ඉර බැසයාමට ආසන්නය. හඬනගා ගල්වැටියේ හැපෙන මුහුදු රළ නැවත මුහුදට ඇදවැටී දියඹටම ඇදෙයි. මීගමු ලෙල්ලමේ සිට කොච්චිකඬේ දෙසට විහිදුණු ගල්වැටිය මත අටවනු ලැබූ පැල්පත් පෙළකි. මීගමුව යන වචනයම සුන්දරත්වයට සමාන පදයක් යැයි සිතන්නෝ සිටිත්. බැසයන්නට ආසන්න හිරු විසින්ද ඒ සුන්දරත්වය මවන්නේය. පැල්පත් පෙළ ඡුායාරූපයට නැඟු‍වද එහි වර්ණ සංස්කරණය කළ පසුව සුන්දර ඡුායාරූපයක් බවට පත් කළ හැකිය. අන්තර්ජාතික සම්මාන උළෙලවලටත් එවැනි ඡායාරූපයක් මහා කලාකෘතියක් ලෙස එකතු කළ හැකිය. එවැනි කලාකෘතියකට රෝමාන්තික ලෙස සැඟවිය හැකි මහා යථාර්ථයක් මේ පැල්පත් අසලට ගමන් කරන කෙනෙකුට දැකිය හැකිය. අප මේ කියන්නට යන්නේ ඒ යථාර්ථයෙන් කොටසකි.
පැල්පත් පෙළ අසල වාඩිවී සිටින දරුවෙකි. ඔහුගේ ඉන දැවටුණු වැරහැලි කලිසම හැරුණු කළ මුළු ගතම වෙරළේ තැවරුණු වැලි කැටවලින් බැසයන ඉර එළියෙන් දිලිසේ. ඒ රුව දැකීමෙන් මොහොතකට පසුව ඔහු සමඟ කතා කළෙමි. ඒ රුව දැකීමත්, කතාබහත් විසින් මීගමුව අධ්‍යාපන කොට්ඨාසයේ නොවිදිධිත් අධ්‍යාපන ඒකකයේ අධ්‍යක්‍ෂ සුනිල් ශාන්තගේ කථාවකින් කොටසක් මතකයට නංවයි.
‘ඉස්කොලේ නිවාඩුයි කියලා මේ ළමයින්ව නිවාඩු යවන්න බෑ. එහෙම වුණොත් මෙයාලා බඩගින්නේ. අගෝස්තු මාසයේ අපි මේ විදියට ම මේ ආයතනය පවත්වාගෙන යනවා.’
බොහෝ දුෂ්කරතා මැද මීගමු අධ්‍යාපන කලාපයේ නොවිධිමත් අධ්‍යාපන ඒකකය මඟින් පවත්වාගෙන යන යාවජීව ඉගැන්නුම් මධ්‍යස්ථානය තුළ ගුරු මණ්ඩලය පැල්පත් දරුවන් හැටදෙනෙකුගේ අනාගතය ගොඩනැගීමට වෙහෙසෙයි. ගුරු මණ්ඩලයේ එක් ගුරුවරයෙකුට ලැබෙන මුදල සොච්චමක් බව සැබෑවකි. එහෙත් දරුවන් වෙනුවෙන් කරන කැප කිරීමක් ලෙස ගුරු මණ්ඩලය දරුවන් සමඟ සිටින්නේය. ඇතැමෙකු මෙම මධ්‍යස්ථානය වෙත ස්වේච්ඡුාවෙන් ආධාර සපයන අතර එම ගුරුවරුන්ගේ වැටුප එම මුදලින් ලබාදීමට කටයුතු කෙරෙයි
දැනට ලංකාවේ වීදි දරුවන් වශයෙන් හඳුනාගත් පිරිස් පසුගිය වසරවලට සාපේක්‍ෂව අඩුවී ඇති නමුත් ලංකාවේ එලෙස දරුවන් ගැවසෙන ස්ථාන හතරක් හඳුනාගෙන තිබේ. කතරගම පූජා භූමිය, රත්නපුරේ සමන් දේවාල භූමිය, කොළඹ නගරය හා මීගමු නගරයයි.
