ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් බලයට එන්නට පෙර ලබාදුන් පොරොන්දු අතර ඉදිරියෙන්ම තිබුණු පොරොන්දුව වුණේ මෙක්සිකෝව සහ අමෙරිකාව අතර දැවැන්ත තාප්පයක් බඳින බවයි. පොරොන්දුව ඉටු කරන්නට ඇති බාධා රැුසක් අතර එක් ප්රධාන බාධාවක් වන්නේ අමෙරිකා-මෙක්සිකෝ දේශසීමාවේ ඇති අක්කර දහස් ගණනක පෞද්ගලික ඉඩම් හිමිකරුවන් තාප්පය වෙනුවෙන් තමන්ගේ ඉඩම් ලබාදීමට අකැමති වීමයි. අමෙරිකාවේ මෑත ඉතිහාසයේ හිතුවක්කාරම ජනාධිපතිවරයා වන ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප්ට වුව පෞද්ගලික හිමිකරුවන්ගේ අකැමැත්ත නිසා තමන්ගේ ප්රමුුඛ ව්යාපෘතියට පවා ඉඩම් පවරාගැනීමට නොහැකි වී ඇත. එහෙත් ලංකාවේ තත්වය වෙනස්ය. ලංකාවේ ඉඩම් පවරාගන්නේ අත්යවශ්ය කටයුතු සඳහා පමණක් නොවේ. විනෝද කටයුතු සඳහාද මිනිසුන්ගේ ඉඩම් පවරාගැනීමට රජය කටයුතු කරයි.
සුගතපාල මෙන්ඩිස් සහ තවත් අය එදිරිව චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක සහ තවත් අය නම් වූ ප්රකට වෝටර්ස් එජ් නඩුවේදී සාමාන්ය පුරවැසියන් සතු ඉඩම් පවරාගෙන පෞද්ගලික සමාගමකට පැවරීම පිළිබඳව රජය වරදකරු කරමින් ඉඩම් හිමිකරුවන්ට විශාල වන්දියක් ගෙවීමට අධිකරණය නියෝග කර තිබුණි. එම නඩුවෙන් රජයට ඉඩම් හිතුමතේ පවරාගන්නට, ඉඩම් හිතුමතේ විනෝද කර්මාන්තවලට පාවිච්චි කරන්නට නොහැකි බවට පූර්වාදර්ශයක් දී ඇත. එහෙත් ඒ තීන්දුවෙන් පසුවද පෞද්ගලික ඉඩම් පවරාග ැනීමේ පුරුද්ද රජය නවත්වා නැත. මේ පුරුද්ද බරපතළම ලෙස පාවිච්චි කළේ මහින්ද රාජපක්ෂ රජය විසින්ය. හමුදාව පාවිච්චි කරමින් තර්ජන, පහරදීම්, අතුරුදන් කිරීම් සමග බලහත්කාරයෙන් සාමාන්ය පුරවැසියන්ගේ ඉඩම් පවරාගැනීම සිදුවිය. එවැනි ඉඩම් කොළඹ විනෝද කටයුතු සඳහා පාවිච්චි කරන්නට සැලසුම් සකස්ව තිබුණි. ජනතා විරෝධයත් ආණ්ඩුව පෙරළීමත් සමඟ ඒ කටයුතු නැවතී ඇත. එහෙත් සාමාන්ය ජනතාවගේ ඉඩම් බලහත්කාරයෙන් පවරාගැනීමේ පුරුද්ද මේ ආණ්ඩුවටත් තිබෙන බව පෙනෙයි.
ගම්පහ බණ්ඩාරවත්තේ ඉඩම් අක්කර 60ක් රජයට පවරාගැනීමට උත්සාහ කිරීමත් ජනතාව එයට විරෝධය දැක්වීමත් මේ ගැටලූවට අදාල මේ මොහොතේ උදාහරණයකි. ඉඩම් හිමිකරුවන් කිහිපදෙනෙකුට අයත් මේ ඉඩම් පිහිටා ඇත්තේ ගම්පහ යක්කල පාරේ ගම්පහ බණ්ඩාරනායක විද්යාලය ඉදිරිපිටය. ඉඩම් සියල්ලම පාහේ කුඹුරු ඉඩම්ය. අක්කරයක් පමණක් ගොඩ කර ඇත.
