මහින්ද රත්නායක
පසුගිය දා ‘වියත්මග’ නම් වූ සංවිධානයේ මෙහෙයවීමෙන් ෂැංග‍්‍රිලා හෝටලයේ දී 2020 දශකයේ තම සමාජ ආර්ථික දැක්ම අළලා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් දේශනයක් කෙරුණි. බටහිර යුරෝපයේ පිහිටි ලෝක ආර්ථිකයේ කේන්ද්‍රස්ථානය නැගෙනහිර ආසියාවට මාරුවීම තුළ ආර්ථික සංවර්ධනයක් අත්කර ගැනීමට නම් ශ‍්‍රී ලංකාව තෝරාගත යුතු ආර්ථික මූලෝපාය හා ව්‍යුහීය වෙනස්කම් මොනවාද යන්න ගෝඨා මෙහිදී පැහැදිලි කළේ ය. බටහිර ලෝකයෙන් පල්ලම් බසින නව ලිබරල් ආර්ථික මූලෝපායට කිසිදු වෙනසක් නැති ගෝඨාගේ 2020 වැඩපිළිවෙළ තුළ ඇති එකම වෙනස චීන ප‍්‍රාග්ධනය ප‍්‍රමුඛව නව ලිබරල්වාදය ඉදිරියට ගෙනයෑම පමණි. ගම්භීර ඉරියව්වෙන් කෙරුණු එම දේශනය සඳහා රාජපක්ෂ රෙජීමය චීනයට සින්නකර ඔප්පුවකින් ලියා දුන් භූමි භාගයේ ඉදිකළ ෂැංග‍්‍රිලා හෝටලට තෝරා ගැනීමෙන් හෙළිවන ගෝඨාගේ සමාජ ආර්ථික දැක්මේ හැඩරුව පැහැදිලි කිරීම පසුවට තබමින් ඔහු මේ දේශනය කරන සමාජ ආර්ථික සන්දර්භය දෙස ප‍්‍රථමයෙන් බලමු.
නව ලිබරල්වාදය හා ඉතිහාසය
ඓතිහාසික සාධක එක හා සමාන නැතත්, ජේ.ආර්. ජයවර්ධන 1977දී නව ලිබරල්වාදය නොහොත් විවෘත ආර්ථිකය මෙරටට හඳුන්වා දුන්නේ රට ආර්ථික අතින් පල්ලම් බසින යුගයක ය. ගෝඨාගේ ෂැංග‍්‍රිලා දේශනය පැවැත්වෙන්නේ ජනවාරි 08න් ආරම්භ වූ ප‍්‍රජාන්ත‍්‍රවාදී රාජ්‍ය ප‍්‍රතිසංස්කරණ අතරමග නැවතී රටේ ආර්ථිකයද එක තැන පල්වෙන මොහොතක ය. 1977දී පාර්ලිමේන්තුවේ 5/6 බලයක් එජාපයට හිමිවීමට තරම් එවකට පැවති රජයේ ආර්ථික වැඩපිළිවෙළ කෙරෙහි ජනතාව තුළ පැවති අප‍්‍රසාදය හේතු විය. සාම්ප‍්‍රදායික එජාපය හා ශ‍්‍රීලනිපය දෙවැනි හා තෙවැනි තැනට පත්කර මෑතක පිහිටු වූ පොහොට්ටු පක්ෂය පළාත් පාලන මැතිවරණයෙන් ඉදිරියට පැමිණිමට තරම් සන්ධාන ආණ්ඩුව කෙරෙහි ජනතාව තුළ වර්ධනය වන අප‍්‍රසාදය හේතු වී තිබේ. මේ අනුව 70 ගණන්වල මෙන් රටේ ආර්ථික අහේනියක් නැතත්, ආර්ථික පීඩනය වැඩිවන මොහොතක නව ලිබරල් සමාජ ආර්ථික දැක්ම ගෝඨා අලූත් ඉරියව්වකින් ඉදිරිපත් කළ බව සැලකිල්ලට ගතයුතු කාරණයකි. මේ අනුව රනිල් ප‍්‍රමුඛ සන්ධාන ආණ්ඩුවේ හා ගෝඨාගේ සමාජ ආර්ථික ඉදිරි දැක්මේ මූලික වෙනසක් නැත. මේ දෙක අතර ඇති එකම වෙනස, පල්ලම් බසින බටහිර නව ලිබරල් සමාජ ආර්ථික වැඩපිළිවෙළ වෙනුවෙන්් රනිල් පෙනීසිටින විට බලසම්පන්න ලෙස චීනය දියත්කර ඇති නව ලිබරල් සමාජ ආර්ථික වැඩපිළිවෙළ ගෝඨා ඉදිරියට දැමීම පමණි.