මධ්‍යම කඳුකරයේ වතු ලයින් කාමර ආශ‍්‍රිතව අධ්‍යාපනය නොලබන දරුවන් රැුසක් සිටින බවට තොරතුරු ඇත. එහෙත් මේ සම්බන්ධයෙන් නිවැරදි සංඛ්‍යාලේඛන නොමැති වීම කනගාටුවට කරුණකි. 2011 ජන හා සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පවත්වනු ලැබූ සංගණනයට අනුව මෙරට පාසල් නොයන මුළු දරුවන් සංඛ්‍යාව හාරලක්ෂ පනස්දහසකි. එහෙත් අධ්‍යාපන බලධාරීන් පවසන්නේ එම සංඛ්‍යා ලේඛන කිසිසේත්ම නිවැරදි නොවන බවය. අධ්‍යාපන බලධාරීන්ට අනුව පාසල් නොයන දරුවන්ගේ ගණන හතළිස්පන්දහසකට වඩා අඩුය. මා මීගමුවේ වීදි දරුවන් දෙස බලා සිටින්නේ තත්වය එසේ තිබියදීය.
මේ දරුවෝ කෙළිදෙලෙන් පිරි ළමා ගති ඇති අයය. එහෙත් ඔවුන් මුහුණදෙන පීඩනයන් විසින් ඔවුන් රළු බවට පත් කර ඇත. සිරි ගුනසිංහගේ කවියක් සිහිවෙයි.
අට වයස් නොදරුවා
හැට පිරුනු කලූ සමින්
වැසුනු ඇට සැකිල්ලකි
එහෙත් ඔහු සිනහසෙයි
දත් පුරා සිනහසෙයි
කටපුරා සිනහසෙයි
ඇට පෙනෙන මුහුන මත
දෙකන තෙක් දික් ගැහුනු
සිනාවෙන් ඔහු මුහුන
පුරුදු නැති සිත්තරකෙු
නොංචි කෝලමට කැපූ
සරිය වෙස් මුහුනකට
සිරි ගුනසිංහ මේ කවි භාවිතාවෙන් දරුවන් දෙස බලන්නේ හෘදයංගම බැල්මක් නොවන්නේය. වඩා රළු බැල්මකි. දරුවා නොංචි කෝලමකට සමාන කරන්නේ ඒ දරුවන් දෙස හදවතින් බලන බැල්මක් නිසා නොව බුද්ධියෙන් බලන බැල්මක් නිසාය. එසේ වුව ඒ කවිය මේ දරුවන් දෙස දකිද්දී වහා සිහියට නැගෙයි. දරුවන්ගේ අත්දැකීම මොනතරම් රළුද? ඒ රළු බව විසින්ම ඒ දරුවන් අනාගතයේ බිහිවන ජනපතිවරුන්ගේ ජනප‍්‍රියත්වය වෙනුවෙන් එල්ලූ‍ම්ගස් යන්නට සුදුසු තත්වයට පත් කරනු ඇත. මම දරුවා සමග කතා කළෙමි.
‘මට ඉස්කෝලේ යන්න කිවුවට ගිහිල්ලා මොනවා කරන්නද? මට අකුරු ලියන්න බෑ. අම්මා බල කරන නිසා යනවා. සමහර දවසට බඩගින්නේ මම ඉස්කෝලේ යන්නේ, තාත්තා කොහේද කියලා මම දන්නෑ. පන්තියට එන සර්ලා හැමදාම බනිනවා. දවසක් පි‍‍්‍රන්සිපල් පන්තියට ඇවිල්ලා මේ ගැන ඇහුවාම මම කිව්වා මට අකුරු ලියන්න බෑ කියලා. පි‍‍්‍රන්සිපල් සර් කිව්වා. එහෙනම් ගෙදර නැවතිලා අතේ පයේ රස්සාවක් පුරුදුවෙන්න කියලා.’ ඔහුගේ වයස අවුරුදු 14 කි.
