සුලෝචන වික‍්‍රමසිංහ
ලාංකික නැටුම් කලාව තුළ චිත‍්‍රසේන නාමය අමරණීයයි. එමෙන්ම එය පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට විහිද යන්නක්. මේ සම්බන්ධව ඔබට දැනේන හැඟීම කෙබඳුද?
චිත‍්‍රසේන-වජිරා කියන නම් දෙක පිළිබඳ වැඩි විස්තරයක් අවශ්‍ය නැහැ. ඒ නම් දෙක ගැන හැමෝම දන්නවා. තාත්තායි අම්මායි එක්ව පටන්ගත්ත අපේ නර්තන සමාගමට අද වෙනකොට අවුරුදු 75ක් පිරෙනවා. මේ අවුරුදු 75 පුරාම අපි කළේ නැටීම විතරයි. ඉන් පිටස්තර ලෝකයක් අපිට නැහැ. තාත්තා මියගියාට පස්සේ අම්මා ඒ වගකීම ඉතා ඉහළින් ඉටුකළා. ඊට පස්සේ මම. වයස අවුරුදු 60 පිරුණාට පස්සේ මමත් නැටීමෙන් විශ‍්‍රාම ගත්තා. දැන් අපේ නර්තන සමාගම කරගෙන යන්නේ මගේ මල්ලිගේ දුව වන තජී හා නංගිගේ දුව වන හේෂ්මා. අම්මා තාම අපි පිටිපස්සේ ඉන්නවා වගේම මමත් ඔවුන් දෙදෙනාගේ පිටුපස සිටිනවා. මං හිතන්නේ අලූත් පරම්පරාවක් එක්ක ඔවුන් අපිටත් වඩා හොඳින් එය කරගෙන යනවා. ඔවුන්ගේ දරුවනුත් දැන් ටික ටික අඩිය තියලා නටන්න පුරුදු වෙනවා. එහෙම බලනකොට එය හරිම සුන්දර දෙයක්. කොච්චර නැටුවත් අපිට එපාවෙන්නේ නැහැ. කොච්චර නැටුම් බැලූවත් අපිට මහන්සියක් දැනෙන්නේ නැහැ.
මේ නර්තන සමාගම ඉදිරියට ගෙනයන්න පුළුවන් වෙන්නේ අපේ පරම්පරාවේ කෙනෙකුට විතරයි. හේතුව වෙන කිිසිම කෙනෙක් මේ කැපවීම කරන්නේ නැහැ. බොහෝ දෙනෙක් නැටුම් ඉගෙන ගන්නේ ජනපි‍්‍රය වෙන්න, එහෙම නැත්නම් ගුරු පත්වීමක් ලබා ගන්න. එතැනින් පස්සේ නටන්නේ නැහැ. එහෙත් අපි කරන්නේ පැය විසිහතරේම නටන එක. අපේ පුහුණුව හරි අමාරුයි. ඒකටම කැපවෙලා ඉන්න ඕනෑ. එහෙම කරන්න අද බොහෝ දෙනෙකුට බැහැ. ඒ නිසා තමයි අපේ පරම්පරාවේ ¥දරුවන් අතර මේ නර්තන සමාගම රැුඳිලා තියෙන්නේ. අද එක රැුයකින් ඩාන්ස් ස්ටාර්ලා බිහිවෙන යුගයක්. ඒක එහෙම වෙන්න බැහැ. එහෙම වෙන්න ඕනෑ නම් ඒ සඳහා දැඩි කැපවීමක් තියෙන්න ඕනෑ. එහෙම නැතුව සිංදුවකට හෝ සංගීත ඛණ්ඩයකට නැටීමෙන් පමණක් ඩාන්ස් ස්ටාර් කෙනෙක් වෙන්න බැහැ. ඒ නිසා අපි අපේ ගෝලයන්ව නිර්මාණය කරන්නේ දැඩි විනයක් සහිතව. අවුරුදු 75කට ඉස්සෙල්ලා අපේ මව්පියෝ හඳුන්වලා දුන්න ගුණාත්මක බව අපි අදත් අපේ නැටුම තුළ ආරක්‍ෂා කරගන්නවා. අපේ හැම නිර්මාණයක්ම අපි ඉහළ ප‍්‍රමිතියකින් කරනවා. අපි නැති කාලෙක වුණත් අපේ ¥දරුවන්, මුණුපුරු මිණිපිරියන් එය ආරක්‍ෂා කරගනියි. එහෙම පසුබිමක් නිර්මාණය වෙලා තියෙන නිසා චිත‍්‍රසේන නාමය ගැනත් අපේ නර්තන සමාගම ගැනත් මම ඇතිවෙන්නේ වචනයෙන් කිව නොහැකි තරම් සතුටක්.
ඔබට තව කාලයක් නටන්න තිබුණා.
එහෙත් නැට්ටුවෙකුගේ ජීවිතය කියන්නේ හරිම පුදුම දෙයක්. මම උඩරට නැටුම් මෙන්ම පහතරට නැටුම්ද එක සේ ප‍්‍රගුණ කළා. ඒ ඇසුරින් ජීවිතේ වැඩි කාලයක් නිර්මාණ කළා. කරදිය, නල දමයන්ති, කිංකිණි කෝලම, ශිවරංග, නෘත්‍යාංජලි ඇතුළු අපේ හැම නිර්මාණයකම වගේ මම නැටුවා. මේ නිර්මාණවලට සම්බන්ධ වුණාට පස්සේ තවත් නිර්මාණවලට දායකවෙන්න මට ඉඩක් නැහැ. මම ජීවිතේ උපරිම තෘප්තියෙන් මේ හැම නිර්මාණයකම ප‍්‍රධාන භූමිකාවට පණදුන්නා. ඇත්තටම කියනවා නම් එතැනින් එහාට යන්න තැනක් නැහැ. අනික අපේ නැටුම් හරි වේගවත්. ඒ වාගේම හරි ශක්තිමත්. එය උඩරටටත් පහතරටටත් දෙකටම පොදුයි. ඒක නටන්න තමන්ගේ ශරීරයේ විශාල ශක්තියක් තියෙන්න ඕනෑ. වයසට යනකොට ටිකින් ටික ඒ ශක්තිය නැතිවෙලා යනවා. ටිකක් වියපත් වෙනකොට ශරීරයේ ස්වරූපය වෙනස් වෙනවා. එතකොට නැටුමේ නියම හැඩතල පෙනෙන්නේ නැහැ. මේ කාරණා මම අවබෝධ කරගත්ත නිසා වයස 60 පිරෙන කොටම මම වේදිකාවෙන් සමුගත්තා.
එක දවසක් අපේ නැටුම් සංදර්ශනයක් අවසානයේදී මම කිව්වා, මම අද වේදිකාවෙන් සමුගන්නවා කියලා නිවේදනය කරන්න කියලා. එදා මට ලැබුණු පේ‍්‍රක්‍ෂක ප‍්‍රතිචාරය මටම හිතාගන්න බැරිවුණා. ඒ දවස්වල අම්මායි තාත්තායි වේදිකාවට ඇවිදගෙන එනකොටම පේ‍්‍රක්‍ෂක ප‍්‍රතිචාර ඉතා ඉහළින්ම ලැබුණා. අන්න ඒ වාගේ මගේ අවසාන සංදර්ශනයේදීත් මට බොහෝ වේලා යනතුරු පේ‍්‍රක්‍ෂක ප‍්‍රතිචාර ලැබිලා තියෙනවා. අපේ රටෙත් එහෙමයි. හැබැයි මම වේදිකාවෙන් සමුගත්ත දවසේදී මට ලැබුණු උණුසුම් ප‍්‍රතිචාර මගේ කණේ තාම නින්නාද වෙනවා. මම දැන් නටන්නේ නැතිවුණාට නැටුමෙන් සමුඅරගෙන නැහැ. මට ඕනෑම මොහොතක තාම හොඳට නටන්න පුළුවන්. එහෙත් නූතන වේදිකාව තරුණ පරම්පරාවට බාරදීලා ඒක දිහා බලාගෙන ඉන්නවා. නටනවා වගේම සතුටක් මට ඉන් ලැබෙනවා.
එකල වේදිකාවට පිවිසෙන විට ඔබට දැනුණු හැ`ගී ම කෙබඳුද?