ජනවාරි 08 වෙනසට ජවන බලය සැපයූවේ ආර්ථිකමය සාධකවලට වඩා දේශපාලන සාධක ය. නිදහස, ප්රජාතන්ත්රවාදය, නීතියේ ආධිපත්‍යය හා විශේෂයෙන්ම බහුවාර්ගික සමාජයක අනිකුත් ජාතීන් අර්ථවත් ලෙස රාජ්‍ය පාලනයට ඇතුළත් කර ගැනීම වැනි කරුණු එයට අයත් විය. වෙනසට දායක වූ සමාජ බලවේගයන් අතර ආර්ථික ප‍්‍රතිපත්තිය ගැන එකඟතාවක් නොතිබුණු බව සත්‍යයකි. ඒ අතරම අතුරලියේ රතන හිමිගේ ග්ලයිෆොසෙට් විරෝධය හා වසවිස නැති දේශපාලන ව්‍යාපෘති හා ජනතා සහන වැනි ආංශික කරුණු හැරෙන්නට විකල්පයක් ලෙස සංයුක්ත ආර්ථික වැඩපිළිවෙළක් ඉදිරිපත් කිරීම කෙසේ වෙතත් ඒ ගැන කිසිවෙකු එදා බැ?රුම්ව කථා කළේ ද නැත. මෙයින් කියාපාන්නේ වෙන යමක් නොව චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරණතුංග, මහින්ද රාජපක්ෂ හා සන්ධාන ආණ්ඩුව දක්වා 1977 දී ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මෙරටට හඳුන්වාදුන් නව ලිබරල්වාදී සමාජ ආර්ථික වැඩපිළිවෙළින් තීරණාත්මකව කැඞී යෑමක් සිදුවී නැති බව මිස වෙන යමක් නොවේ. මෙයින් පෙනීයන්නේ දේශීයත්වය ගැන කොතරම් මොර දුන්නත් දෙන ලද ලෝක සන්දර්භය තුළ විකල්ප සමාජ ආර්ථික වැඩපිළිවෙළක් ගැන අදහසක් නැති බව ය.