තවත් වයස අවුරුදු 11ක දැරියක හමුවුණෙමි. ඇයටද අකුරු කියවීමට හා ලිවීමට හැකියාවක් නැත. ඇය අදහස් ප‍‍්‍රකාශ කිරීමට මැලිබවක් දැක්වූවාය. දෙමාපියන් ගැන විමසීමේදී ඇය කිසිවක්ම නොකීවාය. පසුව එම දැරිය ගැන සොයා බැලීමේදී දැනගන්නට ලැබුණේ හෙරොයින් විකිණීම නිසා ඇගේ පියා සිරගතව සිටින බවයි. එම දැරියට තවත් බාල සොහොයුරියන් දෙදෙනෙකු සිටින අතර ඔවුන්ගේ මව එම දැරියන් තිදෙනා ජීවත් කිරීමට සිදුකරන රැකියාව වන්නේ තවත් අතරමැදියෙකු විසින් ලබාදෙන හෙරොයින් පැකට් කීපයක් විකුණා දිනකට යම් මුදලක් උපයාගැනීමය.
වයස අවුරුදු 10ක තවත් දරුවෙක් සිටියි. ඔහුගේ පියාද හෙරොයින් විකිණීම නිසා සිරගතව සිටින්නේය. ඔහුට 16 හැවිරිදි වැඩිමහල් සහෝදරියක්ද සිටියි. මව එම දරුවන් දෙදෙනා අතහැර ගොසිනි. දරුවන් දෙදෙනා සිටින්නේ මිත්තණියත් සමගය. එහෙත් එම වයෝවෘද්ධ කාන්තාවටද ඔවුන් රැක බලාගැනීමට තරම් ආර්ථික හැකියාවක් නැත. ඔවුන් තිදෙනා ජීවත් වෙන්නේ 16 හැවිරිදි දැරිය විසින් යම් කාර්යක් කොට උපයාගන්නා මුදලකිනි. මිත්තණියගේ නඩත්තුවටත් ආදායම් උපයන්නට සිදුවන්නේ දරුවාටය. ඉතින් හෙට දිනයේ ඒ දරුවා කෙටි ආදායමක් ලැබෙන නීතිවිරෝධී ආදායම් මාර්ගයකට යොමුවුණහොත් එහි වැරැද්දක් තිබෙන්නේද?
නොවිධිමත් අධ්‍යාපන ඒකකයේ සිටින දරුවන් 60 දෙනාද, නොවිධිමත් අධ්‍යාපන ඒකකයට සම්බන්ධ නොවී විවිධාකාර ළමා ශ‍්‍රමිකයන් ලෙස කටයුතු කරන දරුවන් විශාල ප‍්‍රමාණයක් සමඟද මම කතා කළෙමි.
මේ දරුවන් ගැන මොන තරම් දිගට ලියන්නද? නැවත නැවතත් ලියන්නට වෙන්නේ මාපියන් අහිමිවූ අන්දම, මහමඟට වැටුණු අන්දම පිළිබඳ කතාන්දරමය. සිදුවීම් අතර සුළු වෙනස්කම් ප‍්‍රමාණයක් පමණක් හමුවිය හැක. ඒ හැම කතාවක්ම අවසානයේ සම්බන්ධ වන්නේ මහා සමාජ ඛේදවාචකයකටය. ඒ දරුවන් ජාවාරම්වල ගොදුරු බවට පත්වන්නේය. අකුරක්වත් කියැවීමේ හැකියාවක් නැති මෙවැනි දරුවන් විසින් අනාගයේදී යළිත් මෙවැනිම දරුවන් බිහිකරනු ඇත. ඒ දරුවන්ද යළි මෙලෙස මහමඟට වැටෙනු ඇත.
ධම්මික පි‍‍යදර්ශන
