හිට්ලර් කෙනෙකු දකුණෙන් ඉල්ලා සිටින විටත්, ප්රභාකරන් කෙනෙකු උතුරෙන් ඉල්ලා සිටින විට මෙන්ම එල්ලූම් ගස ක්රියාත්මක කළ යුතු යැයි ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු කැබිනට් මණ්ඩලය කියන විටත් අවධාරණය කෙරෙන මුඛ්ය කාරණය වන්නේ, අදාළ ප්රශ්නවලට මරණය යම් විසඳුමක් විය හැකි බවයි. හිට්ලර් සහ ප්රභාකරන් සම්බන්ධයෙන් එම මරණය අනීතික වන විට, එල්ලූම් ගස එම මරණයට නෛතික ආටෝපයක් ලබා දෙයි. මරණයට පත්කිරීම අරභයා වන මෙකී නීතිය සහ අවනීතිය අතර සම්බන්ධය පැත්තකින් තිබ්බොත්, යමක් සාධනය කර ගැනීමේ විසඳුමක් වශයෙන් මරණය සැලකීම මේ අවස්ථා තුනේදීම එක ආකාරයෙන් දැකිය හැකිය.
මරණීය දණ්ඩනය, බරපතළ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයකි. මෙසේ කියන විට අනිත් පැත්තෙන් නැගෙන තර්කය පැහැදිලි ය. එතකොට, මරණීය දණ්ඩනයට පත්කළ පුද්ගලයාගේ අතින් ජීවිතක්ෂයට පත්වූ වින්දිතයාගේ මානව හිමිකම ගැන කියන්නේ කුමක් ද? ඇත්තෙන්ම, මිනීමරුවෙකු සහ රාජ්යයක් අතර ඇති වෙනස සනිටුහන් වන්නේ එතැනදී ය. අදාළ වින්දිතයා ඇතුළු සමස්ත සමාජයේ හිමිකම් ආරක්ෂා කර දීම සඳහා මිිනීමරුවාට දඬුවම් පැමිණවීම රාජ්යයක වගකීමක් බව නොකිවමනාය. එහිදී වැරදිකරුවා සම්බන්ධයෙන් වන පුද්ගල වගකීමත්, වැරැුද්ද සම්බන්ධයෙන් වන රාජ්යයේ වගකීමත් සැලකිල්ලට ගැනේ. වැරදිකරුවාට දඬුවම් කිරීමට අමතරව, එම දඬුවම ආශ්රයෙන් වෙනත් එවැනි වැරදි අධෛර්යමත් කිරීමත්, ඒ වරද ඇති වීමේ හේතු වළක්වා ගැනීමේ වගකීමත් රජයකට තිබේ. ඒ නිසා, මිනීමරුවා යමෙකු ඝාතනය කළ සැහැල්ලූවෙන් එම මිනීමරුවා ඝාතනය කිරීමේ අයිතියක් රජයකට අභ්යාස කළ නොහේ. මිනීමරුවා කරන්නේ තමාගේ අයිතියක් පාවිච්චි කිරීම නොව, වෙනත් කෙනෙකුගේ ජීවිතයක අයිතියක් පැහැර ගැනීමකි. මෙය ජීවිතයක් පිළිබඳ ප්රශ්නයක් නිසා, රජයක් ඊට එකට එක කළ යුතු නැත. ඒ වෙනුවට, වැරදිකරුවාට ලැබෙන දඬුවම ඇත්තෙන්ම දඬුවමක් වන්නේ ද, ඒ දඬුවම එම වැරැද්ද යළි ඇති වීම අධෛර්යමත් කිරීමට හේතු වන්නේ ද, ඊට අමතරව, එකී වරද ඇති වීමේ වෙනත් හේතු මීට සමාන්තරව පාලනය කර ගැනීමේ හැකියාවක් රජයට තිබේ ද ආදි පැති ගණනාවක් සලකා බැලීමට රාජ්යයකට සිදුවෙයි.
