පසුගිය සතියේ දවසක බෞද්ධයා නාලිකාවේ ධර්ම දේශනාවක් ‘දැකීමට’ අවස්ථාව ලැබුණි. ධර්ම දේශකයාගේ ස්වරූපය ඇස් අදහාගත නොහැකි තරම් විය. එවැනි භික්ෂූන් ඊට පෙරත් නොයෙක් විට දැක ඇතත්, රටේ බෞද්ධ ජනතාවක් නරඹන නාලිකාවක එවැනි භික්ෂු රුවක් දකින්ට ලැබීම ඇත්තෙන්ම සංවේගයට කාරණයක් විය. ඔහු වයස අවුරුදු විසි ගණන් අවසානයේ හෝ තිස් ගණන් මුල භාගයේ වන්නට ඇති බව මගේ අනුමානයයි. මේ තරුණ භික්ෂුවගේ කොණ්ඩය මගේ කොණ්ඩයට වැඩියෙන් වැවී තිබුණි. මගේ උඩු රැවුල සහ යටි රැුවුලට වඩා ඔහු උඩු රැවුල සහ යට රැුවුල වවාගෙන සිටියේය. එක විටම මගේ හිතේ ඇති වුණේ මෙවැනි අදහසකි. මෙතරම් බිය සැකක් නැතිව බෞද්ධ රටක විද්‍යුත් අවකාශයේ ප‍්‍රසිද්ධියේ පෙනී සිටීමට තරම් හයියක් භික්ෂුවකට ලැබුණේ කෙසේද යන්නයි.
ඇත්ත. කෙනෙකුගේ ආධ්‍යාත්මික ගුණයක්, බාහිර ස්වරූපයෙන් පමණක් නිශ්චය කිරීමට පුළුවන්කමක් නැත. එහෙත්, බුදුන් වහන්සේගේ ධර්මය තුළ, බාහිර ස්වරූපය සහ අභ්‍යන්තර ස්වරූපය අතර සමීප සබඳතාවක් හැම අංශයකින්ම ස්ථාපනය කොට තිබේ. ඒ කෙතෙක් ද යත්, දිග් විජය කොට සිටි අශෝක රජු බෞද්ධයෙකු වන්නේ, පාරේ වැඩිය සාමණේර භික්ෂුවකගේ ප‍්‍රශාන්ත ගමන දැකීමෙනි.
පැවිදි ජීවිතය යනු ගිහි ජීවිතයේ ප‍්‍රතිපාර්ශ්වයයි. ගිහිගෙය සමග බැඳුණු සියලූ දේවල්වලින්, ගති සිරිත් අතින් මෙන්ම, බාහිර අලංකාරය අතින් ද පැවිද්දෙකු ගිහියෙකුගෙන් සපුරා වෙනස් විය යුතුය. ගිහිගෙයින් නික්මුණු සිදුහත් කුමාරයා නේරංජනා ගඟ තරණය කළ සැණින්, හිස කෙස් කපා දමන චිත‍්‍රයක් අප පොඩි කාලේ ගෙදර සාලයේ බිත්තියක රාමු කොට එල්ලා තිබුණි. භික්ෂුවක තමන්ගේ සිවුර පවා, ගිහියන් තමන්ගේ ඇඳුම සපයා ගන්නා ආකාරයට වෙනස් ආකාරයකින් සපයා ගත යුතුව ඇතැයි එදා බුදුන් වහන්සේ පෙන්වා දී තිබුණි. ඒ අනුව, උන්වහන්සේ අනුදැන වදාළේ, සොහොන් පිටියක මිනී ඔතන රෙදි කෑලි කිහිපයක් ගෙන භික්ෂුවක තමන්ගේ සිවුර සකසා ගත යුතු බවයි. අද කිසි භික්ෂුවකට එසේ කළ හැකි බවක්වත්, කිසි භික්ෂුවක එසේ කළ යුතු බවක්වත් අප පිළිගත යුතු නැත. එහෙත් එවැනි නියමයක් පසුපස පැවති චින්තනය කුමක් ද යන්න අප වටහා ගත යුතුය.
