ජයදේව උයන්ගොඩ
ලංකාවේ පසුගිය දශක කිහිපයෙහි දේශපාලන ගමන්මග දෙස බලන විට අපට පෙනෙන ප‍්‍රවණතාවක් වන්නේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ නැ`ගී ම් සහ පසුබැසීම්ය. නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී හා අධිකාරවාදී බලවේග ප‍්‍රජාපීඩක පාලනතන්ත‍්‍ර පිහිටුවාගෙන රට පාලනය කරන විට, ඒවාට එරෙහිව ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේග යළි ඒකරාශි වී, ප්රජාතන්ත්රවාදය ප‍්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීමට හැකිවීම එහි ඇති සාධනීය පැත්තයි. එහි නිශේධනීය පැත්ත වන්නේ එම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේගවලට මේ ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතිය මුදුන්පත් කිරීමට නොහැකිවී, එම අසාර්ථකත්වයේ පසුබිම තුළ නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍ර විරෝධී බලවේග යළි කඳවුරු බැදගෙන ශක්තිමත් වීමයි.
වර්තමානය, ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පරිවර්තනයේ ඇති මෙම උභතෝකෝටිකය මැනැවින් නිරූපණය කරයි. වර්තමාන අවස්ථාව සලකුණු කරන්නේ ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ පසුබෑමත්, නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේග යළි සංවිධානය වීමත් යන කි‍්‍රයාවලීන් දෙකම එකට සිදුවන දේශපාලන සන්ධිස්ථානයකි. ලංකාවේ දේශපාලනය මෙම සන්ධිස්ථානය පසුකර කවර දිසාවකට ගමන් කරන්නේද යන්න තවමත් පැහැදිලි නැත. මෙම අපැහැදිලි තත්ත්වය තුළ, දේශපාලන බලවේගවල නැවත සන්ධානගත වීමේ හැකියාවක්ද තිබේ. 2019 වසරේ අගදී පැවැත්වෙන ජනාධිපති මැතිවරණය මෙම කි‍්‍රයාවලිය ඉක්මන් කරවීමේත්, එය සංයුක්ත ප‍්‍රතිඵලයක් කරා ගමන් කරවීමේත් ගාමක සාධකය වනු ඇත.
දැනට සිදුවෙමින් පවත්නා කි‍්‍රයාවලිය විග‍්‍රහ කළ හැක්කේ කෙසේද? ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේගවල පසුබෑම, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ ආයතනික පරිහානිය සහ නිර්ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේගවල කඳවුරු බැඳ ගැනීම යන තේමා තුන ආශි‍්‍රතව එම විග‍්‍රහය කළ හැකි බව පෙනේ.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේගවල පසුබෑම
වර්තමාන ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේගවල පසුබෑම සංයුක්ත ලෙස ගොනු වී තිබෙන්නේ, ‘‘යහපාලන’’ නමින් හැඳින්වුණු ආණ්ඩුවේ අර්බුදය සහ බිඳනොවැටී බිඳවැටීම යන කාරණයෙහිය, මෙම ආණ්ඩුවේ ඇති විශේෂතම ලක්ෂණයක් වූයේ, එය එක්තරා ඵෙතිහාසික වගකීමක් ඉටු කිරීම තම එකම න්‍යාය පත‍්‍රය බවට පත්කර, ඒ න්‍යාය පත‍්‍රයට මහජන අනුමැතියද ලබාගෙන බලයට පත්වීමයි. ඒ අනුව, 2015 වසරේ මුලදී බලයට පැමිණි සන්ධානය සමාන කළ හැක්කේ 1994දී බලයට පැමිණි පොදුජන එක්සත් පෙරමුණු සන්ධානයටය. එම දෙකෙහි ඇති මූලික වෙනස 1994දී එම සන්ධානයේ ප‍්‍රතිවාදියාව සිටි එජාපය 2015 සන්ධානයේ ප‍්‍රධානතම හවුල්කරුවා වීමයි.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේග ආණ්ඩු වෙනසක් සඳහා වූ සන්ධානයක් වටා ඒකරාශිවූ විට ඔවුන්ගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී න්‍යාය පත‍්‍රයේ සාර්ථකත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම රඳා පවතින්නේ, අලූතෙන් බලයට පත්වන ප‍්‍රතිසංස්කරණවාදී ආණ්ඩුවේ කි‍්‍රයාමාර්ගමය සාර්ථකත්වය මතය. 2015න් පසු පසුගිය වසර තුනහමාර තුන අප දැක ඇත්තේ, මෙම විචල්‍යයන් දෙක එකට නොගැළපීමයි. ප්රජාතන්ත්රවාදය සහ සාමය ප‍්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීමේත්, ආණ්ඩුක‍්‍රම ප‍්‍රතිසංස්කරණ ඉදිරියට ගෙනයාමේත් වගකීම සාර්ථකව ඉදිරියට ගෙනයාමට අවශ්‍ය තරම් දේශපාලන අධිෂ්ඨානය සහ කැපකිරීම නොතිබුණු ආණ්ඩුවේ නායකයන් අතර දැන් වර්ධනය වී තිබෙන්නේ අසමගිය සහ පසමිතුරු ප‍්‍රතිවිරෝධතාවන්ය. ආණ්ඩුව අභ්‍යන්තර වශයෙන්ම දුර්වල වී, ඉදිරියට යා නොහැකිව, ආණ්ඩුකරණ අර්බුදයක් වෙත ඇදවැටී තිබේ.