මම නටන්න වේදිකාවට එන්න ඉස්සෙල්ලා ඒ සම්බන්ධව වෙනම ලෝකයකට යනවා. එතකොට හාත්පස තියෙන හැම දෙයක්ම අමතක වෙලා යනවා. එතකොට මගේ මුළු ලෝකයම වෙන්නේ වේදිකාව. ඒකට අඩිය තිබ්බාට පස්සේ ඉබේම නැටවෙනවා. නැටුම කියන්නේ ආධ්‍යාත්මික වශයෙන් දියුණු තත්ත්වයක් මත බිහිවන්නක්. නටන්න ඕනෑම කෙනෙකුට පුළුවන් වුණත් ආධ්‍යාත්මික වශයෙන් නැටුම තමන්ගේ ජීවිතය සමඟ බද්ධ කරගත්තේ නැත්නම් එතැන උසස් නිර්මාණයක් බිහිවෙන්නේ නැහැ.
ඒ දවස්වල අම්මායි තාත්තායි නටනකොට මුල් කාලේ මම හිටියේ සමූහ දර්ශනවල. මට නටන්න පුළුවන් වුණා කියලා එක පාරටම මට ප‍්‍රධාන චරිතයක් දුන්නේ නැහැ. අනිත් ළමයි වගේ මමත් නැටුම් පංතියට ගිහිල්ලා හොඳටම පුළුවන් වුණාට පස්සේ තමයි ප‍්‍රධාන චරිතයක් දුන්නේ. අම්මා නැටුමෙන් සමුගත්තාට පස්සේ මම කරදිය, නල දමයන්ති ඇතුළු අනිත් නිර්මාණවල තාත්තා සමඟ නැටුවා. තාත්තායි අම්මායි නටනකොට මගේ සමූහ දර්ශනවල කොටස් ඉවරවුණ හැටියේ මම දුවගෙන ඇවිල්ලා වේදිකාවෙන් පැත්තකට වෙලා ඉඳගෙන ඒ දෙන්නා නටනවා බලනවා. ඒක මහ පුදුම ආශ්චර්යයක්. අම්මාගෙයි තාත්තාගෙයි නැටුම් දැක්ක මට ලංකාවේ ඉන් එහාට බලන්න නැටුමක් නැහැ. ඔවුන්ගෙන් ලද ඒ ආභාසය ඔස්සේ වේදිකාවට පිවිසි මට ඒ වේදිකාව පූජනීය වුණා. ඒ වේදිකාව සමඟ මම ආධ්‍යාත්මිකව බැඳුණා. මම නටන්න වේදිකාවට පිවිසෙන්නේ ඒ ආධ්‍යාත්මක තත්ත්වයත් සමඟයි.
ලාංකික මුද්‍රානාට්‍ය ඉතිහාසයේ පළමු කඩඉම ‘කරදිය’යි. ඒ සම්බන්ධව ඔබට ඇති මතකය කෙබඳුද?
‘කරදිය’ බිහිවෙන්නේ 1961දී. එතකොට මම කුඩා ළමයෙක්. උදේ ඉඳන් මම දැක්කේ ඒ මුද්‍රානාට්‍යය පුහුණු වෙනවා. මම පොඩි පොඩි අඩි තියලා ඒ ලොකු අයත් එක්ක නැටුවා. මගේ නංගීත් මා සමඟ පුහුණුවුණා. ටිකක් දවස් යනකොට හැම අඩියක්ම වගේ මට පුරුදුවුණා. එහෙත් එක පාරටම අපිට නටන්න දුන්නේ නැහැ. 1965දී තමයි මම ඉස්සෙල්ලාම කරදිය මුද්‍රානාට්‍යයේ නැටුවේ. ඒකත් පොඩි චරිතයක්. කරදිය ගැන තාම මිනිස්සු කතාවෙනවා. ඒක දැන් බලන්න නැති එක ගැන මිනිස්සු දුක් වෙනවා. ඒ කාලේ කොල්ලූපිටියේ අපේ ගෙදර හරි කලබලයි. කොයිවෙලේත් සෙනඟ පිරිලා. උදේ ඉඳන් ශාස්තී‍්‍රය සංගීතය ඇහෙනවා. බටහිර සම්භාව්‍ය සංගීතය ඇහෙනවා. එක පැත්තක නටනවා. තව පැත්තක ඇඳුම් නිර්මාණය වෙනවා. තව කට්ටියක් පසුතල නිර්මාණය කරනවා. තව කට්ටියක් ආභරණ හදනවා. මේ කලබලකාරී වටපිටාව නිසා අපිව බලාගන්න තාත්තාටයි අම්මාටයි වෙලාවක් තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා අපි ඉස්කොලේ ගියේ ආච්චිගේ ගෙදර නැවතිලා ඉඳලායි.
