මේ සම්මාන ගත්තේ වෘත්තීය විදියට’ සංජීවපුෂ්පකුමාර දැවෙන විහඟුන් ගැන..

හිරුණි කුරුප්පුආරච්චි

ඕනෑම කලා නිර්මාණයක් ඒ නිර්මාණකරුවාගේ ආත්ම ප‍්‍රකාශනයක් වෙනවා. දැවෙන විහඟු‍න් චිත‍්‍රපටය ඔබේ ආත්ම ප‍්‍රකාශනයක් වෙන්නේ කොහොමද?
දැවෙන විහඟු‍න් චිත‍්‍රපටයට පදනම් වන්නේ 1989 අග භාගයේ නැගෙනහිර පළාතේ ඉතාම දුෂ්කර ගම්මානයක ජීවත්වුණු දරුවෝ අටදෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලක ප‍්‍රධාන වශයෙන්ම මව සහ ලොකු දුව වටා ගෙතුණු කතාවක්. මේ චිත‍්‍රපටය 1989 ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ අරගලයේ අවසන් භාගයේ ඇතිවූ සිදුවීමක් කේන්ද්‍ර කරගෙන තමයි විකාසනය වන්නේ. මේ චිත‍්‍රපටය 1989 අරගලය පිළිබඳ චිත‍්‍රපටයක් නෙමෙයි. ඒ අරගලයේදී පීඩාවට පත්වුණු මිනිස් සමූහයක් පිළිබඳ කතාවක්.
1989 කියන්නේ මම අවුරුදු 11ක ළමයෙක්. ඒ භීෂණ සමයේ මගේ තාත්තාගේ මල්ලී වෙඩි තියලා ඝාතනය කළා. ඉතින් මම දැක්කා ඒ බිරිඳ දරුවෝ දුක් වින්ද විදිය. දෙවෙනි එක මගේ ඉස්කෝලේ හය වසරේ මට ගණිතය උගන්නපු ගුරුවරයා කන්තලේ ප‍්‍රදේශයේ ටයර් එකක් උඩ පිච්චෙනවා කියලා අපිට උදේ ආරංචි වුණා. ඔය මතකයන් මගේ ඇතුළේ හැමදාම තිබුණා. ඔය අතරෙම 1989දී මගේ තාත්තාත් නැතිවුණා. අපේ ගෙදර පවුලේ ළමයි අටදෙනායි අම්මායි තනිවුණා. මම පවුලේ වැඩිමලා. ඉතින් ඔය අතරේ යුද්ධය නිසාත් වෙනත් හේතු නිසාත් අපේ ගමේ ගෙවල්වල ගෘහමූලිකයෝ නැතිවෙන්න පටන්ගත්තා. එතකොට ඒ පවුල්වල අය වින්ද දුක්වේදනාවනුත් මම දැක්කා. මේ සියල්ලේ සංකලනයෙන් උත්පත්තිය ලැබූ චිත‍්‍රපටයක් තමයි දැවෙන විහඟු‍න්. ඒ විදියට තමයි මේ චිත‍්‍රපටය මගේ ආත්ම ප‍්‍රකාශනයක් වෙන්නේ.

ඒ අනුව ඕනෑම නිර්මාණකරුවෙකුගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම්වල ප‍්‍රබලතාව සාර්ථක නිර්මාණයක් බිහිකිරීම සඳහා හේතුවෙනවා නේද?
අනිවාර්යයෙන්ම. මට චිත‍්‍රපටිකරුවෙක් විදියට කියන්න පුළුවන් චිත‍්‍රපටිකරුවෙකුගේ මූලිකම සම්පත තමයි අතීත මතකය. සිනමාකරුවෙකුට තමන්ගේ මතකය කියන දේ තල කිහිපයකින් බලපානවා. එකක් තමන්ගේ පුද්ගලික මතකය. අනික තමයි තමන්ගේ දේශයේ මතකය. ඒ මතක ගබඩාවේ තියෙන දේවල් අප නොදැනුවත්ම අපව පොළඹවනවා. නිර්මාණකරුවාට පුළුවන් ඒ මතකය පුද්ගලබද්ධ කරන්න. ඕනෑම විශිෂ්ට නිර්මාණයක් පුද්ගලබද්ධ වුණාම තමයි අවංකභාවයේ උපරිම ඉම වෙත ගෙනයන්න පුළුවන්. එසේම මතකය නිසාම හැඟීම්වලට දෙන්න පුළුවන් ඉඩ වැඩියි. ඕනෑම කලාකෘතියක මූලිකම දේ තමයි හැඟීම්. හැඟීම් නැති කලාකෘතිවලින් මං දන්නේ නෑ අපිව කොයි පැත්තකට ගෙනයනවාද කියන කාරණය.