‘‘අපි ලෑස්තියි ඉඩම් දෙන්න. පාරකට, පාසලකට, රෝහලකට වගේ අත්යවශ්ය කටයුත්තකට. හෝටල් හදන්න ඉඩම් දෙන්න අපි ලෑස්ති නැහැ. පරිසර නියෝජ්ය අමාත්ය අජිත් මාන්නප්පෙරුම පැහැදිලිවම කියලා තියෙනවා මේ ඉඩම්වල සංචාරක ප්රවර්ධන කලාපයක් හදනවා කියලා. හෝටල්, ජොගිං ට්රැක් වගේ ඒවා. ඉඩම් ගන්නේ එහෙම දේකට නෙවෙයි නම් අපට නිශ්චිතව කියන්න ඉඩම් ගන්නේ මොකටද කියලා. එහෙම නැතිව අපට පරම්පරාවෙන් ලැබුණු ඉඩම් අත්හරින්න අපි ලෑස්ති නැහැ.’’ එසේ කීවේ නිෂේන්ද්ර බණ්ඩාර මහතාය. ඔහුද රජය පවරාගැනීමට උත්සාහ කරන ඉඩමක හිමිකරුවෙකි.
රජයට පවරාගැනීමට උත්සාහ කරනවායැයි කීවත් ඉඩම් පවරාගැනීමට අවශ්ය මූලික කටයුතු දැනටමත් සිදුව හමාරය. කොහොම වෙතත් මේ ආණ්ඩුව රාජපක්ෂ රජය තරම් දරුණු නැති නිසා එකවර ඉඩම්වලට කඩාවැදී අත්පත් කරගැනීමක් සිදුකර නැත. එහෙත් මේ වෙද්දී ඉඩම් අත්පත් කරගැනීමේ පනත යටතේ ඉඩම පවරාගන්නා බවට ගැසට් නිවේදන පළ කොට, සාමාන්ය ජනතාවට ලිඛිතව ඉඩම් අත්පත් කරගන්නා බව දැනුම් දී හමාරය.
ඉඩම් හිමිකරුවන් කිහිපදෙනෙකුට අපේ්රල් මාසයේදී ලිපියක් ලැබෙන්නේය. 2018 අපේ්රල් 05 දිනැති එම ලියුමේ සඳහන් වෙන්නේ ගම්පහ නගර සංවර්ධන කටයුතු යටතේ සමාජ අපරව්යුහ පහසුකම් සැපයීම සඳහා ඉඩම අත්පත් කරගැනීම යනුවෙනි.
අපේ්රල් මාසයේදී ලැබී තිබුණු ලිපියෙන් කියන අන්දමට ආණ්ඩුව ඒ ඉඩම අත්පත් කරගැනීමට සූදානම් වෙන්නේ 1964 අංක 329 දරන ඉඩම් අත්පත් කරගැනීමේ පනතෙහි 38 (අ) අතුරු වගන්තිය යටතේය. පනතක වගන්තිවලින් මුහුණට දමා ගැසීමෙන් පසුව සාමාන්ය පුරවැසියෙකු බියට පත්වන්නේ තමන්ට කරකියාගත නොහැකි දෙයක් නැතැයි සිතමින්ය. එහෙත් ඉඩම් අත්පත් කරගැනීමේ පනතෙහි ඉහත උපුටා දැක්වූ වගන්තිය ඇත්තේ ආණ්ඩුවට අත්යවශ්ය කටයුතු සඳහා හදිසි ඉඩම් අත්පත් කරගැනීමක් සඳහාය.
2017 දෙසැම්බර් 13 වැනි බදාදා මෙම ඉඩම් අත්පත් කරගන්නා බවට අතිවිශේෂ ගැසට් නිවේදනයක් හරහා ප්රසිද්ධ කර තිබුණි. ඉහතින් දක්වා ඇති පනතේ වගන්තිය ගැන සඳහන් කරමින් ඉඩම් හා පාර්ලිමේන්තු ප්රතිසංස්කරණ අමාත්ය ගයන්ත කරුණාතිලක විසින් ඉඩම පවරාගැනීමට නියෝග කරන බව දන්වා ගැසට් නිවේදනය පළ කර තිබුණි. එහෙත් ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත් කළ පමණින් තමන්ගේ ඉඩමට ආණ්ඩුවේ බැල්ම වැටී ඇති බව පුරවැසියන්ට දැනගැනීමේ හැකියාවක් නැත. ඔවුන් එය දැනගන්නේ තමන්ගේ ඉඩම් අත්පත් කරගන්නා බවට අතටම ලිපියක් ලැබෙද්දීය.
‘‘මම පාවෙන ඡන්ද කියන කොට්ඨාසයට අයිති කෙනෙක්. මම ප්රජාතන්ත්රවාදය ගැන විශ්වාසය තියලා ගිය ඡන්දයේදී මේ ආන්ඩුවට ඡන්දය දුන්නේ. ඉතින් මම කවදාවත් හිතුවේ නැහැ එකපාරම ඉඩම් අත්පත් කරගත්තා කියලා ලියුමක් ඒවි කියලා.’’ ඉඩම් හිමිකරුවෙක් එසේ කියයි.
