පුද්ගල ජාවාරම සම්බන්ධයෙන් ලංකාවට ඇත්තේ සුවිශේෂ නාමයකි. එය ගෞරව නාමයක් නොව අපකීර්තිමත් නාමයකි. අමෙරිකාවේ පුද්ගල ජාවාරම පිළිබඳ නිරීක්ෂණය කිරීම සහ මැඬලීම සඳහා වූ ආයතනය විසින් වාර්ෂිකව නිකුත් කරන පුද්ගල ජාවාරම පිළිබඳ වාර්තාවෙහි ලංකාව පිළිබඳ ඇති කොටසෙහි සඳහන් වෙන්නේ ලංකාව තවමත් පුද්ගල ජාවාරම මැඬලීම සඳහා ප්රමාණවත් පියවර ගෙන නොමැති බවය.
පසුගිය වසර පහක කාලය තුළ ලංකාව හරහා කාන්තාවන්, පිරිමින් සහ දරුවන් ජාවාරම් කර ඇති බව එම වාර්තාවෙහි සඳහන්ය. කලාපයේ වෙනත් රටවලින් පැමිණ ලංකාවේ ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවට අල්ලස් ලබා දෙමින් තවත් රටවලට ගමන් කළ අවස්ථා පිළිබඳව ජාත්යන්තර වශයෙන් වාර්තා වී ඇත. පුළුල් සාකච්ඡුාවකට ලක් නොවූවද මේ මාතෘකාව ලංකාව සැලකිල්ලට ගත යුතු පුළුල් මාතෘකාවකි.
පුද්ගල ජාවාරම සම්බන්ධයෙන් ලංකාවේ වගකිව යුතු ආයතන කිහිපයකි. එක් පැත්තකින් පුද්ගල ජාවාරම පිළිබඳ සැලකිල්ලෙන් විමර්ශන කිරීමේ වගකීම ඇති විදේශ රැුකියා නියුක්ති කාර්යාංශය සහ පොලිස් අපරාධ විමර්ශන කොට්ඨාසයයි. අනෙක් පැත්තෙන් පුද්ගලයන් විදේශගත කිරීම සම්බන්ධයෙන් වගකීම ඇති ආගමන හා විගමන පාලක ජෙනරාල්වරයායි. ඊට අමතරව නාවික හමුදාවේ ඇස්වලට වැලි ගසා මුහුදු මාර්ගයෙන් විදේශගත වන අවස්ථාද තිබෙන්නේය. එහෙත් මේ සටහන ඒ අතරින් පුද්ගල ජාවාරම මැඬලීම සම්බන්ධයෙන් විශාල වගකීමක් ඇති ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව පිළිබඳවය. ඒ ආයතනයේ කටුනායක ගුවන්තොටුපළෙහි ඇති කාර්යාලය පිළිබඳවය. මේ සටහන සඳහා අපට තොරතුරු සැපයුවේ ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවෙහි සිටින ඉතාම සුළුතරයක් වන නීතිගරුක නිලධාරීන් අතරින් කිහිපදෙනෙකි.
සිදුවීම් කිහිපයක්
ගුවන් තොටුපල හරහාම පාතාල නායකයන් රටෙන් පිටවූ බව කියන්නේ අප කිසිවෙක් නොවේ. ශ්රී ලංකා ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා විසින්මය. ඒ මැයි 30 වැනිදා ශ්රී ලංකා පදනම් ආයතනයේදී කළ ආන්දෝලනාත්මක කතාවේදීය. අරුණ උදයන්ත නම් වූ පාතාලයට සම්බන්ධ වීම පිළිබඳ චෝදනා ලත් පුද්ගලයා කළුතරදී ඝාතනය කිරීමට සම්බන්ධ වූ පාතාල සාමාජිකයන් රටෙන් පිටවීම සඳහා ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ සහායක් ලැබුණු බව අප සමග නිර්නාමිකව අදහස් දැක්වූ ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීහුද පවසති.