ඒ දවස්වල අමරදේව, එඞ්වින් සමරදිවාකර, මහගමසේකර, මඩවල එස්. රත්නායක, සුනිල් ශාන්ත, සෝමබන්දු විiාපති, ආනන්ද සමරකෝන් වැනි හැම කලාකරුවෙක්ම කොල්ලූපිටියේ ගෙදරට එනවා. සමහරු එහේ නැවතිලා ඉන්නවා. එතැන මහ පුදුම තැනක්. අපේ ජාතික ගීය පවා නිර්මාණය වුණේ එතැනදී. කරදිය මුද්‍රානාටකයට ‘හෝයියා හෝයියා’ ඇතුළු රසවත් ගීත එතැනදී නිර්මාණය වුණා. කරදිය මුද්‍රානාට්‍යයෙන් පස්සේ ‘නල දමයන්ති’ මුද්‍රානාට්‍යය බිහිවුණා. ‘ඈත කඳුකර හිමව් අරණේ’ වැනි රසවත් ගීත අමරදේවයන් අතින් බිහිවුණේ ඒ මුද්‍රානාට්‍යයටයි. මේ හැම දෙයක්ම මගේ මතකයේ තියෙනවා. ඊට පස්සේ 1978දී ‘කිංකිණි කෝලම’ මුද්‍රානාට්‍යයේ මම ප‍්‍රධාන චරිතය කළා. දිගටම අපි මුද්‍රානාට්‍ය රාශියක් නිර්මාණය කළා. ඒ හැම දෙයකටම නිවහන වුණේ කොල්ලූපිටිය තිබුණ චිත‍්‍රසේන කලායතනයයි. ලංකාවේ හිටිය හැම කලාකරුවෙකුටම වගේ එය නිවහනක් වුණා. ඒත් නොසිතූ විරූ විදියට තාත්තා ජීවත්වෙලා ඉන්න කාලේදීම ඒ තැන අපට නැතිවුණා.
ඒ ඇයි?
ඒකට විවිධ හේතු තියෙනවා. ඒ අතර දේශපාලන හේතුත් තියෙනවා. අපි කවදාවත් නැටුමේ ගෞරවය විනාශ කළේ නැහැ. ඒ නිසා අපිට දේශපාලනය හෝ මොනයම් දෙයක් වුණත් තියෙන්නේ නැටුමට පහළින්. නැටුම තමයි අපේ ජීවිතය. එහෙත් ලංකාවට එහෙම දේවල් ඕනෑ නැති පාටක් තියෙනවා. කොහොම හරි 1982දී අපිට කොල්ලූපිටියේ ගෙදරින් යන්න වෙනවා. අපි ගියත් කමක් නැහැයි කියමුකෝ. ඒ තැන සංරක්‍ෂණය කරන්න ඕනෑ තැනක්. ලංකාවේ ජාතික ගීය බිහිවුණේ එතැනින්. මුද්‍රානාට්‍ය කලාව බිහිවුණේ එතැනින්. නිර්මාණාත්මක ගීත කලාවකට අඩිතාලම දැමුණේ එතැනින්. කලාකරුවන් රාශියකගේම නිර්මාණ බිහිවුණේ එතැනින්. එහෙත් අද වෙනකොට එහි නෂ්ටාවශේෂවත් නැහැ.
