අභියාචනාධිකරණ විනිසුරු ඒ එච් එම් දිලිප් නවාස් අවසානයක් නොකර, තමාගේ සන්තකයේ නඩු ගොනු 164ක් තබාගෙන තිබෙන බව ‘අනිද්දා’ට දැනගන්නට ලැබේ. මේ තොරතුරු ලැබෙන්නේ, 2016 අංක 12 දරන තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය පනතේ 3(1* වගන්තිය යටතේ අනිද්දා ප‍්‍රධාන සංස්කාරකවරයා, අභියාචනාධිකරණයේ තොරතුරු නිලධාරී පීවී කිඳෙල්පිටියගෙන් කරන ලද ඉල්ලීමකට ඔහු ලබා දුන් පිළිතුරෙනි. අනිද්දා ප‍්‍රධාන සංස්කාරකවරයා 2018 පෙබරවාරි 27 දින අභියාචනාධිකරණ තොරතුරු නිලධාරියාගෙන් මේ ලිඛිත ඉල්ලීම කළ අතර, 2018 මාර්තු 15 වැනි දින ඔහු අදාළ තොරතුරු ලබාදුන්නේය.
මේ තොරතුරුවලින් හෙළිවන භයානක තත්ත්වය නම්, එක් අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරයකු එනම් දිලිප් නවාස් මහතා නඩු ගොනු 164ක් තමා සන්තකයේ තබාගෙන, ඒවායේ වැඩ කටයුතු අවසන් කරන්නේ නැතිව සිටින බවයි.
දිලිප් නවාස් විනිසුරුවරයා, ඒ නඩුගොනු 164න් නඩු 35ක තීන්දුව විවෘත අධිකරණයේදී ප‍්‍රකාශ කර ඇත. එහෙත්, ඒ ඒ නඩුගොනුවේ තීන්දුවක් ඇතුළත් නොවේ. උදාහරණයක් හැටියට, ඞීසී 916/00 නඩුවේ තීන්දුව ප‍්‍රකාශ කර ඇත්තේ 2016 පෙබරවාරි 10 දිනය. එහෙත්, (අනිද්දා සංස්කාරකවරයාට තොරතුරු ලැබුණු* 2018 මාර්තු 15 දින වනතෙක් තීන්දුවක් නඩු ගොනුවේ නැත. ඞීසී 527/00 නඩුවේ තීන්දුව 2016 අපේ‍්‍රල් 28 දී ඇති නමුත් තීන්දුවක් ගොනුවේ නැත. ඞීසී 671/00 නඩුවේ තීන්දුව 2016 මැයි 11 දී ඇති නමුත් තීන්දුව ගොනුවේ නැත. ඞීසී 1105/96 නඩුවේ තීන්දුව 2017 ජනවාරි 19 දී ඇත. තීන්දුවක් ගොනුවේ නැත. මෙවැනි නඩුගොනු 35කි.
සාමාන්‍යයෙන් විනිසුරුවරයකු කරන්නේ, නඩුවේ තීන්දුව විස්තරාත්මකව ලියා, විවෘත අධිකරණයේදී තීන්දුව කෙටියෙන් ප‍්‍රකාශ කිරීමයි. එවිට, පාර්ශ්වකාරයන්ට තමන්ගේ නඩුවේ තීන්දුවේ සහතික පිටපතක් අධිකරණයෙන් ලබාගෙන ඉදිරි කටයුතු කළ හැකිය. නවාස් විනිසුරුවරයා මෙලෙස තීන්දුව ප‍්‍රකාශ කර ඇති නමුත්, අදාළ නඩුගොනුවල තීන්දුවක් ඇතුළත් කර නොමැති නිසා පාර්ශ්වකරුවන්ට සිදුවන්නේ මහත් අසාධාරණයකි.
ඉතිරි නඩු ගොනු 129කට අදාළ නඩු අසා අවසන්කොට ඇති අතර තීන්දුව ප‍්‍රකාශ කර නැත. එහි තේරුම තීන්දුව ලියා නැති බවයි. විනිසුරුවරයා තීන්දුව අවසන්කොට නැති නිසා සිදුවන්නේ දිගින් දිගටම නඩුව කැඳවමින් තීන්දුවේ දිනය කල්යෑමයි. උදාහරණයක් හැටියට ඞීසී366/00 නඩුවේ තීන්දුවට නියම කර ඇති දිනය 2015 දෙසැම්බර් 2වැනිදාය. එහෙත්, තවමත් තීන්දුව දී නැත. ඉදිරියට දී ඇති දිනය වන්නේ 2018 මැයි මස 4වැනිදාය. මේ වන තෙක් තීන්දුව සඳහා පමණක් කල් ගිය වාර ගණන 13කි. ඞීසී938/99 නඩුවේ තීන්දුව සඳහා දුන් මුල්ම දිනය 2015 ඔක්තෝබර් 29ය. එහෙත් පසුගිය කාලය තුළ වාර 18ක් ඒ දිනය කල් දමා තිබේ. ඉදිරි දිනය 2018 මැයි 24ය. ඞීසී 849/00 නඩුවේ තීන්දුවට දුන් මුල්ම දිනය 2015 ඔක්තෝබර් 21ය. එහෙත් තීන්දුව නොදී වාර 19ක් එය කල්දමා තිබේ. පසුගිය මාර්තු 29 ද නඩුව කැඳවුණි. මෙවැනි නඩු ප‍්‍රමාණය 129කි.
