ශ‍්‍රී ලංකාවට අවශ්‍ය බලශක්තිය නිපදවීමේ ඉන්ධනය වශයෙන් ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගෑස් භාවිත කළ යුතු බවට වූ මතයක් පසුගිය කාලය පුරා පැනනැගෙමින් තිබුණි. ඒ හේතු කිහිපයක් නිසාය. එකක් දැනට භාවිත ඞීසල් හා දැවිතෙල් වැනි බලශක්තිය නිපදවීමේ ඉන්ධනයන්ට වඩා ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගෑස් මිල අඩු යැයි නැගෙන තර්කයය. අනෙක ඞීසල් හා දැවිතෙල්වලින් පරිසරයට සිදුකරන බලපෑමය.
ඉහත හේතු නිසා හෝ වෙනයම් හේතු නිසා හෝ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ මෙගාවොට් 300කින් යුතු කෙරවළපිටිය චක‍්‍රීය විදුලිබලාගාරය ඉදිකිරීමේ කටයුතු පමාවෙමින් තිබේ. ඒ එය ටෙන්ඩර් කැඳවූ මුල් සැලසුම්වල සිට ලංසු ඉදිරිපත් කිරිමේ ක‍්‍රියාවලියේදී ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගෑස්වලින් ක‍්‍රියාකරන බලාගාරයක් දක්වා වෙනස් කිරීමේ තාක්ෂණික ගැටලූ කිහිපයක් නිසාය. එමෙන්ම එම බලාගාරය ඉදිකිරීම සඳහා ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයට අයිතිය ඇතැයි කියන ( සම්පූර්ණ අයිතිය නොවේ. ) සමාගමක්ද ලංසු ඉදිරිපත් කිරීම දේශීයද විදේශීයද යන තවත් සංකීර්ණ මතයක් නිර්මාණය කර කිරීම හේතුවෙන්ය.
කෙසේ වෙතත් රටේ විදුලිබල අවශ්‍යතාව සඳහා අනාගතයේ ඉදිකිරීමට නියමිත ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික වායු විදුලි බලාගාරවලට හා දැනටමත් ක‍්‍රියාත්මක වෙමින් පවතින විදුලිබලාගාර ස්වාභාවික වායුවෙන් ධාවනය කිරීම සඳහා වූ කතිකාවක් ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයෙන් ඉදිරිපත් වී ඇති අතර ඒ අනුව යෝජනා හා සැලසුම්ද ඉදිරිපත් වී ඇත.
එම සැලසුම් අනුව රටේ විදුලිබලාගාර කිහිපයක් ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගැස්වලින් ධාවනය කරන්නේ නම් එම ගෑස් සපයාගැනීමේ ස්ථීර ක‍්‍රමවේදයක්ද ශ‍්‍රී ලංකාවට අවශ්‍යය. ඒ සඳහා දැනට ඛනිජතෙල් හා පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් රට තුළට ලබාගන්නා ආකාරයේ කොළඹ වරාය අවට මුහුදේ සිට ගොඩබිමට පොම්පකරන ක‍්‍රමවේදයක් වුවමනා වේ.
ඊට අදාල කැබිනට් ප‍්‍රතිකා දෙකක් යහපාලන ආණ්ඩුව යටතේ ඉදිරිපත් වී තිබේ. පළමුවැන්න ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේනගේ නමින් 2016 ජුලි මාසයේදීය. දෙවැන්න විදුලිබල හා පුනර්ජනනීය බලශක්ති අමාත්‍ය රංජිත් සියඹලාපිටියගේ සහ විශේෂ කාර්යභාර අමාත්‍ය සරත් අමුණුගමගේ ඒකාබද්ධ යෝජනාවක් වශයෙන් 2017 ඔක්තෝබර් මාසයේදීය. මේ කැබිනට් පත‍්‍රිකා දෙකේම හරය එකය. ඒ දකුණු කොරියාවේ SKE&S සමාගමට ශ‍්‍රී ලංකාවට ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගෑස් සැපයීම සඳහා පාවෙන පර්යන්තයක් හැදීමට අවසර ලබාදීමය.