මෙය ආණ්ඩුව සමග සන්ධානගත වී සිටි සිවිල් සමාජයේ ප‍්‍රතිසංස්කරණවාදී බලවේගවලටද විසඳුමක් නැති අභියෝගයක් වී තිබේ. තවදුරටත් ප‍්‍රතිසංස්කරණවාදී නොවන දුර්වල, කුසීත සහ වගකීම් රහිත ආණ්ඩුවක් සමග අනන්‍යවී සිටීමේ මිල ගෙවන්නට එම බලවේගවලටද සිදුවී තිබේ. එම බලවේග අතර මේ දිනවල සිදුවන දේශපාලන සාකච්ඡුා දෙස බලන විට පෙනෙන්නේ, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී සහ ප‍්‍රතිසංස්කරණවාදී බලවේගද දේශපාලන වශයෙන් වික්‍ෂිප්තව සහ වියවුල්ව සිටින බවයි. අලූත් දේශපාලන ඉදිරි දැක්මක් සූත‍්‍රගත කිරීමට එම බලවේගවලට තවමත් අපහසුය. එයද ප‍්‍රජාත්ත‍්‍රවාදී බලවේගවල පසුබෑමේ ප‍්‍රධාන පැතිකඩක් වී තිබේ.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආයතනවල පරිහානිය
නොයෙකුත් ආකාරවලින් ප‍්‍රකාශයට පත්වන, ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ ආයතනික පරිහානියේ තීව‍්‍රභාවය මේ දිනවල ප‍්‍රකාශයට පත්වන මූලික ආඛ්‍යානය වී තිබෙන්නේ, ඇලෝසියස්ගෙන් මුදල් ලබාගත් මන්තී‍්‍රවරුන් පිළිබඳ අසම්පූර්ණ වෘත්තාන්තයයි. එය අසම්පූර්ණ වෘත්තාන්තයක් වී තිබෙන්නේ, කාට, කොපමණ මුදල් ලැබුණාද යන තොරතුරුවලින් එළිදරව් වන පක්‍ෂ දේශපාලනය සහ දේශපාලන දුෂණය පිළිබඳ සම්පූර්ණ සාකච්ඡුාවක් සිදුනොවන හෙයිනි. දේශපාලන දුෂණයට, අලූත් ව්‍යාපාරික පන්තියේ සෘජු දායකත්වය පිළිබඳ පුළුල් සාකච්ඡාවක් කිරීමට අර්ජුන ඇලෝසියස් අප රටේ ජනමාධ්‍යයට කලාතුරකින් ලැබෙන අවස්ථාවක් දී ඇති මුත්, ජනමාධ්‍ය ඒ ගැන උනන්දු වන බවක් නොපෙනේ.
