කේ සංජීව
සපරගමු මහා සමන් දේවාලය යනු ලංකාවේ වැඩියෙන්ම මුදල් උපයන ආගමික සිද්ධස්ථාන අතර ඉහළින්ම සිටින දේවාලයකි. 1870 අංක 4 දරන විහාර දේවාලගම් ආඥා පනත යටතේ මෙම දෙවොලට පරවේණි ඉඩම්ද නින්ද ඉඩම්ද උයන් වතුද අක්කර දහස් ගණනකි. අමුවල, හංගමුව, මුද්දුව, ඇත්ඔය, රත්නපුර, කහංගම, හල්පේ, කොස්ගල, පැල්මඩුල්ල, සන්නස්ගම, කොලොම්බුගම, හුණුවල, කොටකෙතන, ඉඹුල්වල ආදි ගම් රැසක ඉඩම් සම්පූර්ණයෙන්ම වගේ ඉහත කුමන හෝ අංශයක් යටතේ අයිති වන්නේ සපරගමු මහා සමන් දේවාලයට ය. ඒ අතීත රජ දවස සිට පැවත එන ක්‍රමයටය. එහිදී මෙම ඉඩම් මගින් එවක පාලකයන් බලාපොරොත්තු වුණේ දේවාලයේ නඩත්තුවය. දේවාලය වටා සිටි කලාකරුවන් තේවාකරුවන් ආදි පිරිසේ නඩත්තුව ය. අද තේවාකරුවන්ද කලාකරුවන්ද දේවාලය වටා දේවාලය සමග බැඳී ජීවිතය පවත්වාගත් කලාවද තිඛෙන්නේ විනාශයේ දොර අබියසය. එයට හේතුව මෙම දේවාලවලටද ඊට ඉහළින් ආණ්ඩුවටද පත්ව ආ මිනිසුන් පොදු සුභසිද්ධිය පසෙකලා මේවායින් දූෂිත ක්‍රමයට හම්බකරන්නට පටන්ගැනීමය. දේවාලයේ වසා සිටින මැක්කන් දේවාලයේ ලේ උරා බොන තත්ත්වයට පත්ව තිඛෙන මේ මොහොතේ රටේ පොදු මහජනයා වන අපිට දේවාලයද දෙවියන්ද නඩත්තු කරන්නට දැන් සිදුවී තිබේ. මේ තත්ත්වය තුළ දේවාලයටද දෙවියන්ගේ පිහිට අහිමිව ඇත. මේ ද එබඳු කතාවකි. රටේ ඉහළින් ධනය උපයන පන්සල් දේවාල හැමතැනකම තත්ත්වය මෙයම නිසා අපි මෙම සිද්ධිය මෙලෙස ලියමු.
රත්නපුරේ ඉඩම් බොහොමයක් සරු මැණික් ඉඩම්ය. ඉහත සඳහන් කළ ගම් බොහෝමයක මිනිසුන්ගේ ප්‍රධාන ජීවිකාව මැණික් පතල් කර්මාන්තයයි. මේ ගම් බොහෝ තැනක මැණික් පතල් සුලබය. එම ඉඩම් සමන් දේවාලයට අයිති වෙන පසුබිමක (ඉහතින් විස්තර කළ ආකාරයට) මේ මැණික් පතලක මැණිකක් හමුවී එය විකුණූ විට එහි මුදලින් බිම් පංගුව (බිම සඳහා ගෙවන කොටස ප්‍රතිශතයක් ලෙස 20%කි.) ලෙස වෙන්වෙන කොටසින් හරි අඩක් දේවාලයටද අනික් පංගුව එම දේවාල ඉඩම භුක්ති විදින ඉඩම් හිමියාටද හිමිවෙයි. මැණික් ගලක් කෝටි ගණනින් විකිණෙන පසුබිමක දේවාලයට ලැඛෙන කොටස ගැන හිතාගන්නට අමාරු නැත. එය දේවාලයේ ගිණුමට (බෞද්ධ කටයුතු කොමසාරිස් දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ තිඛෙන) නීතියට අනුව නම් බැරවිය යුතුය. එහෙත් දැන් සිදුවන්නේ දේවාලවල බස්නායක, දියවඩන වැනි නිලවල සාක්කුවට මේ මුදල් යෑමය. දේවාලයට ලැඛෙන ප~ුරු රත්‍රං වැනි ආධාරද 1/3ක් කපු මහතුන්ටද ඉතිරි 2/3ක් ඉහත ගිණුමටද නීතියේ හැටියට බැරවිය යුතුය. එහෙත් දෙවියන්ගේද කනින් රිංගන මිනිසුන් නිසා එසේ වන්නේ නැත.