මෙහි තිරරචනය වැඩිදුරටත් සංවර්ධනය කිරීම සඳහා ඔබට ප‍්‍රංශ ජාතික තිරරචනා උපදේශකයෙක් වෙන ජාන් අක්කෝකිගෙ උපදෙස් ලැබෙනවා. ඔහු හඳුනාගැනීම සහ ඒ කාලසීමාව තිරරචනයේ සංවර්ධනයට බලපාන්නේ කොහෙ ාමද?
මේ චිත‍්‍රපටය ඉස්සෙල්ලම ලියන්න ගත්තේ 2012දී. මම මගේ පළවෙනි චිත‍්‍රපටය ඉවර වුණාට පස්සේ කොරියාවේ සෝල් නුවර චුන්ග් – අන්ග් විශ්වවිද්‍යාලයේ තමයි පශ්චාත් උපාධිය කළේ. ඒ කාලේ තමයි මං මේක මුලින්ම ලියන්න ගත්තේ. එතකොට මේ තිරරචනය තේරුණා කෑන්ස් සිනමා උළෙලේ සිනේෆොන්ඬේෂන් නේවාසික වැඩසටහනට. ඉස්සෙල්ලාම මේ වැඩසටහනට ගිය පළවෙනි දකුණු ආසියාතිකයා විමුක්ති ජයසුන්දර. දෙවෙනියට ගියේ මම. පැරිස්වල තමයි මං මේ තිරරචනය මුලින්ම ලියුවේ. ලියුවාට පස්සේ 2013 කෑන්ස් සිනමා උළෙලේදී සිනේෆොන්ඬේෂන් අධ්‍යක්ෂකවරයාට ඕනෑවුණා මාව යවන්න ඊශ‍්‍රායලයේ ෆිල්ම් ඇකඩමියට. සිනේෆොන්ඬේෂන් එකෙන් අපි හයදෙනෙක් ඉන්ටර්විව් කළා. ඒකෙන් දෙන්නෙක් තෝරාගත්තා. ඒ දෙන්නාගෙන් එක්කෙනෙක් තමයි මම. ඒක තමයි දෙවෙනි අත්දැකීම මගේ. මේ චිත‍්‍රපටයට මුලින්ම තිරපිටපත් උපදේශකයෙක් විදියට වැඩකළේ අනීතා කියලා නෙදර්ලන්ත ජාතික කාන්තාවක්. එයා මෙක්සිකෝවලදී පැය හතරක විතර කාලසීමාවක් මාව දැනුවත් කළා. ඒක ලොකු කාලයක්. එකේදී තිරපිටපත යම් මට්ටමකට සංවර්ධනය වුණා. ඒත් ජෙරුසලම්වලදී තමයි පිටපතට ඕනෑ ටෝන් එක, රිදම් එක, චරිත සංවර්ධනය සහ ස්ටෝරි ආර්ක් එක වගේ දේවල් හැදෙන්නේ. තිරපිටපත් උපදේශකයෙක් විදියට ඔහු මගෙන් අහපු ප‍්‍රශ්න මාව විමතියට පත්කරන්න වගේම මගේ කතාව ගොඩක් නිරවද්‍ය කරන්න හේතුවුණා. ඒකේ නාට්‍යමය ගතිය ගොඩනගන්නත් උපකාරී වුණා. එතැන තව නවක චිත‍්‍රපටි නිර්මාණකරුවෝ 12 දෙනෙක් හිටියා. ඔවුන් එක්කත් අපි සාකච්ඡුා කළා. අවසානයේ ලොකු ප‍්‍රතිපෝෂණයක් ලැබුවා. මේක මේ මට්ටමට හෝ සංවර්ධනය කරන්න ඒ උපදෙස් ගොඩක් උපකාරී වුණා.