ඇලෝසියස් සහ මන්තී‍්‍රවරුන් ගණනාවක් අතර සිදුවී ඇති බව පෙනෙන මෙම දුෂිත ගනුදෙනුව ලංකාවේ ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳ ගැටලූවක් වේ. එය වනාහි අප රටේ ප‍්‍රජාන්ත‍්‍රවාදයේ ආයතනික පරිහාණියේ එක් පැතිකඩකි. එම ගැටලූව සංක්‍ෂිප්තයෙන් ප‍්‍රකාශ කරන්නේ නම් මෙසේය. සමාජය සහ ප්රජාතන්ත්රවාදය අතරේ ප‍්‍රධානතම පුරුක් දෙක වන දේශපාලන පක්‍ෂ සහ වෘත්තීය දේශපාලනඥයන් යන ආයතන දෙක අභ්‍යන්තරයෙන් දුර්වල වීමේත්, බිඳවැටීමේත්, දශක කිහිපයක් තිස්සේ පැවැති කි‍්‍රයාවලිය දැන් මේරූ සහ උච්ඡ අවස්ථාවකට පැමිණ තිබේ. බිඳවැටීමට හේතු බොහොමයක් ඇත. ඒ අතරින් දැනට එළිදරව් වී ඇති වැදගත් කාරණාවක් වන්නේ, දුෂණය සහ ව්‍යාපාරික කොටස් ඒ සඳහා කරන ඇති දායකත්වයයි.
දුෂණය යනු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයට ඇති ඉතා බරපතළ සැගවුණු තර්ජනයක්ය යන්න දැන් අප හැමදෙනාටම පිළිගැනීමට බලකෙරේ. දුෂණය, දේශපාලන පක්‍ෂ සහ වෘත්තීය දේශපාලනඥයන් යන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ පුරුක් දෙක ඇතුළට කාවැදුණ විට සිදුවන්නේ, ඒ දෙකෙහිම චර්යාධාර්මික අරටුව හාරා එළියට දැමීමයි. ඒ දෙකම අභ්‍යන්තර වශයෙන් හිස් බවට පත් කිරීමයි. එම ඉරණමට පත්වූ දේශපාලන පක්‍ෂ සහ දේශපාලනඥයන්, දේශපාලන කි‍්‍රයාවලිය තුළ තම බලය පැවැත්වීම වැළැක්වීමේ මගක් සොයාගැනීම, ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේග මේ දිනවල මුහුණ දෙන විශාලම අභියෝගයයි. ‘ආණ්ඩු වෙනස’ යන්න ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන එහෙත් ප‍්‍රමාණවත් නොවන කොන්දේසියක් බව යහපාලන ආණ්ඩුවේ අත්දැකීමෙන් සනාථ වී තිබේ. මේ අතර දේශපාලන පක්‍ෂ සහ වෘත්තීය දේශපාලන ස්තරය නැති නියෝජන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයක් ගැන සිතීමටවත් නොහැකිය. දේශපාලන පක්‍ෂ සහ වෘත්තීය දේශපාලන ප‍්‍රභූන් නැති සෘජු ප්රජාතන්ත්රවාදය කරා ආපස්සට යෑමද වලංගු වන විකල්පයක් නොවේ.
මෙම උභතෝකෝටිකය වනාහි ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳ දර්ශනය සහ න්‍යායද අද මුහුණ දෙන අභියෝගයකි. එම අභියෝගය අපට මෙසේ සූත‍්‍රගත කළ හැකිය. නියෝජන ප්රජාතන්ත්රවාදය තුළ දේශපාලනය සහ පුරවැසියා අතර ප‍්‍රධාන සම්බන්ධතා පුරුක් දෙක වන දේශපාලන පක්‍ෂ සහ වෘත්තීය දේශපාලනඥයන්ගෙන් සාපේක්‍ෂ වශයෙන් වෙන් වූ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආණ්ඩුක‍්‍රම භාවිතාවක් ගැන සිතිය හැකිද? එම පිරිහුණු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආයතන දෙකට ආදේශකයක් වීමට සිවිල් සමාජ ව්‍යාපාර සහ ස්වේච්ඡුා සමාජ කි‍්‍රයාකාරිකයන්ට හැකිවන්නේද? ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ ආයතන යළි ගොඩ නැගීමේ න්‍යාය පත‍්‍රයක, දේශපාලන පක්‍ෂ සහ වෘත්තීය දේශපාලනඥයන් පිළිබඳ ගැටලූව මතු කළ යුත්තේ කෙලෙසද?