එහිදී ජනාධිපතිවරයා සිය කැබිනට් පත‍්‍රිකාවේ පූර්විකාවේ සඳහන් කරන්නේ ආණ්ඩුව පරිසර හිතකාමී රටක් වශයෙන් ශ‍්‍රී ලංකාව පත්කිරීමට තීන්දු කර ඇති බවත්, ශ‍්‍රී ලංකාව පරිසර හිතකාමී පැරිස් එකඟතාවට අත්සන් කර ඇති බවත්, 2015 ඔහුගේ පැමිණීමෙන් පසු ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රජාවට ශ‍්‍රී ලංකාව පරිසර හිතකාමී රටක් බවට පරිවර්තනය කරන බවට ඔහු සහතික වී ඇති බවත්ය.
එම පැහැදිලි කිරීමේදී ජනාධිපතිවරයා තවදුරටත් සඳහන් කරන්නේ 2015-2034 කාලය සඳහා ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය විසින් සකස් කර මහජන උපයෝගීතා කොමිසම මඟින් අනුමත කර ඇති සැලැස්ම අනුව දැනට ක‍්‍රියාත්මක මෙගාවොට් 300කින් යුත් කෙරවළපිටිය යුගදනවි බලාග ාරය, මෙගාවොට් 163ක කැලණිතිස්ස ලංවිම බලාග ාරය, මෙගාවොට් 163ක කැලණිතිස්ස සොජිට් බලාගාරය ස්වාභාවික ගෑස්වලින් ධාවනය කිරීමට නියමිත බවයි. එමෙන්ම ඉදිකිරීමට නියමත කෙරවළපිටිය මෙගාවොට් 300 බැගින් වූ බලාගාර දෙක සහ ඉන්දීය රජය හා ජපාන රජය පොරොන්දු වී ඇති මෙගාවොට් 500 බැගින් වූ ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාර දෙක එම කාලයේ (2015 – 2034) ඉතිරි ගෑස් බලාගාර ලෙස හඳුන්වා තිබේ. ඒ අනුව මෙගාවොට් 2226ක ධාරිතාවෙන් යුත් බලාගාර සඳහා එම කාලයේදී ශ‍්‍රී ලංකාවට ස්වාභාවික ගෑස් අවශ්‍යය.
මේ අවශ්‍යතාව සැපිරීම සඳහා ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගෑස් පර්යන්තයක් ඉදිකිරීම සඳහා කැබිනට් මණ්ඩලය ව්‍යාපෘති කිහිපයකට අනුමැතිය ලබාදුන් බවත් අග‍්‍රාමාත්‍යවරයා ජපාන හා ඉන්දීය රජයන් සමඟ අවබෝධතා ගිවිසුම් අත්සන් කළ බවත් ඒවා ප‍්‍රමාද බවත් ජනාධිපතිවරයා අවධාරණය කරයි.
ඒ අනුව දකුණු කොරියාවේ SKE&S සමාගම ශ‍්‍රී ලංකාවට ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගෑස් පර්යන්තයක් ඉදිකර, පවත්වාගෙන ගොස් පැවරීමේ පදනම මත (BOT ක‍්‍රමය) ප‍්‍රදානය කිරීමට සූදානම් බවත් ඒ සඳහා මූල්‍ය ආධාරය දකුණු කොරියාවේ එක්සිම් බැංකුව හා කොරියානු ආණ්ඩුව විසින් සපයන බවත් එහි සඳහන්ය. ඒ සඳහා ඇති එකම කොන්දේසිය වන්නේ ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳපළ මිල ගණන් යටතේ ශ‍්‍රී ලංකාව අවුරුදු විස්සක කාලයකට මිලියන එක දක්වා ප‍්‍රමාණයකට ගෑස් මිලදී ගත යුතු බවය. එම ව්‍යාපෘතිය සඳහා අනුග‍්‍රහය වගකීම දකුණු කොරියානු රජය බාරගන්නා බවත් දෙරටේ ඒකාබද්ධ කමිටුවක් විසින් ව්‍යාපෘති යෝජනා ඇගැයීමට ලක් කරන බවත් එහි සඳහන්ය.