මේ වන විට ලංකාවේ හිරගෙවල්වල මිනීමැරුම්වලට අදාල සිරකරුවන් 400 කට අධික සංඛ්යාවක් සිටිති. මේ සියලූ පුද්ගලයන් එම ඝාතනවල යෙදුණේ මන්දැයි ඔවුන්ගෙන් ඇසුවොත්, තමාගේ ප්රශ්නයට වෙනත් විසඳුමක් තිබුණු බවක් ඒ අවස්ථාවේ තමන්ට නොවැටහුණු බව ඔවුන් කියනු ඇත. එනම්, අවසාන විසඳුමක් වශයෙන් ඔවුන් යම් අවස්ථාවකදී ඝාතනය තෝරාගෙන ඇති බවයි. මිනීමරුවෙකුට අවසාන විසඳුමක් විය හැකි දෙයක් රාජ්යයකටත් අවසාන විසඳුමක් වන්නේ නම්, රාජ්යය කෙසේ නම් මිනීමරුවාගෙන් වෙනස් වන්න ද?
දැන් ලංකාවේ එල්ලූම් ගස ගෙනෙන්ට යන්නේ, මත්ද්රව්ය භාවිතයට අදාළවයි. ඉහත කී කරුණු එහිදී වඩාත් වැදගත් වෙයි. මත්ද්රව්යකරුවා හෝ ජාවාරම්කරුවා එල්ලූම් ගස් යැවීමෙන් මත්ද්රව්ය උවදුර නැති කළ හැකි බව මේ අය සිතති. හිරගෙදර සිට මත්ද්රව්ය ජාවාරමේ නියැලෙන්නන් එල්ලූම් ගස් යැවිය යුතු යැයි කියන විට එය සිනාවට කාරණයක් වෙයි. මන්ද යත්, හිර ගෙයක් යනු, අප දන්නා පරිදි, හතර වටේ රැුකවල් කළ, උස් තාප්ප ගසා ඇති, කිසිවෙකුට ඒ තාප්පෙන් එළියට යා නොහැකි ස්ථානයකි. එවැනි ස්ථානයක සිරකරුවෙකු වශයෙන් සිටිමින්ම මත්ද්රව්ය ජාවාරම කරගෙන යන්නේ නම්, එය එම පුද්ගලයාගේ ප්රශ්නයක් නොවන බව පැහැදිලි ය. කරුණු එසේ වන හෙයින්, මේ වරද සම්බන්ධයෙන් එල්ලූම් ගස අවශ්යම යැයි යමෙකු සිතන්නේ නම් කළ යුත්තේ, අර මත්ද්රව්ය ජාවාරම්කරුවාව එල්ලා මැරීම නොව, ඔහුට ඒ ජාවාරම කරගෙන යාමට පහසුකම් සලසන හිරගෙදර බලධාරීන් එල්ලූම් ගස් යැවීමයි.
කෙසේ වෙතත්, එල්ලූම් ගස එක මිනිස් අභිලාෂයක් පමණක් සන්තර්පණය කරවයි. එනම්, පළිගැනීමෙන් ලබන ප්රහර්ෂයයි. මගේ දෙමාපියන්, මගේ දරුවන්, මගේ සහෝදර සහෝදරියන්, මගේ බිරිඳ හෝ සැමියා ඝාතනය කළ මිනීමරුවෙකු එල්ලූම් ගස් යැවීමෙන් තරම් අස්වැසිල්ලක් වෙන කිසිවකින් මට අත්නොවේ. බොහෝ දෙනා මේ දෙස බලන්නේ, ඒ ප්රාථමික මිනිස් සහජාසයට යට වීමෙනි. එහෙත් එහිදී ඔවුහු එක් වැරදි විනිශ්චයක එල්බ සිටිති. එනම්, මරණය උපරිම දඬුවම වශයෙන් ගැනීමෙනි. පළිගැනීම තම ආශාව නම්, එය සන්තර්පණය වන්නේ අපරාධකරුවාට උපරිමයෙන් විඳවීමට සැලැස්වීමෙන් නම්, ඇත්තෙන්ම කෙනෙකු ඉල්ලා සිටිය යුත්තේ, අපරාධකරුවාගේ මරණය නොව, එම අපරාධකරුවාගේ උපරිම විඳවීමයි. මරණයට පත්කිරීම යනු, දඬුවම කඩිනම් අවසානයකට පත්කිරීමකි. ඒ වෙනුවට, ජීවිත කාලයක් එම අපරාධකරුවා හිරේක සිටියොත්, සමස්ත ජීවිත කාලයම ඔහු විඳවනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, ආදරණීය ජීවිතයකට මරණය විසින් ගෙන එනු ලබන පැවැත්ම පිළිබඳ ඒ වේදනාත්මක අවසානය, අපරාධකරුවා අරභයා තමා තුළ වන පළිගැනීමේ අභිලාෂයට සමසමව ගැට ගැසීමේ ස්වාභාවික නැමියාවක් මිනිස් ස්වභාවය තුළ තිබේ. එයින් මිදීම පහසු නැත. අද බොහෝ දෙනා එල්ලූම් ගසම ඉල්ලන්නේ එබැවිනි.