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍ර විරෝධීන්ගේ සන්ධානය
වර්තමාන ලංකාවේ දේශපාලන බිම්දසුනේ, එනම් පොලිටිකල් ලෑන්ඞ්ස්කේප් එකේ, හිස් අවකාශ කිහිපයක්ම තිබේ. ඒවා අතරින් එකක් වන්නේ, දැනට පවත්නා දුර්වල, කුසීත සහ අකාර්යක්‍ෂම ආණ්ඩුව වෙනුවට ඇති විය යුතු සැබෑ විකල්පය කුමක්ද යන්න ගැන ඇති හිස්බවයි. මෙම හිස්තැන පිරවීමට බලවේග දෙකක් සූදානම් වන බව පෙනේ. ඒ දෙකම රාජපක්‍ෂ පවුලට සම්බන්ධ ඒවාය. පළමුවැන්න මහින්ද රාජපක්‍ෂ හිටපු ජනාධිපතිවරයා ඉදිරියට දමමින්, බැසිල් රාජපක්‍ෂ ගෙන යන පොදුජන පෙරමුණු සන්ධානයයි. දෙවැන්න ‘වියත්මග’ පදනම් කොටගෙන ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ගොඩනගාගෙන යන විකල්ප විරුද්ධ පක්‍ෂ සන්ධානයයි.
මේ අතරින් ‘වියත්මග’ ඒ තරම් බැ?රූම් දේශපාලන විග‍්‍රයහකට තවමත් පාත‍්‍ර වී නැති දේශපාලන ප‍්‍රපංචයකි. ඒ සඳහා උත්සාහ ගැනීමේදී අපට පහත සඳහන් නිරීක්‍ෂණවලින් ආරම්භ කළ හැකිය.
ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ තම දේශපාලන ව්‍යාපාරය ගොඩනගන්නේ දේශපාලන පක්‍ෂවලට පිටතින් සිදුවන දේශපාලන ව්‍යායාමක් ලෙසය.
‘වියත්මග’ සංවිධානයේ ප‍්‍රධාන වශයෙන් කණ්ඩායම් හතරක් තිබෙන බව පෙනේ. එහි මැද, අරටුවේම සිටින්නේ විශ‍්‍රාමලත් හමුදා නිලධාරීන්ය. දෙවැනි තලයේ සිටින්නේ, කොළඹ සිටින ඉතාම ධනවත් සහ මෑතදී ධනවත් වූ ව්‍යාපාරික කොටස්ය. තුන්වැනි මට්ටමෙන් සිටින්නේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ, බැසිල් රාජපක්‍ෂ සමග සම්බන්ධව සිටි වෘත්තීයමය නිලධරතන්ත‍්‍රයේ කොටස්ය. හතරවෙනිව සහ අවසානයේ සිටින්නේ වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන්, ගණකාධිකාරීවරුන්, තොරතුරු තාක්‍ෂණකරුවන් වැනි ස්තරවලට අයත් සාපේක්‍ෂ වශයෙන් තරුණ වෘත්තිකයන්ය.
‘වියත්මග’ට අයත් කිසිදු කණ්ඩායමක් ප්රජාතන්ත්රවාදය ගැන කථා කරන්නේත් නැත. තමන් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදීන් බව කියන්නේ්ත් නැත. ප්රජාතන්ත්රවාදය දෙස ඔවුන් බලන්නේ සාවඥවය. සිරිසේන-වික‍්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව ගැන ඔවුන් දකින්නේ, ප්රජාතන්ත්රවාදය ලංකාවට නොගැළපෙන්නේය යන ප‍්‍රවාදයට ඇති හොඳම නිදසුන ලෙසය.
‘වියත්මග’ පිළිබඳ දේශපාලන වශයෙන් සංශයවාදීව බලන කෙනෙකුට පැහැදිලිව පෙනෙන කරුණක් තිබේ. එය නම්, ලංකාවේ ප‍්‍රධාන වශයෙන් සිංහල සමාජයේ දැනට පවතින දේශපාලන අපේක්‍ෂාභංගත්වය වෙතින් පැනනගින අධිකාරවාදී සහ ඒකපුද්ගලවාදී අභිලාෂයන්ගේ සංවිධානාත්මක ප‍්‍රකාශය ‘වියත්මග’ය යන්නය. මෙම බලවේගවලට අවශ්‍ය ‘ශක්තිමත් නායකයා’ පිළිබඳ සිහිනයේ ප‍්‍රතිරූපය ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂය. මේ අතින් බලන විට, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ සහ ඔහුගේ ‘වියත් මග,’ කලකට ඉහතදී චම්පික රණවක සහ ඔහුගේ හෙළ උරුමය ඉදිරියට දැමූ දේශපාලන අභිලාෂයේම අලූත් මුද්‍රණයකි.
