හංසි මානවඩු
එදිනෙදා ජීවිතයෙන් පලායෑම ගැන කී විගස කෙනෙකුට සිහියට නැගෙන්න පුළුවන් සියදිවි නසාගැනීම ගැන. එහෙත් සියදිවි නසාගැනීමට වඩා සුන්දර ලෙස එදිනෙදා ජීවිතයෙන් පලා යා හැකි ක‍්‍රම තියෙනවා. සුන්දර වනගත ජීවිතයක් සොයාගැනීම එක් මාර්ගයක්. දාඩිය දාන හැන්දෑවක සෙනඟ පිරීගිය බස් රථයක විස්සකට තිහකට තදවෙමින් සිටින මොහොතක, නළලතින් වෑස්සෙන දාඩිය මුගුරු පිසදමාගන්නට අත ඔසවාගන්නටවත් නොහැකි තරම් අසරණ මොහොතක එදිනෙදා ජීවිතයෙන් පලාගොස් නිසල වනයක සැහැල්ලූ ජීවිතයක් ගත කරන්නට කෙනෙක්ට හිතෙන්න පුළුවන්. කාර්යාලයක ප‍්‍රධානියෙකුගෙන් නොකළ වරදකට නොසෑහෙන බැණුම් අසන මොහොතක එදිනෙදා ජීවිතයෙන් පලායෑමේ ආසාවක් ඇවිළෙන්නට පුළුවන්.
සමාජයක් විසින් පටවන ලද බර කන්දරාවක් කර දරාගෙන මැරතන් එකක් මීටර් සීය මෙන් දුවන්නට සිදුව ඇති ජීවිත තොග ගණනාවකට එදිනෙදා ජීවිතයෙන් පලායෑමේ ආශාව සියදහස් වතාවක් මතුවෙමින් යටපත් වෙනවා විය හැකියි. ඇතැම්විට තමන් හඹායන සාර්ථකත්වය හෙවත් මුදල් කන්දරාවක් ලද මොහොතක නිදහස ලැබෙනවායැයි කෙනෙකුට හිතෙනවා ඇති. වෛර්ණ දැන්වීම් ලෝකයක නිදහස යන්න මුදල් ගෙවා ලබාගත යුතු දෙයක් ලෙස පෙන්වන්නට ඍජු සහ වක‍්‍ර දැන්වීම් තොගයක් තියෙනවා. අහවල් නිෂ්පාදනය අපට නිදහස, සතුට, නිවන, මනුෂ්‍යත්වයේ උපරිමය ළඟා කරදෙන බව ඒ වෙළෙඳ දැන්වීම්කාරයන් කියනවා.
ඒ වෙනුවෙන් මුදල් හොයනවා. එහෙත් මුදල් ලැබූ පසුව ඒවා ආරක්ෂා කරගැනීමේ පීඩනය විඳින්නට සිදුවෙද්දී නිදහස ගැන ආශාව පවා මරා දමා මුදල් කන්දරාවකම ගිල්වා දමන්නට ඔවුන්ට සිදුවෙනවා.
නිදහස වෛවර්ණ හැඟීමක් විදියට කෙනෙකුට දැනෙන්න පුළුවන්. එහෙත් ඇත්තෙන්ම නිදහස වෛවර්ණ හැඟීමක්ද? නැතිනම් අප වටා ඇති සමාජය නම් මායාව වෛවර්ණ එකක්ද? අපේ ඇස් නිලංකාර කරවමින් මේ තරගයේ අපව දුවවන්නට පොළඹවන වෙළඳ දැන්වීම් වෛර්ණ නැතිද? සොබාදහමෙහි ඇති වෛර්ණ බව ගැන පවා කතාකරන්නේ මේ දැන්වීම් ලෝකයම මිස වෙන කවුරුන්ද? චාරිකා පැකේජවලට විවේකය සොයායන්නට ආරාධනා කරන නිවාඩු සැලසුම් ගැන වෙළඳ දැන්වීම් පවා වෛවර්ණ නැද්ද? ඒ නිසා මේ නිසරු ජීවිතයම මිසක් සැබෑ නිදහස කියන තරම් වෛර්ණ වේවිද?
මෙකී නොකී හැඟීම් තොගයක් පහළ වුණේ ලෙන්ස්කල්චර් ඡුායාරූප වෙබ් අඩවියෙහි තිබුණු ජැස්පර් නම් ඡුායාරූප එකතුව දකිද්දී. අමෙරිකාවේ ඔසාර්ක් නම් වූ වනගත කඳුවැටියෙහි ජීවත්වන ජනතාව ඡුායාරූපයට නැඟූ මැතිව් ගෙනිටෙම්පෝ නම් ඡුායාරූප ශිල්පියා ඒ ඡුායාරූප සියල්ලම කළුසුදු පැහැයෙන් වර්ණවත් කරනවා.