අප කෙටියෙන් පහත සඳහන් කරන්නේ මිනිස් ජාවාරමට සහ නීත්යනුකූල නොවන අන්දමින් ලංකාවෙන් පිටවීම සහ ලංකාවට ඇතුළුවීම සම්බන්ධ සිදුවීම් කිහිපයකි. මෙහි පළ කරන සිදුවීම් සියල්ල පිළිබඳව ආගමන හා විගමන පාලක ජෙනරාල්වරයාට නිලධාරීන් විසින් ලිඛිතව දැනුම් දී ඇතත් පරීක්ෂණ සිදුවී නැත.
මෙවැනි නිශ්චිත සිදුවීම් බොහොමයක් එදිනෙදා සිදුවන්නේය. මේ වෙද්දී අල්ලස් ගැනීම, ඒවා ප්රසිද්ධියේ බෙදාහදාගැනීම එදිනෙදා සිදුවීම් බවට පත්ව ඇතැයි කලකිරීමෙන් අප සමග අදහස් දැක්වූ නිලධාරීන් කියන්නේය.
මෙවැනි සිදුවීම් පිළිබඳ ආගමන හා විගමන පාලක ජෙනරාල් නිහාල් රණසිංහ ප්රමුඛ ඉහළ නිලධාරීන් පියවර නොගන්නා නිසා මේවා වැළැක්විය නොහැකි තත්වයට පත්ව ඇතැයි එම නිලධාරීහු කියති. ඒ නිසාම මෙවැනි සිදුවීම් දිගින් දිගටම සිදුවන බව ඔවුන්ගේ අදහසය.
පාකිස්ථාන සම්භවයක් ඇති ඕස්ටේ්රලියානු පවුලක සාමාජිකයන් විවාහ උත්සවයක් සඳහා දින දෙකක කාලසීමාවකට ශ්රී ලංකාවට පැමිණි මොහොතක ගුවන් තොටුපොල පැමිණීමේ පර්යන්තයේදී තොටුපල අංශයේ මැදිහත්වීම මත ලංකාවට ඇතුළුවීම සඳහා ඩොලර් 1000ක අල්ලස් ලබාගැනීම සඳහා ඕස්ටේ්රලියානු මහකොමසාරිස් කාර්යාලය හරහා පරීක්ෂණ ක්රියාත්මක වෙයි. එහෙත් ලංකාවේ ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඒ පිළිබඳ නිසි පියවරක් ගන්නේ නැත.
තවත් සිදුවීමක් වන්නේ 2016 මාර්තු 05 වැනිදා රටින් පිටවීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් පැමිණ ඇති ගුවන් මගියෙකු විදෙස්ගත කිරීමට රුපියල් 40,000ක මුදලක් අල්ලස් ලෙස ලබාගැනීමට නිලධාරියෙකු කටයුතු කිරීමේ සිදුවීමයි. පසුව ඒ සම්බන්ධයෙන් තවත් නිලධාරියෙකු පැමිණිලි කළ නිසා ඒ මුදලින් අඩක් මගියා වෙත නැවත ලබා දී ඇත. ඒ පිළිබඳවද එක් නිලධාරියෙකු ලිපියක් හරහා පැමිණිලි කර ඇතත් තවමත් ඒ සිදුවීම පිළිබඳව චෝදනා ලත් නිලධාරියා ගුවන් තොටුපළෙහි සේවය කරන්නේය.