එහෙත් සාර්ථක වීමට, චම්පිකට වඩා ගෝඨාභයට අවකාශ තිබෙන බව පෙනේ. මෙය වනාහි ලංකාවේ ප්රජාතන්ත්රවාදය ඉදිරියේ අද තිබෙන ප‍්‍රධාන අනතුරයි. ගෝඨාභය සාර්ථක වන්නේ නම්, එසේ වනු ඇත්තේ ලංකාවේ දේශපාලන බිම්දසුනෙහි, ඔහුගේ වැනි ඒකපුද්ගලවාදී- අධිකාරවාදී දේශපාලන මැදිහත් වීමට ඉඩ සලසන අවකාශය, සිරිසේන-වික‍්‍රමසිංහ මහතුන්ට ස්තුති වන්නට දැන් පුළුල් වී තිබෙන නිසාය.
ගෝඨාභයගේ සහ වියත්මගේ දේශපාලන නැගීම කෙසේ සිදුවනු ඇත්දැයි තවමත් පැහැදිලි නැත. ඔහුගේ දේශපාලන නැගීමක් සිදුවන්නේ නම්, එය ලංකාවේ දේශපාලන බලවේග අතර බලතුලනය සෑහෙන දුරට වෙනස් කිරීමට තුඩුදෙනු ඇත. ජනාධිපති සිරිසේන නායකත්වය දෙන ශී‍්‍රලනිපය, වියත්මග සමග සන්ධානගත වීමටද බොහෝ දුරට ඉඩකඩ තිබේ. දේශපාලන පක්‍ෂවලින් ස්වාධීනව සහ පිටතින් පැමිණ ඇමරිකාවේ ඡුන්දය දිනූ ට‍්‍රම්ප්ගේ නිදසුන අනුගමනය කිරීමට තමන්ටද හැකිවනු ඇතැයි, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂද සිතනවා වන්නට පුළුවන. දේශපාලන පක්‍ෂ සහ නායකයන් ගැන කලකිරුණු විශාල ව්‍යාපාරිකයන්ට, ධනවත් වෘත්තිකයන්ට සහ මධ්‍යම පන්තිකයන්ට, ගෝඨාභයගේ විකල්පය ආකර්ෂණශිලී වන්නට පුළුවන. එහෙත් එම විකල්පය රටේ පුරවැසියන් බහුතරයකගේ සිත් ඇදගන්නා එකක් වන බවට සාධක තවමත් නොපෙනේ.
අවසාන වශයෙන් ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පරිවර්තනය පිළිබඳ මේ මොහොතේ පවතින ගැටලූවේ පහත සඳහන් පැතිකඩවලට ආමන්ත‍්‍රණය කරන අලූත් දේශපාලන ව්‍යායාමයක අවශ්‍යතාව තදින් මතුවී තිබේ.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආණ්ඩුවක සාර්ථකභාවය පිළිබඳ මහජන විශ්වාසය දැනට සෙළවී තිබේ.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පරිවර්තන න්‍යාය පත‍්‍රයක් අවසානය කරා ඉදිරියට ගෙනයෑමට අධිෂ්ඨානය සහ කැපවීම ඇති දේශපාලන නායකත්වයක් අප රටේ සිටින බවට ලකුණු නැත.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආණ්ඩුකරණයේ ප‍්‍රධාන කි‍්‍රයාකාරිකයන් හැටියට දේශපාලන පක්‍ෂ සහ වෘත්තීය දේශපාලනඥයන් සතු කාර්යභාරය සහ හැකියාව අලූත් කළ යුතුව තිබේ.
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී දේශපාලන බලවේග සන්ධානයක් සඳහා අලූත් චර්යාධාර්මික නායකත්වයක් සහ මධ්‍යස්ථානයක් දැනට නැත.
මේ දිනවල සමහර වමේ සහ ප‍්‍රගතිශිලී කොටස් අතර ඇතිවන සාකච්ඡුාවලින් වාද කරන බව පෙනෙන්නේ ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ බලයට ඒම වැළැක්වීමේ උපායමාර්ග කුමක් විය යුතුද? යන්නයි. රනිල් වික‍්‍රමසිංහ වටා ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී බලවේග යළි ඒකරාශි කළ යුතු බව සමහරු තර්ක කරති. සමහරු එයට විරුද්ධ වෙති. මට පෙනෙන ලෙස, මෙය වනාහි නිරර්ථක වාදයකි. ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පරිවර්තනයේ ගැටලූවට විසඳුම් සෙවීම පිළිබඳ සාකච්ඡුාව ඊට වඩා පුළුල් කළ යුතුය. පුළුල් කළ සාකච්ඡාවකින් වඩාත් නිර්මාණාත්මක විකල්ප මතුවීමේ ඉඩකඩ වැඩිය.