එතැනින් යන්න වුණාට පස්සේ වුණත් විවිධ දුෂ්කරතා මධ්‍යයේ අපි නැටුම් පුහුණුවීම් අමතක කළේ නැහැ. හැබැයි බොහෝම කරදර විඳින්න සිද්දවුණා. අම්මලා මහරින් ගෙයක් ගත්තා. එතැන පුහුණුවීම් කළා. හැබැයි කොළඹ ළමයින්ට මහරට එන්න දුෂ්කර වුණා. ඒ නිසා අම්මා කාර් එකේ බෙර ටිකත් දාගෙන කොළඹට ආවා. ඇවිල්ලා තැන් තැන්වල පංති කළා. එහෙම දුෂ්කර කාලයක් ගතකර කර ඉන්දැද්දි තමයි චන්ද්‍රිකා මැතිනිය අපිට දැන් චිත‍්‍රසේන කලායතනය තියෙන භූමිය ලබා දුන්නේ. 1998 ඉඩම ලැබුණාට 2007 වෙනකම් ගොඩනැගිල්ලක් හදන්න මුදල් තිබුණේ නැහැ.
‘ශිවරංග’ මුද්‍රානාටකයත් චිත‍්‍රසේන නිර්මාණ අතර සුවිශේෂයි.
අපේ තාත්තා ලංකාවේ ගුරුන්නාන්සේලාගෙන් නැටුම් ඉගෙනගෙන ගියේ ඉන්දියාවේ ශාන්ති නිකේතනයට. එහෙම යන්න බලපෑමක් වුණේ 1930 ගණන්වල ලංකාවට පැමිණි රවීන්ද්‍රනාත් තාගෝර්ගේ නිර්මාණ දැකලා එයින් ඇතිවුණු ආස්වාදයයි. උදය ශංකර්ගේ නිර්මාණවලට තාත්තා ගොඩක් ආසකළා. ඒ වාගේම තමයි රවී ශංකර්ගේ සංගීතයට ඔහු ඉතාම පි‍්‍රයකළා. ඒ නිසා ඒ සංගීතය ඇසුරින් යම් නිර්මාණයක් කරන්න ඔහුට අවශ්‍ය වුණා. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් තමයි ශිවරංග මුද්‍රානාටකය. ඒකේ කතාව ලියුවේ අම්මා. මමයි චන්නයි තමයි ප‍්‍රධාන භූමිකා නිරූපණය කළේ. 1984 ශිව රංග බිහිවෙන්නේ. ඒ කාලේ ලංකාවේ තිබුණු අර්බුදකාරි තත්ත්වය නිසා එය වැඩි වශයෙන් පේ‍්‍රක්‍ෂකයන් වෙතට ගෙනයන්න තිබුණ අවස්ථාව නැතිවෙලා ගියා. ඒ තත්ත්වය අපේ අනෙකුත් නිර්මාණවලටත් බලපෑවා.
තාත්තා ඉන්දියානු ආභාසයට ඉතා පි‍්‍රයකළත් දේශීය නැටුම හැම තිස්සේම ඉදිරියට ගත්තා. ඔහුට ශාන්ති නිකේතනයේදී කියන්නේ සිලෝන් බෝයි කියලා. මොකද එහිදී තාත්තා හැම තිස්සේම අපේ නැටුම ඉදිරිපත් කළා. ඒ වාගේම කරදිය, කිංකිණි කෝලම, කුවේණි, රන්කිකිලි ඇතුළු හැම නිර්මාණයකම වගේ දේශීය නැටුම් සම්ප‍්‍රදාය ප‍්‍රයෝජනයට ගත්තා. සාම්ප‍්‍රදායික නැටුම් නටන්න මගේත් වැඩි කැමැත්තක් තිබුණා. අපේ නැටුම් අරගෙන අපි ලෝකේ හැම තැනම ගියා. රුසියාවේදී අපිට ඉහළම පිළිගැනීමක් ලැබුණා. රුසියාව කියන්නේ මුද්‍රානාට්‍ය කලාවේ හිනිපෙත්තේ තියෙන රටක්. ඒ වගේම තමයි මුළු යුරෝපයේම මාස ගණන් අපි සංචාරය කළා. ඒ නිසා මට තරම් නටන්න අවස්ථා දැන් අයට ලැබෙන්නේ නැහැ. දැන් අපි ඉන්දියාවේ ‘නිත්‍යග‍්‍රාම්’ කණ්ඩායම සමඟ එකතුවෙලා වැඩසටහන් කිහිපයක් කරගෙන යනවා. එයත් අපට අපූර්ව අත්දැකීමක්.x