ඉගිල්ලෙන මාළුවෝ චිත‍්‍රපටයේ අවධාරණය කෙරුණු එක් තේමාවක් වෙනවා කාන්තාව පිරිමියාගේ ලිංගික ගොදුරක් වීම. දැවෙන විහඟු‍න් චිත‍්‍රපටයේ කුසුම්ටත් ඒ ඉරණමම අත්වෙන වා. මේ තේමාව සිනමාව තුළ බහුලව කතාබහට ලක්වුණු තේමාවක් නේද?
මනුස්ස ජීවිතයේ අපි අසා නැති තේමාවන් කොහෙවත් නැහැ. වැදගත්ම දේ වෙන්නේ අපි ඒක ප‍්‍රකාශ කරන විදිය. කුබ්රික් වැනි සිනමාකරුවෝ කියන දෙයක් තමයි ඕනෑම කලා මාධ්‍යයකට නිශ්චිත තේමාවන් කිහිපයක් පමණයි තියෙන්නේ කියන කාරණය. ආදරය, විවාහය, මරණය, පාවාදීම්, සුරාකෑම් වගේ ප‍්‍රධාන තේමාවන් කිහිපයක් පමණයි තියෙන්නේ. අපි ඒ ප‍්‍රධාන තේමාවන් තමයි විවිධ මානයන්ගෙන් ඉදිරිපත් කරන්නේ චිත‍්‍රපටයෙනුත්.

ඇතැම් සිනමාකරුවන් පිළිගන්නවා චිත‍්‍රපටයක ලිංගික දර්ශන ඍජුව ඉදිරිපත් කිරීම සහ එහිදී ගැහැනිය නිරුවත් කිරීම නොකළ යුතු දෙයක් විදියට. එවැනි දර්ශනයකදී ඒකට වෙනත් කලාත්මක උපක‍්‍රම භාවිත කරන්න පුළුවන් කියලා ඔවුන් විශ්වාස කරනවා. නමුත් ඔබේ නිර්මාණවල එවැනි දර්ශන ඔබ ඍජු වම ඉදිරිපත් කරනවා. ඔබ ඒ පිළිබඳව දරන මතය කුමක්ද?
මගේ චිත‍්‍රපටිවල ඍජුවම භාවිත කරනවා කියන්නත් පුළුවන්. නොකියන්නත් පුළුවන්. එක එක සිනමාකරුවන් පිළිගන්න සිනමා සෞන්දර්යවේදයක් තියනවා. රොබර්ට් බ්‍රෙසෝන්ගේ චිත‍්‍රපටිවල ඔහු භාවිත කරන සෞන්දර්යවේදය නෙවෙයි ඉන්ග්මාර් බර්ග්මාන් පාවිච්චි කරන්නේ. ඒක නෙවෙයි ස්පයික් ලී පාවිච්චි කරන්නේ. ස්පයික් ලීගේ සෞන්දර්යවේදය නෙමෙයි ප‍්‍රසන්න විතානගේ පාවිච්චි කරන්නේ. ඒක නෙමෙයි විමුක්ති ජයසුන්දර පාවිච්චි කරන්නේ. ඒක එකිනෙකාට වෙනස් වෙනවා ඔවුන් පිළිගන්න සෞන්දර්ය මූලධර්ම මත සහ ඔවුන් පිළිගන්න අනිකුත් සමාජ සංස්කෘතික මූලධර්ම මත. ඒක චිත‍්‍රපටයෙන් චිත‍්‍රපටයටත් වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. මම හිතන විදිය, මගේ ප‍්‍රකාශනය සහ ප‍්‍රකාශනයේ ප‍්‍රබලතාව සඳහා මං භාවිත කරන විදිය වෙනස්.