කෙසේ වෙතත් සමාජ ශෝධනය පිළිබඳ සම්මුතීන් ඇති කරගත යුත්තේ, පුද්ගල සන්තර්පණයන්ට තැන දීමෙන් නොව, සමාජයේ යහපැවැත්ම සහතික කරලීම වෙනුවෙනි. එහිදී, එක පැත්තකින් පුද්ගලයා ද, තවත් පැත්තකින් සමාජය ද සිටී. මේ දෙපැත්ත අතර තුලනයක් තිබේ. එම සැකැස්ම තුළ, සමාජ-විරෝධී පුද්ගලයාටත්, ජීවත් වීමේ මිනිස් අයිතිය ඇති බව අද වන විට ලෝකය පිළිගනී. හෙවත්, සමාජ-විරෝධියාගේ ජීවිතය උදුරා ගැනීමේ අයිතියක්, නීතිමය රාමුවක් තුළ පවා, සමාජයකට නොපැවරෙන බව ය.
ලෞකික නෛතික සම්මුතියකට අදාළව අද වන විට ලෝකයා ඇති කරගෙන තිබෙන ඒ සම්මුතික අවබෝධය, ඊට වඩා පහසුවෙන් සහ ඉක්මණින් ගෝචර විය යුත්තේ ආගමකට ය. මන්ද යත්, සෑම ආගමක්ම විඥානවාදී වන බැවිනි. සියල්ල තීරණය වන මුඛ්ය සාධකය විඥානය බව ඒ සෑම ආගමක්ම දේශනා කරයි. ඒ අනුව, ඒ සෑම ආගමකින්ම දේශනා කෙරෙන නිවන සහ මෝක්ෂය ආදි පරම සත්තාවන් කේන්ද්රගත වන්නේ විඥානමය පරිමිතියකයි. එසේ තිබියදී, කාදිනල් මැල්කම් රංජිත් පියතුමා එල්ලූම් ගස ඉල්ලා සිටීම විස්මය ජනක ය. සමාව දීම සහ දේව කරුණාව අගයන ආගමක කාදිනල්වරයෙකු මෙසේ මරණය ඉල්ලා සිටීම, ක්රිස්තුස් වහන්සේගේ ක්රිස්තියානියක් අනුව නොව, (සිංහල-බුද්ධාගම වැනි* සිංහල-ක්රිස්තියානියක් අනුව දෝ හෝ යි කෙනෙකුට සිතෙන තරමි. ඇත්ත වශයෙන්ම, ක්රිස්තුස් වහන්සේ කුරුසයේ තබා ඇණ ගසා මරණයට පත්කිරීමම, මරණ දඬුවමට විරුද්ධ වීමට කිතුනුවෙකුට ප්රමාණවත් හේතුවක් විය යුතු යැයි මට සිතේ. වෙනත් කෙනෙකුගේ ජීවිතය පැහැර ගැනීම පිළිබඳ තීන්දුවක් ගැනීමේ සදාචාරමය අයිතියක් තවත් කිසිවෙකුට නැති බව උන්වහන්සේගේ දේශනාව විය. අනාචාරයට මරණ දඬුවම පැමිණවීම ගැන සඳහන් කරමින්, ‘පව් නොකළ කෙනෙකු පළමු ගල ගැසිය යුතු’ බව උන්වහන්සේ කීහ. කෙසේ වෙතත්, පල්ලිය විසින් මරණ දඬුවම අනුමත කළ කාලයක් තිබුණි. එහෙත් ඒ ‘යුක්තිය තකා මිස ද්වේෂය තකා නොවිය යුතුය’ යන බරපතළ කොන්දේසියට යටත්ව ය. මේ තත්වයත් දැන් දශක හතරක පමණ කාලයක සිට වෙනස්ව තිබේ. අද වතිකානුව මරණ දඬුවම එකහෙළා ප්රතික්ෂේප කරයි.