ෂැංග‍්‍රිලා දෙසුමේ හරය
සමාජ ආර්ථික වෙනස්වීම් අවබෝධ කරගැනීමට ප‍්‍රාග්ධනයේ චලනය මූලික අවිය කර ගත් මාක්ස්වාදීහු දශක දෙකකටත් පෙර ලෝක ආර්ථිකයේ කේන්ද්‍රස්ථානය නැගෙනහිර ආසියාවට විතැන්වන බව පුරෝකථනය කළහ. ෆ්‍රෙඞ්රික් එංගල්ස් මීට සියක් වසරකට පමණ පෙර මේ පුරෝකථනය කළේ කුමන සාධක මත ද යන්න පැහැදිලි නැත. එහෙයින් ලෝක ආර්ථිකයේ කේන්ද්‍රස්ථානය ආසියාවට විතැන් වී ඇති බව ගෝඨා කියන විට එය අලූත් කථාවක් වන්නේ නැත. එහෙත් ආසියාවේ ඇතිවෙමින් පවතින මේ වෙනස තුළ හැමදාම සංවර්ධනය වෙමින් පවතිනවා වෙනුවට සංවර්ධිත රටක් වන්නට අනුගමනය කළ යුතු- ආර්ථික මූලෝපාය හා ආර්ථිකයේ කළ යුතු ව්‍යුහීය වෙනස්කම් සැලකිල්ලට ගතයුතු ය. දීර්ඝව සාකච්ඡුා කිරීමට ඉඩක් නැති මෙහි ගෝඨාලාගේ කථාව හා කෙරුවාව අතර පවතින පරස්පරය ලූහුඬින් හෝ සාකච්ඡුා කිරීම ඉතා වැදගත් ය. තම දේශනයේදී ගෝඨා විදේශ ආයෝජනවල අවශ්‍යතාව පමණක් නොව එම ආයෝජකයන්ට පහසුකම් සැලසිය යුතු බව අවධාරණය කළේය. එපමණක් නොව ආයෝජකයන්ට බාධා කරන රෙගුලාසි ඉවත් කළ යුතු බව කීමට අමතක කළේද නැත. රාජපක්ෂ සමාගමේ පාලන කාලය තුළ ගෝඨා ක‍්‍රියාකළ ආකාරය කෙසේ වෙතත් නීතියේ ආධිපත්‍යය මෙන්ම ආයෝජකයන්ට නීතියේ රැුකවරණය සහතික කළ යුතු බවද පෙන්වා දුන්නේය. ප‍්‍රශ්නය ඇත්තේ ගෝඨා නියෝජනය කරන ඊනියා දේශපේ‍්‍රමී බලවේගය තමන්ට පාලන බලය නැති මේ මොහොතේ ගෝඨාගේ මේ යෝජනාවලට පක්ෂයද යන්න ය. විවිධ ආයතන හරහා පවතින සංකීර්ණ පරිපාලන ජාලයක් වෙනුවට එකම ආයතනයක් පිහිටුවා ආයෝජකයන්ට පහසුකම් සැලසීමට වත්මන් ආණ්ඩුව සූදානම් වන විට එය කඩාකප්පල් කළේ ද ඔය දේශපේ‍්‍රමී බලවේගයම බව මතක් කළ යුතු ය. අධ්‍යාපනය වෙළඳ භාණ්ඩයක් කර, විදේශ ආයෝජන ගෙන්වාගත යුතු බව ගෝඨා කියනවිට වෙදකම වෙළඳ භාණ්ඩයක් වීම ආරක්ෂාකර අධ්‍යාපනය වෙළඳ භාණ්ඩයක් නොකළයුතු බව කියන දොස්තරලා එයට විරුද්ධව කටක් ඇරියේ නැත. රාජ්‍යය තම මුදල් ආයෝජනය කර ව්‍යපාර ආරම්භ කරන්නේ නම්, ඒවා ලාභ ලබන ආයතන විය යුතු බව ඔහු කීවේ ය. ගෝඨා නොකීවත් මහජනතාවගේ බදු මුදල්වලින් පාඩු ලබන රජයේ ව්‍යාපාර පවත්වාගෙන යෑම මහජනතාවට බරකි. එහෙයින් පාඩු ලබන්නට නම් රජයේ ව්‍යාපාර ආරම්භ කිරීම යහපත් වන්නේ නැත. එහෙත්් ප‍්‍රශ්නය වන්නේ පාඩු ලබන රජයට අයත් ඇතැම් ව්‍යාපාර ලාභ ලබන තත්ත්වයට ගෙනඒම සඳහා යම් වෙනස්කම් කරන විට පමණක් නොව ලාභ ලබන තත්ත්වයට පත්කරගත නොහැකි තරමට කඩාවැටී ඇති ව්‍යාපාර විකුණා දැමීමට ද එරෙහි වන්නේ ගෝඨා පිටුපස ඇති එම ඊනියා දේශපේ‍්‍රමී බලවේගයම වීමය.