ව්‍යාපෘති යෝජනාවේ ඇමුණුම්වලට අනුව දකුණු කොරියානු සමාගමේ ශ‍්‍රී ලංකා ඒජන්තයා ලෙස කටයුතු කරන්නේ ඞීසල් ඇන්ඞ් මෝටර් ඉංජිනියරිස් සමාගම ලෙස හැඳින්වෙන කුප‍්‍රකට ව්‍යාපාරික ධම්මික පෙරේරාට අයත් ඩිමෝ සමාගමය. දැන් ඔහු ජනාධිපති සිරිසේන සමඟ කටයුතු කරන බව එයින් පෙනී යයි. දැනගන්නට ලැබෙන ඇත්ත කථාව නම් වෙනස් එකක්ය. වත්මන් ආණ්ඩුව සමඟ සුහදත්වයක් ඇති කර ගැනීමට ධම්මික පෙරේරාට අවශ්‍ය වී ඇත. ඒ සඳහා ඔහු කැබිනට් ඇමතිවරයෙකු සමඟ ජනාධිපතිවරයා හමුවීමට ගොස් ඇත. මේ ව්‍යාපෘතිය සඳහා දේශීය සමාගමක නමක් නොමැතිව සිටි ජනාධිපතිවරයාට එම අවස්ථාවේදී අදාල ඇමතිවරයාගේ ඉල්ලීම පරිදි ධම්මික පෙරේරා කැමැත්ත පළ කර ඇත.
මේ ව්‍යාපෘති ගනුදෙනුව ගෙනා ලාංකීය සමාගම ව්‍යාපෘති වාර්තාවේ සඳහන් කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට බැරිකමක් උදා වී තිබී ඇත. ඒ ජනාධිපතිවරයාගේ පුතණුවන් හා අදාල සමාගමේ හිමිකරුගේ දියණිය අතර ඇතැයි සඳහන් මිත‍්‍රත්වය මුළු රටම කෙසේ වෙතත් තතු දත් අය දන්නා නිසාය.
පසුව ජනාාධිපතිවරයාගේ එම යෝජනාව අකරතැබ්බයකට මුහුණදී ඇත්තේ එම ද්‍රවීකෘත ස්වාභාවික ගෑස් පර්යන්තය සම්බන්ධයෙන් ඉන්දීය රජය විරෝධය දැක්වීම නිසාය. එහෙත් එම ව්‍යාපෘතිය කෙසේ හෝ ක‍්‍රියාත්මක කළ යුතු නිසා එහි ඊළඟ පියවර බාර දී ඇත්තේ දෙවැනි කැබිනට් පත‍්‍රිකාව ඉදිරිපත් කළ ඉහත කී කැබිනට් ඇමතිවරුන් දෙදෙනාටය.
එකම කාරණයට දෙවන කැබිනට් පත‍්‍රිකාවක් ඉදිරිපත් කළද ස්වාභාවික ගෑස් පර්යන්තයක් සඳහා හා ස්වාභාවික ගෑස් මිලදී ගැනීම සඳහා මීට පෙර ගන්නා ලද ප‍්‍රතිපත්තිමය තීන්දු අබිබවා යෑම කළ නොහැකි වී ඇත. රාජ්‍යයන් දෙකක් අතර ව්‍යාපෘතියක් ලෙස හඳුන්වාදෙන්නට උත්සාහ කළද අදාල සමාගම කොරියානු රජයේ සමාගමක් නොවන නිසා ඊට කොරියානු රජයේ සමාගමක් යන සහතිකය කොරියානු රජයෙන් ලබා දී නැත. ලබා දී ඇති සහතිකය වන්නේ එම සමාගම කොරියානු රටේ සමාගමක් යන්න පමණය.