චිත‍්‍රපටයේ තාක්ෂණික කටයුතුවලට ලාංකිකයෝ වගේම විදෙස් ශිල්පීන් කිහිපදෙනෙකුත් සම්බන්ධ කරගන්නවා. ඔවුන් ගැන සහ චිත‍්‍රපටයේ තාක්ෂණික නිමාවට ඔවුන්ගෙන් ලැබුණු දායකත්වය ගැන සඳහන් කළොත්?
ඔව්. ඒක තමයි හරිම වැදගත්ම දේ විදියට සලකන්න පුළුවන්. තාක්ෂණික වශයෙන් අපේ අය දක්ෂ වුණාට අපිට තාක්ෂණික මෙවලම් අඩුයි. ඒ වාගේම අපේ අය දක්ෂ වුණාට ඒ සෞන්දර්ය චින්තනය අපිට එන්නත් වෙලා තියන ප‍්‍රමාණය සැලකිය යුතු මට්ටමකින් අඩුයි. අපිට තියන ඒ කලාත්මක සහසම්බන්ධය අඩුයි ලෝකයත් එක්ක. මං මේකේ මුලින්ම සංස්කරණය කටයුතු කළේ අජිත් රාමනායක සමඟ. සම්පූර්ණ අවසාන සංස්කරණය කළේ ප‍්‍රංශ සහ නෙදර්ලන්ත ජාතික කාන්තාවක් වන කැතරිනා වර්තේනා සමඟ. එයාට කලින් තවත් ප‍්‍රංශ ජාතික සංස්කාරකවරයෙක් මගේ නිෂ්පාදක සහ මා සමඟ එක සංස්කරණයක් කළා. ඒ අය චිත‍්‍රපටයක් දිහා බලන විදිය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස්. වෙනස් සෞන්දර්ය සහ දාර්ශනික දෘෂ්ටියකින් තමයි ඔවුන් බලන්නේ. ඒක මට කවදාවත් ලැබුණේ නැති අත්දැකීමක් වුණා. ඊළඟට චිත‍්‍රපටයේ වර්ණ සංයෝජනය කළේ එලී අකූකා කියලා දැන් ලෝකයේ ඉන්න ප‍්‍රධානම වර්ණ සංයෝජකයෙක්. ‘බ්ලූ ඊස් ද වොර්මස්ට් කලර්’ කියන චිත‍්‍රපටයේ වර්ණ සංයෝජකයා. එයා දේවල් දිහා බලන විදිය සහ අධ්‍යක්ෂවරයාගේ සෞන්දර්ය දෘෂ්ටියට ගරුකරන විදිය හරිම විශිෂ්ටයි. මේකේ මුලින් ශබ්ද පරිපාලනය කළේ අරුණ කළුආරච්චි. ප‍්‍රංශයේ මක්තාරි කියන ශබ්දාග ාරයේ තමයි නිමාව සිදුකළේ. ඒක ලෝකේ තියෙන ප‍්‍රධානම ශබ්දාගාරයක්. ලෝකේ විශිෂ්ට චිත‍්‍රපටි ඒ ශබ්දාගාරයේ කරනවා. එයාලා ශබ්දය පිළිබඳ දක්වන නිපුණතාව ඉතාම වැදගත්. චිත‍්‍රපටයේ එක තැනක තිබුණා ප‍්‍රධාන චරිතය මනුෂ්‍යයෙක් ඝාතනය කරන තැනක් බඩට පිහියෙන් ඇනලා. ඒ ශබ්දය අපි මෙහේ ගන්න උත්සාහ කළා. ගන්න බැරිවුණා. ප‍්‍රංශ ශබ්ද පරිපාලකයෙක් අපි එහේදි ගෙන්නුවා. ඔහු ඒ ශබ්දය ගත්තේ ලීක්ස් කොළේකුයි තවත් එළවළු‍ කොළ දෙකකුයි ඉටිකොළ කෑල්ලකුයි වගේ දේවල් යොදාගෙන. චිත‍්‍රපටය බැලූ‍වාම පෙනෙයි මොන තරම් ප‍්‍රබලද කියලා. ඔවුන් ඒක ශාස්ත‍්‍රානුකූලව ඉගෙනගෙන ආ අය. මට