මේ දේවාල හොද්දේ රස නිසාම පසුගිය 24 වැනි දින රත්නපුර කච්චේරියේ පැවති සමන් දේවාලයට නව බස්නායකවරයෙකු පත්කරගැනීමේ ඡන්දයේදී එක ඡන්දයක් සඳහා (ඡන්දය භාවිත කරන්නට සුදුස්සන් වන්නේ රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයේ ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන්, ශ්‍රීපාදයේ නායක හිමියන් සහ රත්නපුර ධර්මශාලා පිරිවනේ භාරකාර හිමියන් ය.) එක අපේක්ෂකයෙකු (නිවිතිගල මැණික් ව්‍යාපාරිකයෙකු) ලක්ෂ 75ක් පමණ මුදලක් වියදම් කරන්නට සැදීපැහැදී සිටි බව දැනගන්නට ඇත. කාන්තා පාර්ශ්වයට ඡන්දය හිමි නැති පසුබිමක මේ ඡන්දයට වර්තමානයේ ඡන්දදායකයන් සිටින්නේ 9 දෙනෙකු පමණක් බවද සිහිතබා ගතයුතුය. කෙසේ හෝ අලූත් බස්නායක නිළමේ ලෙස මෙහිදී මිගාර ජයසුන්දර මහතා පත්වී ඇත. මෙම පත්වීමට ප්‍රථම මෙම තනතුරට එවක මහින්ද රාජපක්ෂ ජනපති සහායෙන් පත්වන්නේ බලංගොඩ මහවලවත්තේ කමල් සේනක රත්වත්තේය. ඔහු සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායකගේ මල්ලී වූ ක්ලිෆඩ් රත්වත්තේගේ පුතාය. 2012 ජූනි මාසයේදී ඔහු බස්නායක නිළමේ ධුරයට නිතරගයෙන් පත්වෙන විට මිහින් ලංකා ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂකවරයෙකු ලෙස කටයුතු කරැති බව දැනගන්නට ලැබේ. 1981 සිට 1998 දක්වා මහා සමන් දේවාලයේ බස්නායක ධුරයේ කටයුතු කළ ඇන්ටන් තෙන්නකෝන් මහතාට පසුව සමන් දේවාලයට පැමිණි දූෂිතම බස්නායකවරයා මොහු බව රත්නපුරේ බොහෝ දෙනෙකුගේ මතයයි. ඔහු දේවාලයේ පැවැත්මටද එය වටා සිටින කලාකරුවන්ගේ පැවැත්මටද දේවල ඉඩම් තුළ දිවිගෙවන අහිංසකයන්ගේ පැවැත්මටද කිසිත් නොකළ එහෙත් යහමින් දේවාලයෙන් මුදල් හම්බකළ පුද්ගලයෙකු බව එම මිනිසුන්ගේ මතයයි. 2012 අවුරුද්දේ සිට 2017 දක්වා කටයුතු කළ මේ රත්වත්තේවරයා යහමින් දේවාලයේ ඉඩම් තුළ මැණික් ගරා ඇත. එම මැණික් ආදායමෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් ඔහු දේවාල ගිණුමට නීතියට අනුව බැරකර නැති බවද බොහෝ දෙනෙක් චෝදනා කරති. එම චෝදනා යම්කිසි විදිහකින් ඔප්පුවෙන සිදුවීමක් පසුගියදා වාර්තා විය. එය කුමක්ද සොයා බලමු.
පසුගිය 2017.12.28 වැනි දින රත්නපුර හංගමුවේ පදිංචි ෙජ්එම්බී බණ්ඩාර මහතා තොරතුරු පනත යටතේ පුරවැසියෙකු ලෙස ඔහුට ලැබී තිඛෙන බලය අභ්‍යාස කරමින් බෞද්ධ කටයුතු කොමසාරිස්ට ලිපියක් යවමින් 2012 වර්ෂයේදී සපරගමු සමන් දේවාලයේ භාරකරු ලෙස පත්වී ආ කමල් සේනක රත්වත්තේ මහතා එම ධුරයේ කටයුතු කළ අවධිය සම්බන්ධයෙන් පරිපාලන වාර්තාවක් ඉල්ලා ඇත. එහිදී ඔහු තමන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු දක්වමින් ප්‍රශ්න කර ඇත්තේ 2014.01.12 වැනි දින හුණුවල දේවාලේ ගම හිරිකුඹුර පරවේණි ඉඩමේ එච්ඩී නන්ද කුමාර මහතා විසින් රුපියල් 119,985,365ක මුදලට විකිණූ මැණිකෙන් දේවාලයට අයිති කොටස වන රුපියල් 97,50000ක මුදලට