චතුපමා අබේවික්රම
අතීත සේද මාවතේ මානව සංක්රමණ සන්ධිස්ථානයක් වූ ඇෆ්ගනිස්තානය වර්තමානයේ අවම පාරිසරික සම්පත් හිමි, දරිද්රතාවෙන් බැට කන, ගැටුම් බහුල, ආගමික පීඩන සුලබ ඉස්ලාමික ජනරජයකි. දකුණු මධ්යම ආසියාවේ පිහිටි ගොඩබිමින් වට වූ කඳුකර රාජ්යයක් වන එය, දකුණින් සහ නැගෙනහිරින් පකිස්තානයටත් බටහිරින් ඉරානයටත් උතුරින් උස්බෙකිස්තානයටත් ඊසාන දිගින් චීනයටත් මායිම් ව ඇත. යුරෝපීය දේශපාලන විචාරකයන්ට අනුව ඇෆ්ගනිස්තානය යනු ත්රස්තවාදීන්ගේ ක්ෂේමභූමිය ය. නො එසේ නම් ස්ත්රීන්ගේ අපාය ය. ඉතිහාසයේ සිට ම විවිධ ආක්රමණිකයන්ගේ ග්රහණයට ගොදුරු වූ භූමියක් වන එය 1979 දී සිදු වූ සෝවියට් ආක්රමණයෙන් අනතුරුව සහමුලින්ම විනාශකාරී මඟක ගමන් ගත්තේ ය. පසුව එහි තලිබාන් සටන් හිස එසවූ අතර 2001 දී ඇමරිකාව ද ඇෆ්ගනිස්තානය ආක්රමණය කළේ ය. කාලාන්තරයක් තිස්සේ ඇවිළී ගිය යුදගැටුම් ඇෆ්ගනිස්තානුවන්ට ඉතිරි කළේ කැඞී බිඳී ගිය ජීවිත ය. සදාකාලික යුදබිමක් යන පටු නිර්වචනයෙන් ඇෆ්ගනිස්තානය හඳුන්වන ලෝකයා වෙත, එකී සරල විනිශ්චයෙන් එහා යමක් අද්දකිනු පිණිස ගැඹුරු දෘෂ්ටිකෝණයක් පවරා දෙන සාහිත්යකරුවෙකු බිහි වන්නේ මේ අතරතුර දී ය. මෙතෙක් ඇෆ්ගනිස්තානය කෙරෙහි බල පැවැත්වුණු ලෝක දෘෂ්ටිය වෙනස් මුහුණුවරක් වෙත විතැන් කිරීමට සමත් වන ඔහු ඛාලිඞ් හොසෙයිනි ය. The Kite Runner, A Thousand Splendid Suns සහAnd The Mountains Echoed යනු හොසෙයිනි ඇෆ්ගනිස්තාන ජන ජීවිතය කේන්ද්ර කර ගනිමින් මෙතෙක් ලියූ නවකතා ත්රිත්වයයි.
1965 වසරේ මාර්තු 4 වැනිදා උපන් හොසෙයිනි සොයුරු සොයුරියන් පස් දෙනෙකුගෙන් යුතු පවුලක වැඩිමලා ය. ඔහුගේ මව ඇෆ්ගනිස්තානයේ කාබුල් අගනුවර උසස් බාලිකා විද්යාලයේ ෆාර්සි භාෂා සහ ඉතිහාස ගුරුවරියක වූ අතර පියා ඇෆ්ගන් විදේශ කොන්සල් කාර්යාලයේ සේවය කළේ ය. හොසෙයිනිගේ පියා වරින් වර විවිධ රටවල තානාපති කාර්යාලවලට ලද පත්වීම් හේතුවෙන් මේ පවුලේ සියල්ලෝ 1970 දී පමණ ටෙහෙරානයට ද, 1973 දී නැවත කාබුල් වෙත ද, යළි 1976 දී පැරීසියට ද සිය පදිංචිය මාරු කළහ. ඔවුන් පැරීසියේ සිට පෙරළා කාබුල් වෙත පැමිණීමට සූදානම් ව සිටිය දී ඇෆ්ගනිස්තානය සෝවියට් ආක්රමණයට යටත් ව තිබිණ. එහෙයින් හොසෙයිනිගේ පියා සිය රට අතහැර ඇමරිකාවේ දේශපාලන රැුකවරණ පැතීමට තීරණය කළේ ය. මේ අනුව යුද්ධයේ ආරම්භක අවධියේ ම විප්රවාසී වන හොසෙයිනි 1984 දී පාසල් අධ්යාපනය හමාර කර 1988 දී ජීව විද්යා ශාස්ත්රවේදී උපාධිය ලබා ගනියි. 1993 දී වෛද්ය උපාධිය ලබන හෙතෙම 1996 පටන් වෛද්යවරයෙකු වශයෙන් සේවය කරන්නට පටන්ගනියි. 