම ගුරු සංගම්වල ඉල්ලීමක් විය. දේශපාලන හයිය පාවිච්චි කරමින් ජනප‍්‍රිය පාසැල්වල අරක්ගෙන සිටි ගුරුවරුන්ව මාරුකර යැවීමේ අවශ්‍යතාවයක් තිබුණි.
ලංකාවේ පාසැල් 10 162 කි. ගුරුවරුන් මේ හැම පාසැලකටම සමානව සේවය සැලසිය යුුතුය. පෙර කී ලෙස ජාතික පාසල් 353 කි. ඒ අතර ජනප‍්‍රිය පාසැල් යැයි සැලකෙන පාසල්ද වෙයි.
ඒ අනුව 2017 දී අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශ්‍ය විසින් එවැනි පාසැල්වලට අරක්ගෙන සිටි ගුරුවරුන් 7199කට මාරුවිම් ලබාදී තිබුණි. මේ සම්බන්ධයෙන්ද අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රයේ උන්නතිය පතන පාර්ශ්වයන් විසින් වසර ගණනාවකත් තිස්සේ දිගින් දිගටම බලපෑම් කර තිබුණි. වත්මන් ආණ්ඩුව බලයට පත්වූ විගසම ගතයුතු නැවුම් තීන්දුවක් විය යුතුව තිබුණි.
දැන් ඇති ප‍්‍රශ්නය මෙලෙස මාරුවීම් ලබාදුන් නිලධාරින් අතරින් සැලකිය යුතු ගුරුවරුන් ප‍්‍රමාණයක් මාරුවීම අනුව නව පාසැල්වලට නොගොස් තමන් අරක්ගත් පාසැල්වලටම වී සිටීමයි. මාරුවීම අනුව ඉවත්ව ගිය ගුරුවරුන් පිළිබඳව විගණනයක් සිදු කරන ලෙස නැවතත් දැඩි ඉල්ලීම් පැමිණ තිබුණි. එහෙත් විගණනයට ලක් කළේ උසස්පෙළ පන්තිවලට අදාළව මාරුවීම් ලද ගුරුවරුන් පිළිබඳව පමණි.
මාරුවීම් ලද උසස්පෙළ ගුරුවරුන් 2500ක් විය. එහෙත් ඔවුන් අතරින් ගුරුවරුන් 176ක් මාරුවිම් ලබා නැත. මීට අමතරව 6 -11 ශ්‍රේණිවල මාරුවීම් ලද ගුරුවරුන් 3766ක් සහ ප‍්‍රාථමික ශ්‍රේණිවල මාරුවීම් ලද ගුරුවරුන් 843 ක් වෙයි. ඒ අය අතරිනුත් සැලකිය යුතු පිරිසක් මාරුවීම පිළිගෙන පාසැල්වලින් ඉවත් නොවී සිටියි.
මීට අමතරව කාලපරිච්ෙඡ්ද නොමැති ගුරුවරුන් විශාල ප‍්‍රමාණයක් පාසල් ක්ෂේත‍්‍රයෙහි සිටියි. ඇතැම් පාසල්වල විශාල ගුරු අතිරික්තයන්ද, තවත් පාසල්වල විශාල ගුරු හිඟයක්ද ඇත. මේ අවිධිමත් බව අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රය පුරා පැතිර තිබෙන්නේය. 2016 වර්ෂයේදී ජාතික පාසැල් 35ක කාර්ය මණ්ඩල විසින් ලබා තිබුණු අනුමැතියක් නැති නිවාඩු දින ගණන 5072 කි.
බලය ඇති නිලධාරින් බලය සමඟ කටයුතු කරද්දී බලය නැති නිලධාරීන් අසරණ ලෙස කටයුතු කරයි. අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රයේ පෙරළියක් කරන්නට නම් මේ අවිධිමත් බව නැති කර දැමිය යුතුය. වත්මන් ආණ්ඩුවට ලැබුණු කාලයෙන් විශාල කොටසක් ගෙවී ගොස් හමාරය. ඉදිරි කාලසීමාවේදී මේ අරාජික බව නැති කරන්නට අධ්‍යාපන ඇමතිවරයාට හැකිවේදැයි ඇත්තේ සැකයකි.