ඒ චින්තනයේ පැවති එක් කාරණයක් වුණේ, හැකි තාක් ගිහිගෙයින් ඈත් වීම දිරිමත් කිරීමයි. දෙවැන්න වුණේ, ඒ ඈත් වීම සඳහා අල්පේච්ඡුතාව අත්‍යවශ්‍ය වන බව පෙන්වා දීමයි. භෞතික සම්පත් සහ සැපත කෙරෙහි වන තණ්හාව අතහැරීම ඉතා සුළු දෙයින් පවා පටන් ගත යුතු බව ඉන් ගම්‍ය කෙරුණි. මේ නිසා, භික්ෂූන් වහන්සේලා අද දවසේ තමන්ගේ චීවරය සොයා ගැනීමට කනත්තකට යා යුතු නැති බව සත්‍යයක් වෙතත්, ඒ චීවරය තුළින් බුදුන් වහන්සේ අපේක්ෂා කළ අල්පේච්ඡුතාව තරයේ ආරක්ෂා කළ යුතුව තිබේ.
අනිත් පැත්තෙන්, මීටත් වඩා ගැඹුරු දාර්ශනික අර්ථයක් බුදුන් වහන්සේගේ එම පැනවීම තුළ තිබුණි. එනම්, ඉතා නොවටිනා රෙදි කෑල්ලක් පසුපස, එනම් අල්පේච්ඡුතාවේ ක්ෂුද්‍ර සංකේතය පසුපස, පවිත‍්‍ර වූත්, ගැඹූරු වූත් සද්ධර්මයක් අඩංගු විය යුතු බව ය. මේ දෙක, එනම් භෞතිකය සහ අධ්‍යාත්මය, එතැන් පටන් අන්‍යොන්‍ය වන්නේය. සිවුර පූජනීය හෝ වන්දනීය වන්නේ, එකී සබඳතාවේ ඇති ශක්තිය මතම පමණි.
ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර යනු, පැවිදි ශීලය තබා ගිහි ශීලයවත් නොරකින පුද්ගලයෙකු බව, විටින් විට ඔහු විසින්ම ඔප්පු කොට පෙන්වා තිබේ. දෙරණ නාලිකාවේ වැඩ සටහනකට සහභාගි වූ මේ පුද්ගලයා තමන් බීමත්ව රිය පැදවීමෙන් අනතුරක් සිදුකොට උසාවියකින් වැරදිකරුවෙකු වී තිබේදැ යි එම වැඩසටහන මෙහෙයවන නිවේදිකාව අසන ප‍්‍රශ්නයකට උත්තර දෙන්නේ, ‘සමහර ප‍්‍රශ්නවලට මෙහෙම උත්තර දෙන්න පුළුවන්කමක් නැහැ, ඒක නිසා ඔය ප‍්‍රශ්නේ පැත්තකින් තියලා අපි ඊළඟ ප‍්‍රශ්නයට යමු’ කියා ය.
හොඳයි, අපිත් ඊළඟ ප‍්‍රශ්නයට යමු. මුස්ලිම් ප‍්‍රජාව ඉලක්ක කර ගත් පසුගිය රජය යටතේ අලූත්ගම කෝලාහල සහ ඉන් පසුව මේ රජය කාලයේ ඉතා මෑතකදී, නුවර දිගන කෝලාහල පසුපස මේ පුද්ගලයා ප‍්‍රසිද්ධියේ සිටි බව දැන් රටම දනී. එදා රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව මොහුු ලවා ඉටු කරවා ගත්තේ තමන්ගේ දේශපාලනික රාජකාරියකි. ඒ නිසාම, එදා එම ආණ්ඩුව යටතේ ඔහුව නීතියෙන් ආරක්ෂා කෙරුණි. එහෙත් මේ ආණ්ඩුව යටතේ දිගන දී ඔහු රඟදැක්වූයේ ද, රාජපක්ෂලාගේ පාලන කාලයේ කරගෙන ගිය දේශපාලනයමයි. එය මේ ආණ්ඩුවේ දේශපාලනය නොවුණත්, රාජපක්ෂ පාලනයෙන් එදා මොහුට ලැබුණු ආරක්ෂාවම, වර්තමාන ආණ්ඩුව යටතේත් ඔහුට ලබා දීමට කටයුතු කෙරුණි. අගමැතිවරයාගේත් අනුදැනුම මත, හිටපු නීතිය හා සාමය අමාත්‍ය සාගල රත්නායක මෙම පුද්ගලයා අත්අඩංගුවට පත්වීමෙන් නිදහස් කොට ඇරියේය. තමන්ගේ රාජකාරියක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි කෙනෙකු රාජපක්ෂලා විසින් ආරක්ෂා කිරීම තේරුම් ගත හැකි වෙතත්, තමන්ගේ නොවන සහ තමන්ට හානිකර කාරියක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි පුද්ගලයෙකු යහපාලකයන් විසින් ආරක්ෂා කරනු ලැබීම එසේ පහසුවෙන් අවබෝධ කර ගත හැකි දෙයක් නොවේ. එහෙත්, මේ දෙගොල්ලන්ටම, එනම් රාජපක්ෂලාට සේම, යහපාලකයන්ටත් බලපෑ පොදු සාධකයක් එහි තිබුණි. එනම්, සිවුර නැමැති සංකේතය විසින් ගොඩනගන ලද මතවාදයක, රාජපක්ෂලා තරමටම යහපාලකයන් ද සිරකරුවන් බවට පත්ව සිටීමයි. කෙසේ වෙතත්, අවසානයේ නීතිය, යම් තරමකට පසුබාමින් සහ නොන්ඩි ගසමින් වුව ද, ඔහු පසුපස හඹා ආවේය. මාස හයක බරපතළ වැඩ සහිත හිර දඬුවමකට ඔහු යටත් කෙරෙන්නේ එහි ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙනි.
සන්ධ්‍යා එක්නැලිගොඩ යනු, තම ස්වාමි පුරුෂයා ද, තම දරු දෙන්නාගේ පියා ද සොයා දෙන ලෙස ඉල්ලමින් ලෝකයා ඉදිරියේ නොනැවතී වැළපෙන ගැහැනියකි. එම ගැහැනියට මේ භික්ෂුව අධිකරණ භූමිය තුළ ප‍්‍රසිද්ධියේම ‘තෝ හිඟා කාපියෟ’ කියා තර්ජනය කෙළේය.
දැන් මේ ‘හිඟා කෑම’ පිළිබඳ කතාවට හැරෙමු. ඇය ඇත්තෙන්ම හිඟන්නියකි. තම සැමියා සොයා දෙන්නැයි ඉල්ලමින් ඈ ලෝකය පුරා හිඟමනේ යයි. තමා ආදරය කළ සැමියෙකු සහ තම දරුවන් ආදරය කළ පියෙකු ඉල්ලා පාරක් පාරක් ගානේ ගැහැනියක් හිඟමනේ යාම, පිණ්ඩපාතය ඉල්ලා ගෙයක් ගානේ හිඟමනේ යන භික්ෂුවකට වඩා මොන තරම් ආත්මීය ගැඹුරක් ජනනය කරන්නක් දෟ ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර නැමැති මේ භික්ෂුව අපහාස කෙළේ එවැනි මනුෂ්‍යත්වයකට ය.
බුදුන් වහන්සේ තමන්ගේ සංඝ සාසනයට හිඟමන (පිණ්ඩපාතය) නිර්දේශ කෙළේ වෙන දෙයකට නොව, අතහැරීම යන සත්‍යය බිම් මට්ටමින් සහ පුද්ගල මට්ටමින් නිරූපණය කළ හැකි පැවිදි ප‍්‍රශස්ත සංකේතය එය වන බැවිනි. පැවිද්දා සම්බන්ධයෙන් අතහැරීමේ සංකේතය හිඟමන (පිණ්ඩපාතය) වන විට, සන්ධ්‍යා එක්නැලිගොඩ නැමැති ගිහි ගැහැනියගේ අතහැරීම නොව, ඇලීම සහ බැඳීම සම්බන්ධයෙන් එම හිඟමනම වඩාත් ගැඹුරු සමාජ සංකේතයක් බවට පත්වෙයි. ඒ කෙසේද යත්, ගිහියාගේ ඇලීම සහ බැඳීම සහතික කර දීමට බැඳී සිටින පෘථග් ජන ලෞකික නීතිය ඈලියාවට යෑම නිසා, නීතිය ඉල්ලා හිඟාකෑමටත් මේ සමාජ ක‍්‍රමය තුළ ගැහැනියකට සිදුව තිබීමෙනි. එබැවින්, ‘තෝ හිඟාකාපියෟ’ යැයි ඥානසාර භික්ෂුව සන්ධ්‍යාට කියන විට එහි සැබෑ අදහස වන්නේ, ‘තොට යා හැකි උසාවියක් නැත’ යන්නයි.