තවත් මෑත කාලයක සිදුවීමක් වන්නේ 2016 ඔක්තෝබර් 20 වැනිදා ගුවන්තොටුපලෙන්ම ජේ042840 අංකය දරන ගමන් බලපත්රය හිමිව තිබුණු පුරවැසියා රහසේ පිට කිරීම පිළිබඳ පැමිණිල්ලයි. එම පුරවැසියාට රටෙන් පිටවීම තහනම් කර තිබී ඇතත් ආගමන විගමන දෙපාර්තමේන්තුව හරහා ඒ පුරවැසියා රටෙන් පිට කර ඇත. ඒ සිදුවීමට මැදිහත් වූ නිලධාරියා සම්බන්ධයෙන්ද මේ වනතෙක් පරීක්ෂණයක් නැත. ඒ නිලධාරියාද තවමත් ගුවන් තොටුපළෙහි සේවය කරයි.
ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවට වැඩිම රාජකාරී ඇති ස්ථානයක් වන කටුනායක ගුවන් තොටුපළෙහි සේවය කරන ඉහළ නිලධාරීන් රාජකාරී වේලාවේදී මත්පැන් පානය කර සිටින බවත් ගුවන් තොටුපල සේවකයෝ අප සමඟ පෙන්වාදෙති. එවැනි සිදුවීම් පිළිබඳවද ආගමන හා විගමන පාලක ජෙනරාල්වරයාට ලිඛිතව දැනුම් දී ඇත.
පෝලිම් සැකසීම
ගුවන් තොටුපළෙහි ඇති ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ කවුන්ටර් වෙත පෝලිම් සැකසෙන ආකාරයද අපූරුය. මීට පෙර තිබුණු ක්රමය වන්නේ එක් එක් කවුන්ටරයට එක් එක් පෝලිම් සැකසෙන ක්රමයකි. ලෝකයේ බොහෝ ගුවන් තොටුපලවල කවුන්ටර් ඒ ක්රමය වෙනුවට එකම පෝලිමක පැමිණ කවුන්ටර්වලට බෙදී යන ක්රමයක් ක්රියාත්මක විය. ලංකාවේ බැංකු පවා එක් එක් කවුන්ටරයට පෝලිම් සැකසීම වෙනුවට එක් පෝලිමක පැමිණ කවුන්ටරයක් ඉදිරිපිට හිස්තැනක් නිර්මාණය වූ පසුව එකම පෝලිමෙන් බෙදී කවුන්ටරයට පාරිභෝගි කයා පැමිණෙන ක්රමයකට මාරු විය. ලංකාවේ ගුවන් තොටුපොලේ එම ක්රමය වෙනස් කිරීමට ආගමන හා විගමන නිලධාරීන් එකඟ නොවන තත්වයක් තිබුණි.
එයට හේතුව වුණේ පුද්ගල ජාවාරම්වලට ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ කවුන්ටර් උපකාරී වූ නිසාය. බොහෝවිට නීතිවිරෝධී ලෙස විදේශගත වන අයෙකුට නියමිත අල්ලස් මුදල ගෙවූ පසුව අහවල් කාලසීමාවේදී ආගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ අහවල් කවුන්ටරයෙන් අනුමැතිය ලබාගන්නා ලෙස උපදෙස් ලැබෙයි. ඒ නියමිත කවුන්ටරයේ ඉන්නේ පෙර සූදානම් කළ ආගමන හා විගමන නිලධාරියෙකි. ඔහු විසින් නීතිවිරෝධී විදේශගත වීමට අවසරය ලබාදෙයි. වෙනත් නිලධාරියෙක් සිටින කවුන්ටරයක් ඉදිරිපිට පෝලිමෙහි කිහිපදෙනෙක් සිටියදී තමන් සේවය කරන කවුන්ටරය ඉදිරියේ කිසිවෙක් නොසිටින අවස්ථා එකල තිබුණු බව අප සමඟ අදහස් දැක්වූ නීතිගරුක නිලධාරීන් කියන්නේය.