මේ දෙයාකාරයට නඩුවක වැඩ අවසන් නොකර නවාස් විනිසුරුවරයා තමා සන්තකයේ තබාගෙන ඇති මුළු නඩු ගොනු ප‍්‍රමාණය 164කි.
මේ නඩු බොහොමයක් සිවිල් නඩු වෙයි. ඉඩම්, දික්කසාද, බෙදුම්, අතුරු නියෝග ලබාගැනීම සඳහා පවරන ලද නඩු මේ නඩු ගොනු 164 තුළ තිබේ. එසේම ඒවා අතර, දිසා අධිකරණයෙන් අභියාචනාධිකරණයට ආ අභියාචනාද, පළාත්බද මහාධිකරණවලින් අභියාචනාධිකරණයට ආ අභියාචනාද, රිට් ආඥා ඉල්ලා පවරා ඇති නඩුද, දිසා අධිකරණවල අතුරු තීන්දු වෙනස් කරවාගැනීම සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද අභියාචනාද වෙයි. එසේම, මහේස්ත‍්‍රාත් අධිකරණයෙන් අභියාචනාධිකරණයට ආ ප‍්‍රතිශෝධනද, අපරාධ අභියාචනාද වෙයි.
මේ එක් නඩුවක අවම වශයෙන් පාර්ශ්වකරුවන් දෙදෙනෙකුවත් සිටින බව පැහැදිලි කරුණකි. ඒ අනුව බැලූවත්, මේ නඩු 164ක වැඩ අවසන් නොවීම නිසා අගතියට පත්ව ඇති පාර්ශ්වකරුවන්ගේ අවම සංඛ්‍යාව 328කි. එහෙත්, ඇත්ත නම්, බොහෝ නඩුවල පාර්ශ්වකරුවන් සංඛ්‍යාත්මකව ඊටත් වඩා වැඩි බවයි. උදාහරණයක් ලෙස ඉඩම් බෙදුම් නඩුවක සාමාන්‍ය පාර්ශ්වකරුවන්ගේ ප‍්‍රමාණය විශාලය. මේ නඩු ප‍්‍රමාදය නිසා අතිවිශාල පිරිසක් අගතියට පත්වී ඇති බව අලූතෙන් කිව යුතු නැත. ඉහළ අධිකරණවල ගොඩගැසී ඇති පරණ නඩු ගොඩ විසඳීම බරපතළ ගැටලූවක් වන විට, සිවිල් අභියාචනා මහාධිකරණ ඒ ඒ පළාත්බදව පිහිටුවන ලද්දේ ද ඒ ගැටලූවට විසඳුම් දීමටය. එහෙත්, අභියාචනාධිකරණයේ එක් විනිසුරුවරයකු පමණක් මේ තරම් නඩු ප‍්‍රමාණයක් ගොඩගසා ගෙන සිටින විට තත්ත්වය කුමක් වේද?
තමන්ගේ නඩුවක තීන්දුවකින් අතෘප්තියට පත්වන තැනැත්තකුට ඊට ඉහළ අධිකරණයක් වෙත අභියාචනා කරන්නට තිබෙන අයිතිය ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන්ම සහතික කර ඇති අයිතියකි. අභියාචනාධිකරණය මුල් අවස්ථා අධිකරණයක් නොවන බැවින් එය ඉදිරියට එන්නේ පහළ අධිකරණයන්හි විසඳන ලද, නමුත් එම තීන්දුවලින් සෑහීමට පත් නොවන පාර්ශ්වකරුවන් ඉදිරිපත් කරන අභියාචනාය. මේ නඩු කියන්නන්ගේ අභියාචනා අයිතිය පැහැර හැරීමෙන් දිලිප් නවාස් විනිසුරුවරයා, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවද උල්ලංඝනය කරමින් සිටියි.