කෙසේ වෙතත්, මහා ආඛ්‍යානයේදී (එක්නැලිගොඩ සම්බන්ධයෙන්) අසාර්ථක වන නීතිය සහ උසාවිය, චූල ආඛ්‍යානයේදී (ඥානසාර නැමැති අතුරු පුද්ගලයා සම්බන්ධයෙන්) යම් සාර්ථකත්වයක් පෙන්නුම් කොට තිබේ. ඉස්සර නම්, මේ ‘සුද්දාගේ නීතිය’ වහා අවලංගු කළ යුතුව ඇතැයි මෙවැනි අවස්ථාවක ‘දේශ හිතෛෂීන්’ මොරදෙනු ඇත. එහෙත් දැන් එම නීතිය යටතේම, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ වැනි පුද්ගලයන් මනාව ආරක්ෂා කර දෙන බැවින්, ඥානසාර වෙනුවෙන් කෑකෝගසන ගිහියන් සහ පැවිද්දන් කියා සිටින්නේ, හිරේ යාමට ඇති නොහැකියාවක් ගැන නොව, ජම්පරයක් ඇඳීමට භික්ෂුවකට ඇති නොහැකියාවක් ගැන ය.
මුලින්ම මේ මිනිසුන්ගෙන් ඇසිය යුත්තේ, ජම්පරයකට ගැළපෙන හැසිරීමක යෙදීමට භික්ෂුවකට හැකියාවක් ලැබෙන්නේ කෙසේද යන්නයි. ඇත්තෙන්ම, අලජ්ජී භික්ෂූන්ගේ සිවුරු ගැලවීමේ හැකියාවක් සංඝ සමාජයට තිබිණි නම්, වැලිකඩ හිරගෙයි දොරටුව ළඟදී සිවුරක් ගැලවීමට බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ට සිදුවන්නේ නැත. ඒ නිසා, දැනට එවැනි භික්ෂූන් 18 දෙනෙකු හිරගෙවල්වල සිටින බව මාධ්‍ය වාර්තා කෙළේය. මේ සියලූ භික්ෂූන් හිරේ සිටින්නේ ජම්පරයක් ඇඳගෙන මිස, සිවුරු හැඳගෙන නොවේ. එසේ තිබියදී, ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර නැමැති භික්ෂුවට පමණක් විශේෂ වරප‍්‍රසාදයක් හිමි විය යුතු බව ද මොවුන් කියන්නේ?
සිවුරක් සහ ජම්පරයක් යනු වෙනස් ලෝක දෙකක චර්යාවන් දෙකක් මිස හුදු ඇඳුමක්ම නොවේ. එකක්, සංවර ශීලය අර්ථ ගන්වයි. අනික, අසංවර චර්යාවක ප‍්‍රතිවිපාකය අර්ථවත් කරයි. මේ දක්වා, ජම්පරය එහි අර්ථයට අනුකූලව ඊට අදාළ සියල්ලන් විසින් අඳිනු ලබන බවට නීතිය සහ බලධාරීන් විසින් වගබලාගෙන තිබේ. එහෙත් බෞද්ධයන්ගේ අවාසනාවට, සිවුර ඇඳීම සම්බන්ධයෙන් ඒ ප‍්‍රතිපත්තිය අනුගමනය කරනු ලැබ නැත. එය සංඝ සාසනයේ සහ සංවිධානයේ වරදකි. එබැවින් සාසනයේ වගකිව යුත්තන් දැන්වත් කළ යුත්තේ, සිරගෙයට නියමිත ඇඳුම වෙනස් කරන ලෙස ඉල්ලා පාරවල් ගානේ පෙළපාලි යාම නොව, භික්ෂූත්වයට නියමිත සිවුරට සරිලන චර්යාව සෑම භික්ෂුවකගෙන්ම ඉල්ලා සිටීමට පියවර ගැනීමයි. එසේ වුවහොත්, දැනට හිරේ සිටිතැයි කියන භික්ෂූන් 18 ක සංඛ්‍යාව පමණක් නොව, භික්ෂූන් නොවන තවත් 24000ක (2016)සිරකරු සංඛ්‍යාවත් අනාගතයේදී අඩු කර ගැනීමට හැකි වනු ඇත.