ඔසාර්ක්
ආකැන්සාස් ප‍්‍රාන්තය, මිසූරි ප‍්‍රාන්තය සහ කැන්සස් ප‍්‍රාන්තය ආශ‍්‍රිතව පිහිටා ඇති ඔසාර්ක් කඳු පද්ධතිය ලොව පුරා සංචාරකයන්ගේ ආදරය දිනාගන්නට සමත්වුුණ තැනක්.
ඔසාර්ක් ගැන කතාකරද්දී බොහෝදෙනෙක් සුන්දර කොළ පැහැති වනාන්තරවලින් පිරි ප‍්‍රදේශයක් සිහිපත් කරගන්නවා. ලංකාවේදී නකල්ස් කඳුවැටිය වගේ. ඔසාර්ක් කිසිවෙකුගේ කැමරාවකට හසුවී ඇත්නම් ඒ වෛර්ණ ඡායාරූප ලෙසයි. එවැනි ඡායාරූපවල වැඩිපුරම ඇත්තේ තද කොළ පැහැය. නැතිනම් ජල දහරක නීල මිශ‍්‍රිත ලා කොළ පැහැය. කඳුවැටියක හිරු කිරණ. එහෙත් ඇඩම්ගේ ඡායාරූප සියල්ලම කළුසුදු ඒවා. අඳුර නියෝජනය කළ ඒවා. හිරු කිරණ වෙනුවට මීදුම රජයද්දී ගත් ඒවා.
මිනිසුන්
ඔහු මෙලෙස ඡායාරූපයට නඟන්නේ ඔසාර්ක් කඳු පද්ධතියෙහි පාරිසරික සුන්දරත්වය නෙවෙයි. ඒ පරිසරය මැද ගෙවන මිනිසුන්ගේ ජීවිත. අඳුර සමඟ ඔහු මවන්නේ ඔවුන්ගේ ජීවිත විඳින අවර්ණ නිදහස.
මේ පිරිස නාගරිකකරණයෙන් බොහෝ ඈතට විත්, පහසුකම්වලින් ඉතා අඩු පෙදෙස්වල නිදහස් ජීවිත ගෙවනවා. ඔවුන් තනිකමට කැමති මිනිසුන්. ශිෂ්ටාචාරයේ බැල්ම තමන් වෙතට යොමු වෙනවාට අකැමති මිනිසුන්. ඇත්තෙන්ම කැමරාවල ඉලක්කය වෙන්නට අකැමති මිනිසුන්. එහෙත් මැතිව් දීර්ඝ කාලයක් මේ අය සමඟ ගත කරමින් ඔවුන්ගේ විශ්වාසය සමඟ ඔවුන්ගේ ජීවිත ඡුායාරූපයට නඟන්නේ ඒ නිදහස ගැන තමාට ඇති හැඟීම අපට කියාදෙන්නට ගන්නා උත්සාහයක් ලෙස.
ඔසාර්ක් යන කෙනෙකුට කැමරාව ඉදිරියේ මවා පෑ හැකි වර්ණවත් රූපමාලා සියල්ල ඔහු අමතක කර දමනවා. කෑලි කපන මීදුම එක්ක ගැටගැහුණු අඳුරු ලෝකය මේ සුන්දර පරිසරය තුළ ඇති ගුප්ත බව මවාපානවා. ඒ වගේම ඒ කඳුකරයෙහි ඇති පාලූව මෙන්ම ඒ පාලූව සමඟම මැවෙන නිදහස මවාපානවා.
මේ මිනිසුන් කිසිවෙක් ශිෂ්ටාචාරය යැයි කියාගන්නා මහා තරගයෙන් වෙන්ව ජීවත්වෙන මිනිස්සු.. පුංචි ආදායමක් පිණිස වගා කටයුතු, දඩයම් කටයුතු, වනයෙහි ඇති දෑ අලෙවි කිරීම වැනි රැකියා ඔවුන් කරනවා. එදිනෙදා ආහාර වනයෙන්ම සොයාගනිද්දී බැටරි කැබලි, වාහනයට තෙල්, තුවක්කු උණ්ඩ වැනි අවශ්‍යතා ටිකක් වෙනුවෙන් සුළු ආදායමක් ලබනවා. ලෙඩක් වැළඳුණහොත් හැකි නම් බෙහෙත් කරනවා. බරපතළ රෝගයක් නම් අසනීපයට බෙහෙත් ගන්නවා. එහෙත් වෙහෙස වී වැඩපල කරන, රෝගකාරකවලින් ඈත්ව ජීවත්වෙන මේ අයට ලෙඩරෝග අඩු බව කියැවෙනවා. ඇතැම් බෙහෙත් වර්ග පරිසරයෙන්ම සොයාගන්නට ඔවුන් සමත්. ඔවුන්ගේ බලාපොරොත්තු අඩුයි. ආශාවන් අඩුයි. ඉතින්, ගැටුම් අඩුයි. ගමෙහි සිටින ඕනෑම අයෙකු සුළු විමසීමකින් සොයාගත හැකි බව මැතිව් කියනවා.