ඉහත තොරතුරු අනුව, විනිසුරු නවාස් නඩු 35ක තීන්දුව විවෘත අධිකරණයේදී ප‍්‍රකාශයට පත්කර ඇත. එහෙත්, ඊට අදාළ තීන්දුව නඩුගොනුවට ඇතුළත් කර නැත. එනම්, නඩුගොනුවේ තීන්දුවක් නැත. මෙවැනි විටෙකදී, අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවෙන් වාසිය ලැබු පාර්ශ්වයට මෙන්ම, අවාසිය ලැබූ පාර්ශ්වයටද සිදුවන්නේ බලවත් හානියකි. වාසිය ලද පාර්ශ්වයට වුවද තමන් වාසි ලැබූ නඩු තීන්දුවේ පිටපතක් ලබාගත නොහැකිය. ඒ නිසා, එම තීන්දුව ක‍්‍රියාත්මක කරවා ගන්නට නොහැකිවෙයි. අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවෙන් අවාසිය ලැබූ පාර්ශ්වයටද, ඉන් එහාට අභියාචනයක් කරන්නට අවශ්‍ය නම්, ඒ සඳහා අත්‍යවශ්‍ය මූලික දෙයක් වන තීන්දුවේ පිටපතක් ලබාගත නොහැකි වෙයි. දික්කසාදයක් වැනි නඩුවක අභියාචනයකදී එම තීන්දුව ක‍්‍රියාත්මක කරගන්නට නොහැකිවීමෙන්, දික්කසාද වුණත්, එය නොවුණාක් වැන අපහසු තත්ත්වයකට පාර්ශ්වකරුවන් පත්වන බව අලූතෙන් කිවයුතු නැත.
එක් උදාහරණයක් දැක්විය හැකිය. එච්සීසීඒ 671/95 දරන අභියාචන නඩුව විභාග කරන ලද්දේ දිලිප් නවාස් විනිසුරු හා මඩවල විනිසුරුවරිය විසිනි. අභියාචනාධිකරණ තීන්දුව දුන් නමුත්, පාර්ශ්වකරුවන්ට තීන්දුවේ පිටපතක් ලැබී නැත. අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවෙන් අතෘප්තියට පත් පාර්ශ්වය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හමුවේ අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කළේය. එහි අංකය, එස්සීඑස්පීඑල්ඒ/29/17ය. අභියාචනය කැඳවූ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, අභියාචනාධිකරණ තීන්දුවේ පිටපතක් ඉදිරිපත් කරන ලෙස අභියාචකට නියම කළේය. අභියාචක තීන්දුවේ පිටපතක් ඉල්ලූ විට අභියචනාධිකරණ රෙජිස්ට‍්‍රාර් කීවේ, පිටපතක් නිතුත් කළ නොහැකි බවත්, මඩවල විනිසුරුවරිය තීන්දුවට අත්සන් කර නොමැති බවත්ය. දැන් කොහෙත්ම මඩවල විනිසුරුවරියගෙන් අත්සනක් ලබාගත නොහැක්කේ, මේ වන විට ඇය මියගොස් බැවිනි. මෙහිදී සිදුවී ඇති බව පෙනෙන්නේ නවාස් විනිසුරුවරයා මඩවල විනිසුරුවරියගේ අත්සන නොගෙනම තීන්දුව ප‍්‍රකාශයට පත්කර ඇති බවයි.
විනිසුරු දිලිප් නවාස්ගේ මේ වැඩකිරීමේ ප‍්‍රතිපත්තිය හුදෙක් ඔහුගේ අකාර්යක්‍ෂමතාව, නොසැලකිල්ල වැනි දේ නිසා සිදුවන්නක් හැටියට පිළිගෙන නොසලකා හරින්නට බැරිය. එකක්, ඔහු නිසා නඩුවල පාර්ශ්වකරුවන් වන ජනතාවට අතිවිශාල අපහසුතා ගොන්නකට මුහුණ දෙන්නට සිදුවෙයි. එවැන්නකදී සිදුවන අපහසුතාව ගැන රටේ දෙවැනි ඉහළම අධිකරණය වන අභියාචනාධිකරණයේ විනිසුරුවරයකු නොදැන සිටිනවා වෙන්නට බැරිය. දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවය කළ දිලිප් නවාස් මහතා නඩු තීන්දු ප‍්‍රමාද වීමෙන් නඩු කියන්නන්ට සිදුවන හානි ගැන තවත් හොඳින් දන්නවා ඇත. සාමාන්‍යයෙන් නඩු ප‍්‍රමාද වීමට විවිධාකාර පාර්ශ්වයන්ගේ දායකත්වය බලපාන නමුත්, මෙතැනදී නඩු තීන්දු ප‍්‍රමාද වන්නේ හුදෙක් විනිසුරු නවාස්ගේම ක‍්‍රියාකලාපය මතය. එක් පුද්ගලයකුගේ ක‍්‍රියාකලාපය හේතුවෙන් දහස් ගණනක් මිනිසුන්ට යුක්තිය ඉටුනොවී අයුක්තියක්ම ඉටුවේ නම් තත්ත්වය ඉතා බරපතළය.