2003 දී ඔහු ලියූ The Kite Runnerකෘතිය අනපේක්ෂිත පාඨක අවධානයක් හිමි කර ගැනීමෙන් අනතුරුව හේ වෛද්ය වෘත්තියට සමු දී පූර්ණකාලීන ලේඛකයෙකු බවට පත් වේ. The Kite Runner කෘතිය 2007 වසරේ දී සිනමාවට ද නැඟුණු අතර එය එම වසරේ හොඳ ම විදෙස් චිත්රපටය සඳහා වන ගෝල්ඩන් ග්ලෝබ් සම්මානයට ද නිර්දේශ විය. ලොව පුරා පාඨක ප්රජාව අතර ශීඝ්රයෙන් අලෙවි වූ හොසෙයිනිගේ නවකතා මේ වන විට රටවල් රාශියක භාෂා විශාල ප්රමාණයකට පරිවර්තනය වී ඇත. දැනට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය හා එක් ව රටරටවල සරණාගතයන් සම්බන්ධයෙන් සැලකිය යුතු මැදිහත්කරුවෙකු වශයෙන් කටයුතු කරන ඔහු සිය බිරිඳ සහ දෙදරුවන් සමග උතුරු කැලිෆෝනියාවේ වාසය කරයි. මේ වසරේ අගෝස්තු මාසයේ දීSea Prayer නමින් හොසෙයිනිගේ කෙටි කෘතියක් එළිදැකීමට නියමිත ය.
ස්වභාෂාවෙන් ලියන ලේඛකයෙකුට වඩා ලෝකය වෙත විවෘත වීමේ ඉඩකඩ පාදා ගැනීමට හොසෙයිනිට හැකි වන්නේ ඇෆ්ගන් ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු වෙමින් ඉංග්රීසියෙන් ලේඛනයේ යෙදීමෙනි. ඒ අනුව ඇෆ්ගන් ජාතිකයෙකු ඉංග්රීසියෙන් ලියූ ප්රථම නවකතාව බවට පත් වන්නේ ඔහුගේ The Kite Runner ය. සිය සේවකයා ද හොඳ ම මිතුරා ද විශ්වාසවන්තයා ද වන කුලහීන හසන්ට ද්රෝහී වන අමීර් ස්වකීය ජීවිත කාලය පුරා එකී වන්දිය ගෙවීමට කරන සටන සහ ඔවුන් දෙදෙනාගේ කතාවට යුද්ධය පසුබිම් වන ආකාරය හොසෙයිනි අතින් එහි දී ප්රබන්ධයට නැෙඟ්. 2007 දී ඔහු එළිදක්වනA Thousand Splendid Suns නවකතාව, ලෝකයෙන් වසන් වූ ඇෆ්ගන් ස්ත්රියගේ සංස්කෘතික මුහුණුවර සහ යුදකාමී අවකාශයක ඇගේ ඉරණම, මාරියම් සහ ලයිලාගේ කතාන්දර එකිනෙකට අභිමුඛ කරවමින් සංවාදයට විවර කරයි. එළිදැක්වී සතියක් තුළ පිටපත් මිලියනයකට අධික සංඛ්යාවක් අලෙවි වූ මෙම කෘතිය දැනට සිනමා පටයකට නැගෙමින් පවතින බව කියැවේ. 2013 දී ප්රකාශයට පත් වනAnd The Mountains Echoed ඔහුගේ තෙවැනි නවකතාවයි. පූර්ව කෘති දෙකට ම වඩා වෙනස් මඟක් ගන්නා මෙය නවකතා කලාවේ නැවුම් දිගුවක් වශයෙන් විචාරක පාඨක පිරිස් විසින් හඳුනා ගැනේ. වෘත්තාකාර කතාන්දරයක් වෙනුවට මෙහි දැක්වෙන්නේ එක් රේඛීය කතාවකට සම්බන්ධ විවිධ චරිතවල ඇතුළාන්තය විදහා දක්වන කතා කිහිපයක එකතුවකි. කුඩා කල ම දෙපසකට වෙන් කෙරෙන පාරි සහ අබ්දුල්ලා අතර වන සහෝදර පේ්රමයේ පරිමාණයත්, හැම කතාවකට ම සර්ව සම්පූර්ණ අවසානයක් නො ලැබීමේ ලෝක සත්යයත් හොසෙයිනි ඉවසිල්ලේ දිග හරියි. මෙම නවකතාව, යමක් මතුපිටින් දුටු මතින් පටු විනිශ්චයන්ට එළඹෙන්නන් අල්ලා පොළොවේ ගසමින්, හැම කෙනෙකුට ම තමන්ගේ ම කතාවක් ඇති බව මතක් කර දීමකි. ප්රතිගාමී ලක්ෂණ සහිත නො දියුණු රටක පුරවැසියන්ගේ ඇතුළාන්තය නිරාවරණය කරමින් රචනා කරන කෘතියක, දියුණු සහ ප්රගතිශීලී දෘෂ්ටිකෝණයක් ගැබ් වීමෙන් හෙළි වන්නේ ලේඛකයා පරාරෝපිතයෙකු බව ය.