කෘෂිකර්මය අපගේ සාම්ප‍්‍රදායික ආර්ථිකය වන හෙයින් එය අත්හැරීමට නොහැකි බව ගෝඨා අඟවන විට එයින් කියැවෙන්නේ ලංකාව චීනයේ සේවා මධ්‍යස්ථානයක් වෙන්නේ නම් කෘෂිකර්මය අත්හැරීමෙන් අපට පාඩුවක් නොවන බව ය. කෙසේ නමුත් ඔහු කෘෂිකර්මය නවීකරණය කළ යුතු බව කීමට අමතක කරන්නේ නැත. භූමියෙන් විශාල ප‍්‍රමාණයක් සහ සමස්ත ශ‍්‍රම බලකායෙන් 30%ක් යෙදැවෙන කෘෂිකර්මය දළ ජාතික ආදායමට අද ලබාදෙන දායකත්වය 10%කි. මෙම සොච්චම ලබාගන්නට මෙතරම් භූමි ප‍්‍රමාණයක් යට කිරීම අපරාධයක් මෙන්ම එම 10% සඳහා මෙතරම් ශ‍්‍රම බලකායක් යෙදවීමද අපරාධයක් බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. කෘෂිකර්මය නවීකරණය යනු ග්ලයිෆොසෙට් ෆෝබියාවෙන් පෙළෙන අතුරලියේ රතන හිමි වැනි ඊනියා කෘෂි විද්‍යාඥයන්ට රටේ කෘෂිකර්මය භාරදීම නොවේ. ප‍්‍රථමයෙන්ම කළ යුතු වන්නේ පැරකුම් යුගයක් බිහිකිරීමට ඉතාමත් අඩු පලදාවක් ඇති කුඹුරු ඉඩම්වල පවා මෙතෙක් කලක් කළ වී වගාව නතර කර ඒවා පලදායි භවභෝග සඳහා ආයෝජනය කිරීම ය. කෘෂිකර්මයේ නියුතු අතිරික්ත ශ‍්‍රමය එයින් ඉවතට ගෙන එය උරාගැනීමට වැඩි ආදායම් ලබන රැුකියා නිර්මාණය වන ක්ෂේත‍්‍රයට ආයෝජන යොමු කිරීම ඊළඟ පියවර වේ. කෘෂිකර්මයේ විප්ලවීය වෙනසක් වන මේ පරිවර්තනයට විරුද්ධව දේශපේ‍්‍රමයේ නාමයෙන් ග‍්‍රාමීය ජනතාව උසිගන්වන්නේ ගෝඨා ද ඇතුළත් එම ජනතාවගෙන් බහුතරය නියෝජනය කරන ඒකාබද්ධ විපක්ෂය නොවේද? ජනවාරි 08 විවර කළ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී අවකාශය ජනතාව නොමග යැවීමට යොදාගන්නා බවද ජනතාව තේරුම්ගත යුතු ය.
ආර්ථික හා දේශපාලන ප්රජාතන්ත්රවාදය
මාක්ස් පෙන්වා දුන් පරිදි ප‍්‍රාග්ධනයේ චලනය නියාමනය වන්නේ එහිම ඇතිවන ප‍්‍රතිවිරෝධයන් මගින් මිස කාගේවත් කැමැත්තකට අනුව නොවේ. ප‍්‍රාග්ධනයේ ඇති මේ බලමහිමය මෙල්ල කළ හැකි දෙවියෙක් නැත. ධනපති භාණ්ඩවල ලාභ මිල මහා කාල තුවක්කුවලට සමාන බවත්, එය පාචිච්චිකර සියලූ චීන ප‍්‍රාකාර කඩාබිඳ දමන බවත්, ම්ලේච්ඡුයන් තුළ විදේශිකයන් කෙරෙහි ඇතිවන මුරණ්ඩු ද්වේෂ සහගත වෛරය මෙල්ල කරන බවත්, වඳවී යෑමේ භීතිය ඉදිරියේ, ඉන් මිදෙනු පිණිස ධනවාදී නිෂ්පාදන ක‍්‍රමය පිළිගන්නා ලෙස, එය සියලූ ජාතීන්ට බලකර සිටින බවත් මාක්ස් 100 වසරකටත් පෙර