අදාළව දේවාලයේ භාරකරු විසින් මුදල් කුවිතාන්සි නිකුත් කර තිබේද යන්නයි. ඉන්පසු එම මුදල නිසි ලෙස දේවාලයේ බැංකු ගිණුමට බැරකර ඇතිද යන්නයි. එම මුදල බැංකු ගතකර නොමැති නම් ඒ සඳහා ඔබ ගත් ක්‍රියාමාර්ග මොනවාද? මේ ආදි වශයෙන් ප්‍රශ්න 14ක් ඔහු බෞද්ධ කටයුතු කොමසාරිස් දෙපාර්තමේන්තුවට යොමුකර ඇත. එම ප්‍රශ්නවලට පිටු දෙකක කෙටි උත්තරයක් අදාළ දෙපාර්තමේන්තුවේ තොරතුරු නිලධාරියා ඉහත නම සඳහන් බණ්ඩාර මහතාට යොමු කරන්නේය. ඒ 2018.01.01 වැනි දිනයේදීය. එහිදී 1,2,3,4 ප්‍රශ්නවලට එකවිට උත්තර එවන නිලධාරියා පවසන්නේ මේ තොරතුරු ඉල්ලා සිටීමට පසුව අදාළ සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් ස්ථානීය පරීක්ෂාවක්ද විගණන පරීක්ෂාවක්ද සිදුකළ බවය. එහිදී 2016.08.06 වැනි දිනයේදී රුපියල් 9922000ක මුදල් කුවිතාන්සියක් මංජුල තුෂාර සහ නන්ද කුමාර යන අයවලූන්ට දේවාලයේ භාරකරු විසින් නිකුත් කරැති බව නිරීක්ෂණය වූ බවය. එහෙත් එම මුදල බෞද්ධ කටයුතු කොමසාරිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ දේවාලය සතු ගිණුමට බැරවී නැති බව නිරීක්ෂණය කළ බවය. ඒ අනුව බස්නායක නිලමේවරයාට මසක් ඇතුළත කරුණු දක්වන ලෙසද එම මුදල නිසි ලෙස බැංකුගත කරන ලෙසද දන්වා ලියුම් යැවූ බව එම පිළිතුරු ලිපියේ සදහන් කරත.
5,6,7 ප්‍රශ්නවලට එකවිට උත්තර එවන බෞද්ධ කටයුතු කොමසාරිස් කාර්යාලය කියන්නේ මෙම කාලය තුළ දේවාලයට ලැබුණු මැණික් අදායම් නිසි ලෙස බැංකු ගතකර නැති බවය. එම ගනුදෙනුවලට අදාළව නිසි ලෙස ලිපි ලේඛන නඩත්තුකර නැති බවය. ඒ අනුව ඒ පිළිබඳවද මසක් ඇතුළත බස්නායක නිළමේගෙන් කරුණු විමසූ බවය.
දෙවියන්ට සේවය කරන්න පැමිණ ජනතාවගේ මුදල් දෙවියන්ගේ නාමයෙන් තමන්ගේ සාක්කුවට ඔබාගත් විදිය දැන් ඔබට හිතාගන්නට පුළුවන් වනවා ඇත. දැනගන්නට ලැඛෙන විදිහට සපරගමු මහසමන් දේවාලයට වර්ෂයකට ලැඛෙන මැණික් ආදායම පමණක් රුපියල් පනස් කෝටියට වැඩිය. මේ ගණන් මිණුම් හරියටම දන්නේත් සමන් දෙවියන් පමණය. සමන් දෙවියන්ගේ නාමයෙන් හෝ මේ රජයට බැරවිය යුතු සල්ලිය. දැන් මහනගර අමාත්‍යාංශයෙන් වෙන්වූ සුවිශාල මුදලකින් සමන් දේවාලය අලූත්වැඩියා කරමින් තිඛෙන බව දැනගන්නට ලැබේ. මේ මහජන මුදල්ය. මෙවැනි ආදායමක් තිඛෙන ස්ථානයක් නඩත්තු කිරීම සඳහා මහජන මුදල් වැයකරන්නට සිදුවන්නේ නම් එය අපරාධයක් ය. දැන් මෙම මුදල් අක්‍රමිකතා පිළිබඳව එෆ්සීඅයිඩී පරීක්ෂණයක් ආරම්භවී ඇති බව දැනගන්නට ලැබේ.
මෙම අක්‍රමිකතා සහ චෝදනා පිළිබඳව අනිද්දා පුවත්පත කමල් සේනක රත්වත්තේ මහතාගෙන් කරුණු විමසුවේය. ඔහු එහිදී මේ සියලූ චෝදනා ප්‍රතික්ෂේප කරමින් ප්‍රකාශ කළේ තමන් මේ පිළිබඳව කිසිවක් නොදන්නා බවය. මෙම මුදල් ගනුදෙනු පිළිබඳව තමන් කිසිවක් නොදන්නා බවය. මේ පිළිබදව එෆ්සීඅයිඩී පරීක්ෂණ ආරම්භවී ඇතිදැයි විමසීමේදී ඔහු පැවසුවේ ඒ පිළිබඳවද තමන් කිසිවක් නොදන්නා බවය.