මේ වන විට විනිසුරු නවාස් විනිශ්චයාසනයේ වාඩිවෙන්නේ නැත. ඒ, අල්ලස් හෝ ¥ෂණ පිළිබඳ කොමිසම විසින් ඔහුට එරෙහිව ඉදිරිපත් කරන ලද චෝදනා නිසාත්, මේ නඩු ප‍්‍රමාද කිරීමේ චෝදනා නිසාත් අභියාචනාධිකරණ සභාපති විනිසුරුවරයා ඔහුට විනිසුරු මණ්ඩලවල අසුන්ගන්නට අවසර නොදෙන නිසාවෙනි. ය. ඔහු හා හිටපු අගවිනිසුරු මොහාන් පීරිස් අල්ලස් කොමිසම පැවරූ නඩුවේ විත්තිකාරයෝය. යම් හෙයකින් ඔහු විනිසුරු අසුනෙහි වාඩිවුණොත්, එහි සිටින අනෙක් විනිසුරුවරයාටද (අභියාචනාධිකරණයේදී සාමාන්‍යයෙන් විනිසුරු මඬුල්ලේ විනිසුරුවරු දෙදෙනෙකි.) අපහසුතාවලට මුහුණ දෙන්නට සිදුවීම වැළැක්විය නොහැකිය. එහෙත්, ශී‍්‍ර ලංකා නීතිඥ සංගමය, නවාස් විනිසුරුවරයාට නඩු අසන්නට නොදීම ගැන අභියචනාධිකරණයේ සභාපති විනිසුරුවරයාට සිය අසතුට ප‍්‍රකාශකර ඇති බව දැනගන්නට ලැබේ. විනිසුරු අසුනේ හිඳ නඩු නොඇසූවත් නවාස් විනිසුරු තවමත් අභියාචනාධිකරණයේ සිටින විනිසුරුවරුන් 13 දෙනාගෙන් එක්කෙනෙකි.
අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරුන් ඇතුළු අධිකරණ ක්‍ෂෙත‍්‍රයේ සියලූ විනිසුරුවරුන්ගේ වැටුප් මේ ආණ්ඩුව විසින් වැඩි කළේ පසුගියදාය. ඒ රුපියල් දහස් ගණනින් නොව ලක්‍ෂ ගණනිනි. විනිසුරුවරුන්ට එලෙස වැටුප් වැඩිකළේ, අධිකරණය කාර්යක්‍ෂම කොට, ජනතාවට යුක්තිය ඉෂ්ටකරවා දීමට දිරිගන්වන්නටය. වැටුපට අමතරව අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරුන්ට ලැබෙන පහසුකම් හා දීමනාද සුළුපටු නොවේ. මේ සියල්ල ආණ්ඩුව වැඩි කළත්, ජනතාව සිය බදු මුදලෙන් ඒ බර දරන්නේ, තමන් වෙනුවෙන් අධිකරණය යුක්තියක් ඉෂ්ට කරනු ඇතැ’යි කියන බලවත් විශ්වාසයකිනි. එහෙත්, රටේ දෙවැනි ඉහළම අධිකරණ විනිසුරුවරයකුගේ තත්ත්වය මෙසේ නම්, ජනතාව බලාපොරොත්තු වන යුක්තිය ඉටුවන්නේ කෙලෙසද?
සියලූ කරුණුවලින් පෙනෙන්නේ විනිසුරු නවාස් අභියාචනාධිකරණයේ විනිසුරුවරයකු හැටියට කටයුතු කිරීමට සුදුස්සකු නොවන බවයි. එහෙත් ඔහු ඉල්ලා අස්නොවේ. විනිසුරු අසුනට ගොඩ නොවැදී, සියලූම ආර්ථික හා වෙනත් පහසුකම් භුක්තිවිඳිමින් නඩු නොඅසා සිටියි. මේ තත්ත්වය අධිකරණයේ කීර්තිනාමයට කැළලක් මෙන්ම මහජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනයක්ද වෙයි. ඉල්ලා අස් නොවන තත්ත්වයක් යටතේ අභියාචනාධිකරණ විනිසුරකු ධුරයෙන් ඉවත්කිරීමේ බලය පැවරෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවටය. පාර්ලිමේන්තුව ඊට සූදානම්ද?
කේ.ඩබ්ලිව්.ජනරංජන