මුළු‍ ෆිල්ම් එකටම උපදේශකයෙක් හිටියා. නෙදර්ලන්තයේ ලූ‍ඞ්මිලා චියුකෝවා. එයා මගේ පළමුවන චිත‍්‍රපටයේ ඉඳලා මට උපදෙස් දෙනවා. විදෙස් රටවල නිෂ්පාදකයෝ හිටියා. ඒ නිසා හැමෝගෙම වගේ අදහස් ආවා. ඒක අපි වගේ රටක සිනමාකරුවෙකුට ලැබෙන මහඟු‍ අවස්ථාවක්. ඒ අවස්ථාවෙන් මං පුළුවන් මට්ටමට ප‍්‍රයෝජනය ගත්තා. නමුත් ඒ ඔක්කෝම කරන්න පුළුවන් වුණේ මේ රටේ නිර්මාණකරුවන්ගේ සහයෝගය නිසා. උදාහරණ විදියට විශිෂ්ට නළු‍නිළියෝ මං සහභාගි කරගත්තා. ඔවුන්ගේ දායකත්වය නැත්නම් මේ මුකුත් කරන්න බැහැ. විශිෂ්ට කැමරා ශිල්පියෙක් වන කාලිංග දේශප‍්‍රිය හොඳින් කැමරාකරණය කළ නිසා එලී අකූකාට පහසු වුණා වර්ණ සංයෝජන කටයුතු. අජිත් මේක මාත් සමඟ එකතු වෙලා සංස්කරණ කටයුතු කළ නිසා අපට අනිත් කටයුතු පහසුවුණා. ලංකාවේ අපට හොඳ පදනමක් දමාගන්න පුළුවන් වීම නිසා අනෙක් සෞන්දර්ය ගැටලූ‍, තාක්ෂණික ප‍්‍රශ්න ප‍්‍රංශයේදී විසඳාගන්න පුළුවන් වුණා.

මේ චිත‍්‍රපටය සම්මාන උළෙල ගණනාවකට ඉදිරිපත්වෙලා තිබුණා. සම්මාන උළෙලවලට චිත‍්‍රපටය ඉදිරිපත් කිරීමේදී ඔබ අනුගමනය කළ යම්කිසි ක‍්‍රමවේදයක් තිබුණාද? ඒක තරුණ නිර්මාණකරුවන්ට වැදගත් වේවි.
මේ චිත‍්‍රපටය සම්මාන උළෙල 25කට පමණ ආරාධනා ලැබුවා. අපි ප‍්‍රතික්ෂේප කළ උළෙල කිහිපයක්ම තියෙනවා. මට ඉන්නවා ලන්ඩනයේ අලෙවි නියෝජිතයෙක්. එයා තමයි තීරණය කරන්නේ මොන සම්මාන උළෙලවලටද සහභාගි වෙන්නේ කියන කාරණය. මට තියන බලය ඉතාම අඩුයි. අපි අතරේ ගිවිසුමක් තියෙනවා. සිනමා උළෙල කියන්නේ ලංකාවේ සමාජය හිතනවා වගේ තවදුරටත් සම්මාන දීම සඳහාම තිබෙන යමක් නෙමෙයි. ඒක සිනමාකරුවෙකුට තමන්ගේ චිත‍්‍රපටය ප‍්‍රදර්ශනය කරන්න තියෙන එක මාධ්‍යයක්. උළෙලවල චිත‍්‍රපටය ප‍්‍රදර්ශනය කිරීමේදී මගේ අලෙවි නියෝජිතයා ඒ වෙනුවෙන් මුදලක් අයකරනවා. එම මුදල ඔහු සහ මගේ නිෂ්පාදකයන් අතරේ බෙදෙනවා. නිෂ්පාදකවරයා සහ මා අතරේ නැවත බෙදෙනවා. සමහර උළෙල තිබෙනවා එහෙම මුදල් දෙන්නේ නැති. ඒ ලෝකේ තියන ප‍්‍රධාන සිනමා උළෙල. ඒවාට අපි සහභාගි වෙනකොට අපිට යම්කිසි ගෞරවයක් ලැබෙනවා. ඒ නිසා අපි ඒවාට මුදල් ලබාගන්නේ නැතුව සහභාගි වුණා. අපි