කියා සිටියේ එය නියාමයට අනුව ය. අද අපට අවශ්‍ය වන්නේ ආසියාව කේන්ද්‍රය කරගෙන ඇතිවන මේ ප‍්‍රාග්ධන ගලනයේ වාසිය ප‍්‍ර‍්‍රයෝජනයට ගෙන ගෝඨා ඇතුළු රාජපක්ෂ රෙජීමය ගොඩනගන්නට මහන්සි ගන්නා නවලිබරල් කුමාර පුරවරයක් ගොඩ නගන්නට නොව සෙමින් නමුත් සමස්ත ජනතාවටම එහි ප‍්‍රතිලාභ ගලා යන්නට ක‍්‍රමයක් සකස්කර ගැනීමටය. ඒ සඳහා පොදු ජනතාවට නැතිවම බැරි අවිය වන්නේ අධිකාරිවාදයකින් වසා ඇති ව්‍යාජ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයක් නොව අව්‍යාජ ප්රජාතන්ත්රවාදය වේ. ඒ සඳහා ඇති එකම යාන්ත‍්‍රණය වන්නේ ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණවලට සමාන්තරව හැකි තරම් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණ ඇති කිරීම තුළ නපුරට එරෙහි බලවේග හා ආයතන පද්ධතිය ශක්තිමත් කිරීම පමණි. ආර්ථිකයේ ව්‍යුහාත්මක වෙනස්කම් සමාජ කැළඹීම්වලට හේතුවන හෙයින් විවෘත ආර්ථිකයේ දේශපාලන ගතිකය නෛසර්ගිකවම අධිකාරිවාදීය. ලෝක පරිමාණ සංසිද්ධියක් වූ නව ලිබරල්වාදය සම්භාව්‍ය ආර්ථික විද්‍යාවට කිසිදු න්‍යයික සම්මාදමක් නොකළ නමුත් කළ එකම සම්මාදම වන්නේ අධිකාරිවාදී දේශපාලනයක් එක්කිරීම යැයි කිව හැක. පහළ සහ පහළ මැද මට්ටමේ ජනතාව නගරවලින් පලවා හැර ජාවාරම්කරුවන්ට හා ධන කුවේරයන්ට කුමාර පුරවර තැනීම සංවර්ධනය ලෙස සිතන්නවුනට මේ අධිකාරි බලය අවශ්‍ය ය. විධායක ජනාධිපති පදවිය ඉවත් කිරීමට මේ ඊනියා දේශපේ‍්‍රමීන් විරුද්ධ වන්නේ රට ජාතිය හෝ ආගම ආරක්ෂා කිරීමට (එසේ ආරක්ෂා වන්නේ නැත* නොව අන්න අර කුමාර පුරවරය ගොඩනැගීමට එම අධිකාරි බලය අවශ්‍ය නිසාය. අධිකාරිවාදී විධායක ජනාධිපති ක‍්‍රමයට 1994 සිට එක දිගට පැවති විරෝධයට පමණක් නොව ජනවාරි 08 ජයග‍්‍රහණයේ ද ප‍්‍රධාන කොන්දේසිය වූ බව කවුරුත් දනිති. විධායක ජනාධිපති ධුරය ඉවත් කිරීමට මේ ඊනියා දේශපේ‍්‍රමීන් එරෙහිවීම හා ගෝඨා ජනාධිපති කරවීමට දරන උත්සාහය පිටුපස ඇත්තේ නව ලිබරල්වාදී කුමාර පුරවරය ගොඩ නැගීමේ සිහිනය හැර වෙන යමක් නොවන බව ගෝඨාගේ දේශනයෙන් මොනවට පැහැදිලිය. 20 වෙනි සංශෝධනය අද වැදගත් වන්නේ එම දේශපාලන අධිකාරි බලය අවසන් කිරීමට ඉතුරු වී තිබෙන අවසාන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී අවිය වන බැවිනි.