මෑතකදී එම ක්රමය වෙනස් කොට එක් පෝලිමක් පමණක් ක්රියාත්මක වෙන්නට පටන්ගෙන තිබුණි. පෝලිම් ක්රමය වෙනස් කළ යුතු බව නීතිගරුක සේවකයන්ගේම අදහසක් තිබී ඇත. එහෙත් පෝලිම් ක්රමය වෙනස් වූ පසුව ලෝකයේ වෙනත් තැන්වල නැති අලූත් ක්රමයකට ආගමන හා විගමන නිලධාරීන් හැසිරෙන්නට පටන්ගෙන තිබෙන බව අප සමඟ අදහස් දැක්වූ ආගමන හා විගමන නිලධාරීහු කියති.
දැනුදු යම් කවුන්ටරයට පෙර සූදානමකින් පුද්ගලයෝ පැමිණෙති. පැමිණෙන පුද්ගලයා කවුන්ටරයේ සිටින නිලධාරියා විසින් කලින් හඳුනාගැනෙයි. ඔහු පෝලිමේ ඉදිරියට ළංවෙන තුරු බලා සිටින නිලධාරියා ඔහු ළංවෙද්දී වෙනත් පුද්ගලයන් කවුන්ටරයට ගෙන්වා නොගැනීම සඳහා තම කවුන්ටරයෙන් නැඟිටින්නේය. නැගිට වෙනත් කටයුත්තක් කරන අන්දමෙන් එතැන රැඳී සිට තමාට අවශ්ය පුද්ගලයා පෝලිමෙහි ඉදිරියට පැමිණි පසුව කවුන්ටරයේ හිඳගන්නේය. ඉන්පසුව ඔවුන් රටෙන් පිට කිරීම සඳහා කටයුතු කරන්නේය.
ආයතන කිහිපයක්
ආගමන හා විගමන පාලක ජෙනරාල් නිහාල් රණසිංහම පෙන්වාදුන් කාරණයක් වන්නේ රටෙන් පිටවීමට අවසරයක් නැති පුද්ගලයෙකු ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ ගුවන් තොටුපල කවුන්ටර්වල සිටින නිලධාරියෙකුට අල්ලස් දීමෙන් පමණක් පිටකිරීම කළ නොහැකි බවයි. ඒ ප්රකාශය සැබෑවකි. දුෂණ විරෝධී පදනමකින් අප සමඟ අදහස් දැක්වූ ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්ද කියන්නේ නිහාල් රණසිංහ මහතාගේ ප්රකාශය සැබෑවක් බවයි. නීතිවිරෝධී පුද්ගල පිට කිරීමක් සඳහා තවත් ආයතන කිහිපයක දුෂිත නිලධාරීන්ගේ සහයෝගය තිබිය යුතුය.
පාලක ජෙනරාල්
ආගමන හා විගමන පාලක ජෙනරාල් නිහාල් රණසිංහගෙන් මේ ගැන විමසුවෙමු. ඔහු මෙසේ අදහස් දැක්වීය.
‘‘සිස්ටම් එකක් නැතිවීමයි අර්බුදය. ඇත්තටම පුද්ගල ජාවාරම සම්බන්ධයෙන් වගකියන ආයතන කිහිපයක් තියෙනවානේ. ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව, විදේශ රැකියා නියුක්ති කාර්යාංශය, රේගුව, ගුවන් සමාගම් වගේ ආයතන රැුසක් තියෙනවා. ඒ ආයතන එකිනෙකා සම්බන්ධ විය යුතුයි. ඒ සඳහා නවීන තාක්ෂණය පාවිච්චි කළ යුතුයි.
ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව නව තාක්ෂණය පාවිච්චි කරනවා. දැන් ඉස්සර වගේ පුද්ගලයන් අනුමත කරන්නේ නිලධාරීන් විසින් නෙවෙයි. පරිගණකය හරහා. එහෙත් බොහෝ ආයතනවල තාක්ෂණය නැති නිසා ප්රශ්න මතුවෙනවා. උදාහරණයක් විදියට අධිකරණයෙන් යම්කිසි පුද්ගලයෙකු විදේශගත වීම තහනම් කළොත් ඒක අපට ලැබෙන්නේ තැපෑලෙන් ලිඛිතව. අපි ඒක අරගෙන අදාළ අංශවලට යවලා පරිගණකයට ඇතුළත් කරන්න ඕනෑ. ඇතැම්විට පුද්ගලයෙකුගේ විදේශ ගමන් තහනමක් ඉවත් කළාමත් ඒක පරිගණකවලට ඇතුළත්වීම ප්රමාද වෙන්න ඉඩ තියෙනවා. මේ ආයතන සියල්ල එකිනෙකට තාක්ෂණය හරහා සම්බන්ධ වෙලා තිබුණා නම් අධිකරණයෙන් තහනම් වූ විගස ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ ගුවන් තොටුපල කවුන්ටර්වලට ඒ දත්ත එකතුවෙන්න පුළුවන්. මේ වෙද්දී ඕස්ටේ්රලියානු ආධාර යටතේ ඒ විදියට ආයතන එකිනෙක තාක්ෂණය හරහා සම්බන්ධ කිරීමට අවශ්ය ව්යාපෘතියක් ක්රියාත්මක වෙනවා. ඒකට අදාළ සාකච්ඡුා පැවැත්වුවා. මේ රජය ඒක ක්රියාත්මක කරනවා.
යම් පුද්ගලයෙකු නීතිවිරෝධී විදියට විදේශගත කිරීම ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ එක් නිලධාරියෙකුට කළ හැකි දෙයක් නෙවෙයි. ඒක ආයතන කිහිපයක නිලධාරීන් දාම විදියට ඒකාබද්ධ වීමෙන් කළ යුතු දෙයක්. එහෙම අවස්ථාවල ඒවා නීතියට හසු කරවාගන්න අමාරුයි.
පරීක්ෂණ නොකරනවා කියන චෝදනාව ගැන මෙහෙමයි. එවැනි සිදුවීම් ගැන නිලධාරීන් වාචිකව කියනවා. ඒත් ඇතැම් වෙලාවට ලිඛිත පැමිණිල්ලක් ඉල්ලූවාම දෙන්නේ නැහැ. තවත් සමහර අවස්ථාවල පැමිණිලි කරලා සාක්ෂි දෙන්න කතාකළාම සාක්ෂි දෙන්නේ නැහැ. එහෙම තිබියදීත් අපි පරීක්ෂණ කරලා නිලධාරීන් කිහිපදෙනෙකුගේම වැඩ තහනම් කරලා තියෙනනවා. එහෙත් මෙවැනි සිදුවීම් පාලනය කරන්නට තනි තනි සිදුවීම් පරීක්ෂණවලට ලක් කිරීමට වඩා සිස්ටම් එක වෙනස් කිරීම තමයි වැදගත් වෙන්නේ.’’
පාලක ජෙනරාල්වරයා අනාගත සැලසුම් ගැන කියද්දී ඔහුගේ අනුමැතිය ඇතිව හෝ නැතිව මහා පරිමාණයෙන් පුද්ගල ජාවාරම් සිදුවන බව නිලධාරීන් දක්වන කරුණු මත පදනම්ව අප විසින් ලියා තැබිය යුතුය. ලිඛිත පැමිණිලි නැතත් ඔත්තුවක් මත පදනම්ව හෝ පරීක්ෂණ කරවීම පාලක ජෙනරාල්වරයාගේ වගකීමකි. කුමන තාක්ෂණය පැමිණියද පරීක්ෂණ පවත්වා නීතිය නිසි ලෙස ක්රියාත්මක නොවුණහොත් ඒ තාක්ෂණය අතරින් රිංගා යන්නට ක්රම නිලධාරීන් සොයාගනු ඇත. නීතිය ක්රියාත්මක කිරීම පාලක ජෙනරාල්වරයාගේ වගකීමයි. පෙනෙන අන්දමට ඔහු ඒ වගකීම ඉටු කරන්නේ නැත.