ඔහුට එක්වර ලිඛිතව කියන්නේ ඔබේ ඉඩමේ නිරවුල් භුක්තිය ආණ්ඩුවට බාරදීම සඳහා අපේ්රල් 11 වැනිදා උදෑසන 10 වෙද්දී ඉඩමට පැමිණෙන ලෙසය. එසේ කියන්නේ කේ.ඒ.එස්.එල්. ගුණතිලක නම් වූ ගම්පහ වැඩබලන ප්රාදේශීය ලේකම්වරයාය. එසේ වුවද ඉඩම් හිමියන්ගේ විරෝධතා නිසා ඒ ලිඛිතව දැනුම් දුන් දිනයේ ඉඩම් සම්පූර්ණයෙන්ම පවරාගෙන තිබුණේ නැත. දැන් ඉඩම් ඇත්තේ රජය සහ පෞද්ගලික හිමිකරුවන් අතරමැද්දේය. ඒ සියල්ල මැද ඒ ඉඩම්වල වගාකිරීමට අවශ්ය කටයුතු කෘෂිකර්ම නිලධාරීවරුන් හරහා ඉඩම් හිමිකරුවන් සිදුකර තිබුණු අතර ගොවියන් මේ වෙද්දී වගා කටයුතුද ආරම්භ කර ඇත. ඒ සඳහා නිල වශයෙන් රජය විරුද්ධ වී නැත.
මේ ඉඩම්වල වගා කරන්නට සූදානමින් සිටි බව තවත් ඉඩම් හිමිකරුවෙකු වන ලසිත උදය කුමාර කියයි. ‘‘අපි ලක්ෂ ගණනක් දීලා ඩෝසර් කරලා කුඹුරට ඇළ මාර්ග සූදානම් කරමින් හිටියෙ. මගේ එක් කොටසක වගා කරලා ගොයම් පීදිලා තියෙනවා. අපේ කිසිම බලාපොරොත්තුවක් නැහැ හෝටල්, ජොගි ං ට්රැක්වලට මේ ඉඩම් ආණ්ඩුවට පවරන්න. අපි ගම්වාසීන්ව එකතුකළා. ඉඩම් හිමිකරුවන් අතරින් බහුතරය ඉඩම් පවරන්න කැමති නැහැ. මේ ඉඩම් අපේ මූලික අයිතිවාසිකමක්. ඒක බලෙන් අල්ලාගෙන හෝටල් හදන්න අපි කැමති නැහැ. අපි මේ වෙද්දී මානව හිමිකම් කොමිසමට පැමිණිල්ලක් කරලා තියෙනවා. අධිකරණයට යන්නත් බලාපොරොත්තු වෙනවා. මේ ඉඩම් නිසා තමයි අපේ ළිංවල වතුර තියෙන්නේ. අනෙක මේ කුඹුරු එක්ක ගම්මානයේ වැසියන්ට බැඳීමක් තියෙනවා. මෙතැන හෝටල් ඉදිකරන්න අවශ්ය නැහැ. ඒවාට අවශ්ය නම් ඉඩම් ඕනෑ තරම් තියෙනවා. මීගමුව තියෙනවා. ඔරුතොට ජොගිං ට්රැක් එක තියෙන්නේ පයින් යන දුරකින්. මෙතැන හෝටල් හරහා රැකියා අවස්ථා හොයන අයත් නැහැ. බොහෝවිට රජයේ සහ පෞද්ගලික අංශයේ රැුකියා තියෙන මිනිස්සු ඉන්නේ. දේශපාලනඥයන්ගේ වුවමනාවලට මේ ඉඩම් අල්ලන්න හදන්නේ.’’
ඉඩම් යනු පුරවැසියන්ගේ පරම අයිතියක් බව ආණ්ඩුව පිළිගත යුත්තකි. අත්යවශ්ය කටයුතු සඳහා හදිසියේ ඉඩම් පවරාගන්නට ඇති ප්රතිපාදනවලින් හිතූ හිතූ ආකාරයට ආණ්ඩුව ඉඩම් ඇල්ලීම නතර කළ යුතුය. රටේ හැම ඉඩමක්ම ජනතාවට අයිති වන්නේය. ඇතැම් ඉඩම් පෞද්ගලිකව පරිහරණය කිරීමේ අයිතිය ජනතාව සතුය. ඒ අයිතිය කිසිදා තමන්ගේ අකැමැත්තෙන් කඩ නොවේයැයි සහතිකයක් ජනතාවට තිබිය යුතුය. එසේ නැතිනම් මේ ආණ්ඩුවත් හිටපු ආණ්ඩුව මෙන්ම ජනතා ඉඩම් කොල්ලකන ආණ්ඩුවක් බවට පත්වෙනු ඇත.
