පොත් කියවීමේ වුවමනාව ඇතත් ඒ සඳහා පිරියක් නැතැයි මැසිවිලි නැගූ මිතුරන් කිහිපදෙනෙකුට ඒ සඳහා පිළියමක් යෝජනා කළෙමි. එය අත්දුටු-ප‍්‍රත්‍යක්ෂ බෙහෙතකැයි කිව හැක්කේ ඔවුන් දැන් ”පොත් ගුල්ලන්” බවට පත් ව ඇති බැවිනි. වහා ම රැුගෙන පාවිච්චි කරන්නැයි මා ලියා දුන් වට්ටෝරුව මෙසේ ය.
-A Study in Scarlet-The Sign of Four-The Hound of the Baskervilles-The Valley of Fear.
-The Advantures of Sherlock Holmes-The Memoirs of Sherlock Holmes-The Return of Sherlock Holmes-His Last Bow-The Casebook of Sherlock Holmes
ඒ වූ කලි ආතර් කොනන් ඩොයිල් විසින් ලියන ලද ෂර්ලොක් හෝම්ස් නිර්මාණාවලියට අයත් නවකතා හතර සහ කෙටිකතා පනස් හතර ඇතුළත් කෘති නාමාවලියයි. මේ ඉංග‍්‍රීසි කෘතීන් සංගෘහිත පොත්, ලොව සෑම රටකදී ම පාහේ පහසුවෙන් මිලට ගැනීමටත්, විනාඩි කිහිපයකදී අන්තර්ජාලය හරහා බා ගත කිරීමටත් හැකි තරම් පාඨක මිත‍්‍ර ය; ජනකාන්ත ය.
ලංකාවේ ද අතිශයින් ජනප‍්‍රිය වී ඇති ෂර්ලොක් හෝම්ස් කතා අපට මුලින් ම සිංහලෙන් කියවීමට ලැබුණේ එන්.ඒ.ඞී. ගුණතිලකයන්ගේ ”ෂර්ලොක් හොල්ම්ස්ගේ අභිරහස් පරීක්ෂණ” නම් පරිවර්තනයෙන් යැයි හඟිමි. එය නවසිය අසූ ගණන්වල එළි දුටු ගුණසේන ප‍්‍රකාශනයකි. පසු කලෙක චන්දන මෙන්ඩිස් විසින් සම්පූර්ණ හෝම්ස් කතාවලිය පරිවර්තනය කරමින් වෙනකෙකු විසින් ඒවා නැවත සිංහලට නැගීම අනවශ්‍ය බවට පත් කරන ලදි.
ලන්ඩනයේ බේකර් ස්ටී‍්‍රට් දුම්රියපොළේ මැඩම් තුසාඩය දෙසට ඇති දොරටුවෙන් පිටතට පැමිණ, දකුණු පසින් ලෝඞ්ස් ක‍්‍රීඩාංගණය දෙසට දිවෙන පුළුල් මගෙහි මඳ දුරක් යත් ම ෂර්ලොක් හෝම්ස් කෞතුකාගාරය අප ඇස ගැටේ. එයට දී ඇති ලිපිනය සාහිත්‍යගත හෝම්ස් නිවසේ ලිපිනය ම ය. ”නො. 221/බී, බේකර් වීදිය.” එහි අලෙවියට තබා ඇති නා නා සැමරුම් ද, නිරන්තරව රැුස් කන සංචාරකයන් ද නිහඬව කියාපානුයේ, හෝම්ස් බි‍්‍රතාන්‍යයේ සංස්කෘතික අයිකනයක් වීම, ලෝක සාහිත්‍යයේ සුපිරි තරුවක් වීම සේම, ඔහු වැඩිම වාර ගණනක් සිනමාවට නැගුණු චරිතයට හිමි ගිනස් වාර්තාව දැරීම ද පුදුමයන් නොවන බව ය.
සියුම් නිරීක්ෂණ මගින් විස්මිත තාර්කික නිගමනයන්ට එළඹෙන ෂර්ලොක් හෝම්ස් නමැති පුද්ගලික රහස් පරීක්ෂකයා ඩොයිල්ගේ මනසේ උපන්නෙකු වුවද, ඔහු සැබැවින් ම මිහිපිට වාසය කළ චරිතයකැයි ඇතැමුන් විසින් විශ්වාස කරන තරමට ඔහුගේ සූක්ෂ්ම ඥානය පාඨක මනැස්හි කා වැදිණි. අනාගත පරපුර ගණනාවක ලෝ වැසියන් ද ඔහුගේ වික‍්‍රමයන් කියවා කුල්මත් වන බවට සැකයක් නැති හෙයින් ”නූපන් නොමියෙන මිනිසෙකු” ලෙස හෝම්ස්ව හැඳින්වීම යුක්ති යුක්ත යැයි සිතේ. ඇලන් පෝ විසින් ” ඕගස්ට් ඩූපින්” චරිතය මගින් හඳුන්වා දුන් රහස් පරීක්ෂණ සාහිත්‍යයේ කූඨප‍්‍රාප්තිය ඩොයිල්ගේ ”හෝම්ස්” ය. ඩොයිල්, හෝම්ස් චරිතය නිර්මාණය කරනුයේ එඩින්බර්ග් විශ්වවිද්‍යාලයේ වෛද්‍ය ජෝශප් බෙල්ගේ සුවිශේෂී විශ්ලේෂණ ක‍්‍රමවේදයන් ඔස්සේ ලැබූ උත්තේජනයෙනි.