මැතිව් ඒ මිනිසුන් ගැන ලද අත්දැකීම විස්තර කරමින් කියන්නේ තමා ඇතුළේ ඒ නිදහස්, පාලූ ජීවිතය ගැන ආදරයක් හැමදාම තිබුණු බව. ඔහු කියන විදියට තමා ඡායාරූප ශිල්පියෙක් වෙන්නේත් විවිධ තැන්වල ඇවිදින්නට තමාට ඇති නිදහසට කරුණක් ලෙස. ඉතින් නාගරික ජීවිතයෙහි ඇති නිසරු තරගකාරී බව සමඟ ඇති ක්‍රෝධයත් එක්ක මැතිව් මේ ජනතාව තේරුම් ගන්නවා.
‘විශේෂයෙන්ම ඇමෙරිකානු සමාජය තුළ අපේම මනුෂ්‍යත්වය එක්ක තියෙන සම්බන්ධය අපට නැතිවෙලා. අපි හැමදේම සමඟ ඉන්න උත්සාහ කරනවා. සමාජය විසින් අපෙන් අපේක්ෂා කරන දේවල් අපි කරන්න උත්සාහ කරනවා. ඒත් කවදාවත් අපි භාරගන්නා චරිතවලට අපි නිවැරදිව ගැළපෙන්නේ නෑ. පලායෑම කියන්නෙ මා තුළත් තියෙන හැඟීමක්. මම එයාලා එක්ක එයාලාගේ පලායෑමේ හැඟීම බෙදාගත්තා.
අපි අප වටේ ඇති හැමදෙයින්ම පාලනය වෙනවා.. අපේ ජීවිතවල පාලනය ආයෙමත් අපි අතට ගන්න තියෙන කැමැත්ත සාමාන්‍ය දෙයක්. ස්වාධිපත්‍යයක් එක්ක අපේ ජීවිත ගොඩනඟාගැනීම, නිදහස අපි ප‍්‍රාර්ථනා කරනවා. ඉතින් මේ අයගෙ ඇතුළෙ තියෙන්නේ ඒ වගේ නිදහසක්. ස්වාධිපත්‍යයක්.’
ඡුායාරූප එකතුවට ජැස්පර් යන නම ලැබුණු ආකාරය මැතිව් විස්තර කරන්නේ මෙහෙම.
‘මම දැක්කා පරණ ගෙදරක් ළඟ ඉන්නවා රළු මනුස්සයෙක්. ඔහුගෙ නම කැල්වින්.. මම එයාගෙ ඡායාරූප ටිකක් ගනිමින්, බියර් බොමින් පැය කිහිපයක් හිටියා. මට හිතුණා අපි මේ ඉන්නේ ජනාවාසවලින් ගව් ගාණක් දුරින් නේද කියලා. මම කැල්වින්ගෙන් ඇහුවා ඔයාලාට අවශ්‍ය බඩු ගන්න යන්නේ කොහාටද කියලා. එයා පාර දිහාට අත දික්කරලා ජැස්පර් කියලා කිව්වා. එදා ?වෙලා මම ඒ පාර දිගේ ගියේ නවතින්නට තැනක් හොයාගන්න. ජැස්පර් මට මුණගැහුණා. ඒ පුංචිම නගරයක්. 500ක පමණ පිරිසක් ඉන්න තැනක්. මම ජැස්පර් කියන වචනය මගේ අතේ ලියාගත්තා. මම ආයෙ ආයෙමත් ඒ වචනය කල්පනා කළා. අන්තිමේදී ඒ නම මේකට දාන්න තීරණය කළා. පස්සෙ මම දැනගත්තා ජැස්පර් කියන නම තියෙන මේ වගේ පුංචි නගර 18ක් විතර අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ තියෙනවා කියලා.’
මැතිව් අවර්ණ ඡායායාරූප පෙළකින් කියන්නට යන කතාව ලෙන්ස්කල්චර් වෙබ් අඩවියෙහි විශේෂ අවධානයකට ලක්වුණා. ඒ නිසාම තමන්ගේ වෙබ් අඩවියෙහි වාර්ෂික සම්මාන උලෙළේදී මැතිව්ගේ ඡායාරූප එකතුවටත් විශේෂ අගය කිරීමක් ලැබුණා. මැතිව් තමන්ගේ ඡායාරූප එකතුවෙහි ඡායාරූපවලට කැප්ෂන් ලබා දී තිබුණේ නැහැ. ජීවන ශෛලියක විස්මයජනක හැඩතල එකතුවක් ඔහු මවන්නේ ජීවිත සටනෙහි යෙදෙන්නන්ගේ නිදහස ගැන ගුප්ත ආශාව ස්පර්ශ කරමින්.