රචකයාගේ භාෂා භාවිතය, උක්ත නවකතා ත්රිත්වය කෙරෙහි මිලියන ගණනක් පාඨකයන් ආසක්ත වීමට මුඛ්ය හේතුවකි. චරිතවල සියුම් චිත්ත ස්වභාවයන් සහ විචල්යයන් වචනයට නැඟීමෙහි ලා හොසෙයිනි භාවිත කරන්නේ අතිශය ප්රවේශම් සහගත මෙන් ම ඉවසිලිවන්ත භාෂාවකි. භාවගෝචර වදන් පෙළගස්වමින් සූක්ෂ්ම ව බුද්ධිය අවදි කිරීම නූතනවාදී ලේඛකයන් පවා බොහෝ විට අසමත් වන තැනකි. එහෙත් මේ ලේඛකයා සංකීර්ණ මිනිස් හැඟීම් සහකම්පනයෙන් යුතු ව බුද්ධිගෝචර ලෙස කියවා දීමට සමත් ය. ලේඛකයා විසින් හිතාමතා චරිතවලට අනන්යතා, හැඳුනුම්පත් හෝ විනිශ්චයන් නිකුත් නො කිරීම, හොසෙයිනිගේ රචනා විලාසය තුළ අද්දැකිය හැකි දියුණුතම ලක්ෂණයකි.
හොසෙයිනිගේ කෘති හරහා සවිඥානික ව හෝ අවිඥානික ව ප්රතිනිර්මාණය වන්නේ යුද්ධයේ ආරම්භක සමයේ දී ම සිය රට හැර ගොස් ආරක්ෂිත භූමියක රැුකවරණය ලබා ගෙන, තම රටත් එහි වැසියනුත් යුද්ධයේ නො වැලැක්විය හැකි ගොදුරු බවට පත් වනු ඉවසීමෙන් බලා සිටින්නට සිදු වූවෙකුගේ හෘදය සාක්ෂියයි. මගේ රට ඔබ දැන් මේ දකිනා ඇෆ්ගනිස්තානය නොවේ ය යන අභ්යන්තර කෑගැසීම ලෝකය වෙත මුදාහැරීමට හොසෙයිනි තෝරා ගන්නා මාර්ගය නවකතාව ය. මේ තාක් පළ කරන්නට යෙදුණු නවකතා ත්රිත්වය ඔස්සේ ම දිළිඳුකම, යුද්ධය, ආගම, සංස්කෘතිය, දේශපාලනය ආදි අනේක විධ පීඩා හේතු කොටගෙන යටපත් වන මනුෂ්යත්වය පිළිබඳ සාකච්ඡුා කරන්නට උත්සුක වන ඔහු නන්විධ හේතු නිසා තවදුරටත් ඇෆ්ගනිස්තානයේ වාසය නො කරන, එහෙත් ඇෆ්ගනිස්තානු මූලයන් සහිත මිනිසුන්ගේ සංකීර්ණ මනසේ හරස්කඩක් ද ලෝකය හමුවේ විවර කරයි. හොසෙයිනිගේ ප්රබන්ධවල හෘද ගුණය වඩවන්නේ ඔහුගේ විප්රවාසීත්වයයි.
ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය නිම වී දස වසරකට ආසන්න වී ඇතත් යුද්ධය හේතුවෙන් උත්කර්ෂයට නැඟුණු යුදකාමී මානසිකත්වය විසින් අපට අහිමි කරන ලද මනුෂ්යත්වයේ පරිමාණය අදත් අත්විඳිය හැකි ය. පශ්චාත් සිවිල් යුද සමයේ දී ලාංකේය සාහිත්යකරුවා යුද්ධය මත තබා මනුෂ්යත්වය කියවා ගන්නා ආකාරය ලෝක පාඨකයාට මතු නො ව, යටත් පිරිසෙයින් ලාංකික පාඨකයාට වත් සාහිත්යයෙන් සමීප කරන්නට සමත් වී ද? ඒ වෙනුවට අපි පශ්චාත් යුද සමයේ ද යුද්ධය තලූ මරමින් රස විඳිමින් තවදුරටත් රණමඟ ඔස්සේ නන්දිකඩාල් වෙත වාර්තාගත අලෙවියක් අත්කර දෙමින් සිටිමු. මේ අප හොසෙයිනිගේ කෘති කියැවිය යුතු ම කාලයයි.