(මරණ දඬුවම හේතුවෙන් ලෝකයේ කිසි තැනක අපරාධ අඩු වී ඇති බවට නිශ්චිත සාක්ෂි හමු වී නැති බව මීට පෙර මේ කොලමේ මීට අදාළ වෙනත් ලිපිවලින් විවිධ අවස්ථාවලදී පෙන්වා දී ඇති බැවින් ඒ ගැන නැවත මෙහි සඳහන් නොකරමි),.
ලංකාවේ මරණ දඬුවම ගැන කතා කිරීමේදී, වෙනත් බොහෝ කරුණුවලට අමතරව, ප්රධාන කාරණා දෙකක් නොතකා හැරිය නොහේ. එනම්, මරණයට පත් කළ පසු නිර්දෝෂී බව ඔප්පු වුවහොත් ආපසු එම තැනැත්තාට ජීවිතය ලබා දීමේ හැකියාවක් නැතිකමත්, ලංකාව වැනි රටක අධිකරණ කි්රයාවලිය තුළ නිර්දෝෂිභාවය ඔප්පු කිරීමේදී ධනය සහ බලය බොහෝ විට තීරණාත්මක සාධකයක් වීමත් ය. (ඇත්ත වශයෙන්ම, ඇමරිකාව වැනි දියුණු රටවල පවා, අධිකරණ ක්රියාවලිය තුළ, ජාතිය සහ ධනය තීරණාත්මක සාධක වන සැටි විවිධ අධ්යයනයන් මගින් පෙන්වා දී තිබේ. එසේම, මරණ දඬුවමට පත්කිරීමෙන් පසු නිර්දෝෂි භාවය සනාථ කෙරුණු අවස්ථා ද තිබේ).
අපරාධ සහ ජීවන මට්ටම අතර සමීප සබඳතාවක් පවතී. පහළ ජීවන මට්ටමක සිටින කෙනෙකු, සාමාන්යයෙන්, අපරාධවලට පෙළඹීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩි ය. අනිත් අතට, අධිකරණ ක්රියාවලිය තුළ, පහළ ජීවන මට්ටමක කෙනෙකු වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉෂ්ට වීමට ඇති ඉඩකඩ, සාමාන්යයෙන්, අඩු ය. නීතිය ඉදිරියේ සියල්ලන් සමානයි යන පොදු ව්යවහාරය න්යායිකව පැවතිය ද, ප්රායෝගික තත්වය තරමක් වෙනස් ය. මෙය, ඕනෑම වරදක් සම්බන්ධයෙන් ක්රියාත්මක වන තත්වයක් වෙතත්, මරණ දණ්ඩනයට අදාළව ඒ කාරණය බරපතල වැදගත්කමකින් සැලකිල්ලට ගත යුතුව තිබේ.
අපේ ජනාධිපතිවරයාගේ එල්ලූම් ගස පිළිබඳ අලූත් තීරණය ගැන පිලිපීන ජනාධිපති දුතර්තේ ගිය සතියේ ප්රශංසා කොට තිබුණි. අවුරුද්දක කාලයක් තුළ, පිලිපීනයේ මත්ද්රව්ය භාවිත කරන්නන් 7000 ක් ඝාතනය කොට තිබේ. ඒ, එල්ලා මැරීමෙන් නොව. එරටේ එල්ලූම් ගසක් නැත. ඒ වෙනුවට, පොලීසිය සහ ඝාතක කල්ලි මේ මත්ද්රව්ය උවදුර ඉවරයක් කිරීම සඳහා ජනාධිපතිවරයා විසින් සේවයේ යොදවා තිබේ. අවසානයේ, මත්ද්රව්ය උවදුර ඉවරයක් කිරීමට තමාට හැකි වී නැති බව ජනාධිපතිවරයා පිළිගත්තේය. ‘‘ඇමරිකාව වගේ රටවල්වලටත් බැරි කොට අපි කොහොමද ඉවරයක් කරන්නේ?‘‘ යන්න ඔහුගේ ක්ෂාමාලාපය විය.