1888දී ලන්ඩනය භීතියට පත් කළ වයිට්චැපලයේ ”ජැක් ද රිපර්” නම් ඝාතකයා අපරාධ සම්බන්ධ ප‍්‍රබල කතිකාවකට මුල් වීමත් සමග 1887දී A Study in Scarlet නවකතාවට පාදක වී තිබූ ෂර්ලොක් හෝම්ස්ගේ අමුතු අපරාධ පරීක්ෂණ කලාව ඊළඟ අදියරට ගෙනයාමට පසුබිම සැකසිණි. ඩොයිල් විසින් හෝම්ස් චරිතය නිමවනුයේ වෛද්‍ය විද්‍යාව, ගිනි අවි, ඇඟිලි සලකුණු, මත්ද්‍රව්‍ය, ඉතිහාසය, මනෝ විද්‍යාව යනාදි සුවහසක් විෂයයන් පිළිබඳ හසළ දැනුමැත්තෙකු ලෙසිනි. එනයින් ම ඒ විෂයයන් සහ අපරාධ විද්‍යාව අතර ඇති වැදගත් සම්බන්ධය තහවුරු කෙරේ. බොහෝ විට සහායක දොස්තර වොට්සන්ගේ කථනයන් ලෙස ගෙතී ඇති හෝම්ස් කතාවලට එකල පසුබිම් සිතුවම් ඇන්දේ සිඞ්නි පැජට් ය. හෝම්ස් තමන්ට ලැබෙන අබිරහස් ගැටලූ විසඳන්නේ වොට්සන් පුදුමයට පත් කරමිනි; කතා රැසක එන ”ඉන්ස්පෙක්ටර් ලෙස්‍ට‍්‍රඬේ” වැන්නන් ලජ්ජාවට පත් කරමිනි.
The Strand සඟරාවේ පළ වූA Scandal in Bohemia කතාව සමග ඇරඹුණු ”හෝම්ස් උන්මාදය” සීමාව ඉක්මවා ඇතැයි කල්පනා කළ ඩොයිල්, 1893 දී The Final Problem නම් කතාව ලියා ‘මහාචාර්ය මොරියාටි’ නම් අපරාධකරු ලවා හෝම්ස් මරා දැමීමට සාහසික වෙයි. එහෙත් හෝම්ස් පාඨකයෝ එය පිළි ගැනීමට කැමති නොවෙති. ඔවුන්ගෙන් එල්ල වූ අඛණ්ඩ පීඩනය අවසානයේදී ඩොයිල්ගේ සිත වෙනස් කරයි. එ අනුව The Adventure of the Empty House කතාව තුළ හෝම්ස් යළි පෙනී සිටිනුයේ සිය සතුරන් රැවටීම සඳහා තම ව්‍යාජ මරණය සැලසුම් කළ සැටි වොට්සන්ට පැහැදිලි කරමිනි. 1927දී අවසාන කතා එකතුව වූ The Casebook of Sherlock Holmes ලියන ඩොයිල් 1930දී මිය ගියද, හෝම්ස් තවමත් ‘රොබින්සන් කෲසෝ, ඇලිස්, ජේන් අයර්, ඩොරියන් ගේ‍්‍ර , ෆ‍්‍රැන්කන්ස්ටයින්, ගැට්ස්බි, එළිසබෙත් බෙනට්, බිග් බ‍්‍රදර් යනාදි සදාතනික සාහිත්‍ය චරිත වර්ගයා සිටින කුටියේ ඉදිරි අසුනක වාඩි වී පයිප්පයක් උරමින් සිටී.
”The Adventure of the Norwood Builder කතාවේ තැනක, ඉන්ස්පෙක්ටර් ලෙස්ට‍්‍රටේ හෝම්ස්ගෙන් මෙසේ අසයි.
”ඒ කියන්නෙ ඔබේ නම පළ කරගන්න ඔබට අවශ්‍ය නැද්ද?” හෝම්ස් පිළිතුර මෙසේ ය. ”කොහෙත්ම නෑ. කාර්යය ම තමයි එයට හිමි ත්‍යාගය.”