ඒ අනුව මෙම දෙවන කැබිනට් ප‍්‍රතිකාවේදී ශ‍්‍රී ලංකාව මෙතෙක් භාවිතාකර ඇතැයි සඳහන් නොවුණු අලූ‍ත්ම ටෙන්ඩර් ක‍්‍රමවේදයක් යෝජනා කර ඇත. එහි නම වන්නේ ‘ස්විස් චැලේන්ජ්’ ක‍්‍රමය යන්නය. සරලව ස්විස් චැලේන්ජ් ක‍්‍රමය යනු කවුරුන් හෝ ඉදිරිපත් කරන ව්‍යෘපෘති යෝජනාවක් ප‍්‍රසිද්ධියට පත් කර ඒ සඳහා වෙනත් පාර්ශ්වවලටද මිල ගණන් ඉදිරිපත් කරන ලෙස ප‍්‍රසිද්ධියට පත් කිරීමය. එහිදි අනෙක් තරගකරුවන්ගේ මිල ව්‍යෘපාති යෝජකයාගේ මිලට වඩා අඩු නොවුණහොත් ඔවුන්ට ටෙන්ඩරය ලැබෙන්නේ නැත. ව්‍යාපෘති යෝජකයාගේ මිලට වඩා අඩුවෙන් මිල කවුරුන් හෝ ඉදිරිපත් කළද ව්‍යාපෘති යෝජකයාට ව්‍යාපෘති යෝජනාව වෙනුවෙන් ඔහු වියදම් කළ මුදල අය කරගැනීමේ හැකියාව ඇත. මෙවැනි ටෙන්ඩරයකදී තරගකරුවන්ට ලැබෙන කාලය බොහෝ විට ප‍්‍රමාණවත් වෙන්නේ නැත. වැඩි වාසිය අත්වන්නේ ව්‍යාපෘති යෝජකයාට පමණය. ප‍්‍රසිද්ධ මිලගණන් කැඳවීමෙන් සිදුකරන්නේ අපි ප‍්‍රසිද්ධ මිල ගණන් කැඳවුවා යන බොරු විනිවිදභාවය රටට පෙන්නීම පමණය.
එම ක‍්‍රමය පසුගිය රාජපක්ෂ ආණ්ඩු සමයේදී ක‍්‍රියාවට නැංවූ Unsolicited Proposals හෙවත් කේවළ යෝජනාවලට වෙනස් වන්නේ නැත. මේ ආකාරයේ ව්‍යාපෘති සඳහා රාජපක්ෂ පාලන සමයේදී කැබිනට් ප‍්‍රතිකා ඉදිරිපත්වූයේ ‘චීන රජයේ අහවල් සමාගමක් විසින් ස්වෙච්ඡුාවෙන් ඉදිරිපත් කරන ලද යෝජනාවක් සලකා බලා කැබිනට් පත‍්‍රිකාව ඉදිරිපත් කරනවා’ යන සඳහන සමඟින්ය. ඒ අනුව ශ‍්‍රී ලංකාවේ අවශ්‍යතා ගැන අනුන්ගේ සිත් කියවීමේ පරචිත්ත විජානන ඥානයක් එකල චීන සමාගම්වලට තිබී ඇත. මේ ව්‍යාපෘතියේදී එම පරචිත්ත විජානන ඥානය තිබී ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයා සඳහන් කරන එම කොරියානු සමාගමටය.
රාජපක්ෂ සමයේදී හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ යටතේ ඇති අමාත්‍යාංශයක වුවද ඔහු යටතේ නොමැති අමාත්‍යාංශයක විෂයපථය වුවද එම චීන සමාගම් කැබිනට් පත‍්‍රිකා ඉදිරිපත් කළේ ඔහුගේම නමින්ය. අද යහපාලනය යටතේ වෙනස ඇත්තේ ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන ඒ ආකාරයේ කැබිනට් පත‍්‍රිකා ඉදිරිපත් කරන්නේ වෙනත් කැබිනට් ඇමතිවරුන් ලවා වීමය.
මෙහිදී අප අමතක නොකළ යුතු කාරණය වන්නේ පසුගිය රාජපක්ෂ සමයට විරුද්ධව රජයේ ගනුදෙනු විනිවිදභාවයෙන් යුතුව සිදුකිරීම සඳහා 19 වැනි ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය යටතේ ප‍්‍රසම්පාදන කොමිසමක් නීතියෙන් ස්ථාපිත කළ ආණ්ඩුවක් යටතේ මෙවැනි සමාගම්වලට සැලකීමේ ටෙන්ඩර් කලඑළි බැසීමය.
සටහන:
මේ පිළිබඳව විමසීම සඳහා සරත් අමුණුගම හා රංජිත් සියඹලාපිටිය යන අමාත්‍යවරුන් සම්බන්ධ කරගැනීමට ගත් උත්සාහය ව්‍යර්ථ විය.