සාමාන්‍ය උළෙලකට යනවා නම් මුදලක් අයකරනවා. මුදල දෙන්නේ නැත්නම් යන්නේ නැහැ. අපි එහෙම ප‍්‍රතික්ෂේප කළ උළෙල ගොඩාක් තියනවා. උදාහරණයක් විදියට ඉගිල්ලෙන මාළුවෝ මොස්කවු උළෙලට ඉදිරිපත් කළාම ඔවුන් චිත‍්‍රපටය ප‍්‍රදර්ශනය කිරීම වෙනුවෙන් මුදලක් දෙන්න බැහැ කිවුවා. එතකොට මගේ අලෙවි නියෝජිතයා ප‍්‍රංශ ජාතිකයෙක්. ඔහු කිව්වා, මොස්කවු කියන්නේ ලොකු උළෙලක් වුණාට ෆිල්ම් එක දෙන්න බැහැ කියලා. ඊට පස්සේ තමයි පීටර්ස්බර්ග් උළෙලට ගියේ. එහි සම්මාන ගණනාවක් ලැබුණා දැවෙන විහඟු‍න් වෙනුවෙනුත්. ඒ සම්මාන උළෙලවල තරගකාරී අංශය ඉතාම ප‍්‍රබලයි. මේ කිසිම සම්මානයක් නිකම් ලැබුණේ නැහැ. ගොඩක් මහන්සිවෙලා ලබාගත්ත දේවල්. ඒවා ඉතාම වෘත්තීය විදියට ලබාගත්ත දේවල්. නැතුව ගේම් ගහලා ගත්ත දේවල් නෙවෙයි.

ඔබ සිනමාව ගැන ක‍්‍රමවත් අධ්‍යාපනයක් ලද කෙනෙක්. ජාත්‍යන්තර සබඳතා සහිත කෙනෙක්. සිනමාකරුවෙකු වීමට කැමැත්තෙන් ඉන්න තරුණ පිරිස් ඕනෑතරම්. ඔවුන්ට මේ අවස්ථාවේ යම්කිසි මඟ පෙන්වීමක් කළොත්?
මම තාමත් මහන්සි වෙලා වැඩකරන කෙනෙක්. මේක ඉතාම තරගකාරී අංශයක්. යම්කිසි ජයග‍්‍රහණයක් ගන්න නම් තමන්ගේ කැපවීමම තමයි වැදගත්. එහෙම නැතුව අනිත් අයගේ දේවල් හොයාහොයා යන එකයි, වෙන කෙනෙක් කරලා දෙනකන් බලාගෙන ඉන්න එකයි නෙමෙයි වැදගත්. මම නිශ්චිත ආදායම් මාර්ගයක් නැතුව හිටි කාල තිබිලා තියෙනවා. 2005දී තීරණය කළා මං සිනමාකරුවෙක් වෙනවා කියලා. මොන දුෂ්කරතා ආවත් මම ඒක කළා. විදෙස් ශිෂ්‍යත්ව මට කවුරුත් දුන්න දේවල් නෙමෙයි. හොයාගෙන ගිය දේවල්. ඒකට පහසුම මාර්ගය තමයි අන්තර්ජාලය. විෂයට තියෙන ආදරය තමයි පළවෙනි දේ. ඊළඟට කැපකිරීම. මම කවදාවත් කාගෙන්වත් දෙයක් අහන්න ලැජ්ජා වුණේ නැහැ. අදටත් මං විශ්වාස කරනවා මට වඩා මගේ අවට ඉන්න අය දන්න ප‍්‍රමාණය වැඩියි කියන කාරණය. ඒ වාගේම අපිට අවශ්‍යයි යම් කෙනෙක් අප තුළ අපට පුළුවන් කියන විශ්වසනීයත්වය ගොඩනැගී ම. කාලෝ ෆොන්සේකා මහත්මයා මා තුළ ඒ හැඟීම ඇතිකළා. එවිට අපිට තේරුම් යනවා මේ වැයකරන කාලය අපතේ යෑමක් නෙමෙයි, අපි දේවල් ඉගෙනගනිමින් ඉන්නවා, යමක් අත්පත් කරගනිමින් ඉන්නවා කියන දෙය.