එජාප-ශී‍්‍රලනිප සභාග ආණ්ඩුවේ ඉදිරි කි‍්‍රයාමාර්ග පිළිබඳව ආණ්ඩුව පැත්තෙන් ගනු ලැබෙමින් තිබෙනවායැයි කියැවෙන නොයෙකුත් දේ පිළිබඳ මාධ්‍ය වාර්තා ගණනාවක්ම පසුගිය දිනවල පළවිය. ඒවා මාධ්‍යවේදීන්ගේ නිර්මාණද, නැතහොත් ඇත්තටම සිදුවන දේ පිළිබඳ ඇත්ත වාර්තාද යන්න ගැන තීරණය කිරීමද පහසු නැත. මෙම නොයෙකුත් වාර්තා මැද ඇත්ත වශයෙන් සිදුවෙනවා ඇත්තේ මොනවාදැයි අනුමාන කිරීම අපට කළ හැක්කේ, දේශපාලන කි‍්‍රයාවලියට බලපාන අභ්‍යන්තර ගතිකත්ව දෙසද බලමින් කරන තක්සේරුවකිනි.
එවැනි තක්සේරු කිරීමකදී, අගමැතිට එරෙහිව විශ්වාසභංග යෝජනාවෙන් පසුව ආණ්ඩුව ඇතුළත පවතින බලතුලනය පිළිබඳව වාස්තවික ඇස්තමේන්තුවක් කරන්නේ නම්, කෙනෙකුට පහත සඳහන් නිරීක්‍ෂණ කළ හැකිය.
* පසුගිය මාස හයක පමණ කාලය තුළ මෝරමින් සහ ප‍්‍රසිද්ධියේ ප‍්‍රකාශයට පත්වෙමින් තිබුණ ආණ්ඩුවේ අභ්‍යන්තර බල අරගලය අපේ‍්‍රල්් හතරවෙනිදායින් පසුව තාවකාලික සහ අලූත් තුල්‍යතාවකට පත්වී තිබේ.
* එම තාවකාලික තුල්‍යතාවේ ප‍්‍රධාන ලක්ෂණය නම්, එජාපය සහ ශී‍්‍රලනිපය අතරත්, අගමැතිවරයා සහ ජනාධිපතිවරයාත් අතර බලතුලනය අගමැතිවරයාට සහ එජාපයට වාසිවන සහ ශී‍්‍රලනිපයට සහ ජනාධිපතිවරණයට අවාසිවන පරිදි යළි සකස්වීමයි.
* මෙම වෙනස් වූ බලතුල්‍යතාව තුළ පවා එජාපයට සහ අගමැතිවරයාට ලැබී ඇත්තේ සම්පූර්ණ ජයග‍්‍රහණයක් නොවේ. ජනාධිපතිවරයා සහ ශී‍්‍රලනිපය පත්වී තිබෙන්නේ සම්පූර්ණ පරාජයකටද නොවේ. දෙපාර්ශ්වයටම දැන් බලකෙරී තිබෙන තත්ත්වයට නම් තම තමන්ගේ සාපේක්‍ෂ ශක්තීන් සහ දුර්වලතා ගැන යථාර්ථවාදී ඇස්තමේන්තුවක් කරමින්, ඉදිරි අවුරුදු දෙකටත්, ඉන්පසු අවුරුදු පහටත් සුදුසු මූලෝපායික වැඩ පිළිවෙළක් සකස්කර ගැනීමයි.
ඉහත කියා තිබෙන තුන්වැනි කරණය ගැන උනන්දුවක් දක්වන පිරිස් ආණ්ඩුවේ පාර්ශ්ව දෙකෙහි සිටින්නේ නම්, ඔවුන්ගේ අවධානයට යොමුවිය යුතු කරුණු කිහිපයක් මතුකිරීම මේ රචනයේ ප‍්‍රධාන අරමුණයි.
ශක්තීන් සහ දුබලතා: අගමැති
ජනාධිපති සහ අගමැති යන දෙදෙනා නියෝජනය කරන බල මධ්‍යස්ථාන දෙකක් ආණ්ඩුවේ තිබෙනවාය යන්න පැහැදිලි යථාර්ථයකි. අපි‍්‍රයෙල් 04දායින් පසුව විද්‍යමාන වන එම බල මධ්‍යස්ථාන දෙකෙහි ඇති සාපේක්‍ෂ ශක්තීන් සහ දුබලතා හඳුනාගැනීමට දැන් අපි උත්සාහ ගනිමු.
අගමැතිවරයාගේ සහ එජාප පාර්ශ්වයේ ඇති ප‍්‍රධානතම ශක්තිය නම්, කැඞීයෑමට හා අභ්‍යන්තර වශයෙන් දුර්වල වීමට ඉඩ තිබුණු එජාපය, එයට එරෙහිව ශී‍්‍රලනිපයෙන් සහ ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂයෙන් එල්ලවූ ජීවිත තර්ජනය ඉදිරියේ, පක්‍ෂයක් ලෙස කැඞී බිඳී නොගොස් එකට සිටීමයි. එය එජාපයේ විවිධ කණ්ඩායම් එකතුවීමක්ද යන්න තවම පැහැදිලි නැත. ඒ හා සම්බන්ධ දෙවැනි කරුණ නම්, එජාපයේ හා අගමැති රනිල් වික‍්‍රමසිංහගේ දේශපාලන අනාගතය තර්ජනයට පත්වූ මොහොතක, ඔවුන්ගේ ආධාරයට ද්‍රවිඩ හා මුස්ලිම් සුළු ජන පක්ෂ ඉදිරියට පැමිණීමයි. මෙය ජනාධිපතිවරයාටවත්, ඔහුගේ ශී‍්‍රලනිපයටවත්, මහින්ද රාජපක්‍ෂටවත් ඔහුගේ පොදුජන පෙරමුණටත් නැති ශක්තියකි.
මේ අතර එජාපය සහ අගමැතිවරයාට ආණ්ඩුව ඇතුළේ පවතින බල සම්බන්ධතාවේදී ඔවුන්ගේ ප‍්‍රධාන දුබලතාවකුත් තිබේ. එය නම් ආණ්ඩුවේ ප‍්‍රධාන පක්ෂ දෙක අතර වැඩිම මන්තී‍්‍ර ආසන සංඛ්‍යාවක් එජාපයට තිබුණත් ජනාධිපතිවරයා සහ අගමැතිවරයා අතර 19 වැනි ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව තිබෙන ආයතනික බල සම්බන්ධතාවේදී අගමැතිවරයා ජනාධිපතිවරයාට ඉහළින් නොසිටීමයි. 19 වැනි සංශෝධනයෙන් අගමැතිවරයාගේ තත්ත්වය ශක්තිමත් වී ඇති නමුදු, තමන්ගේම න්‍යාය පත‍්‍රයක් මුළු සභාග ආණ්ඩුවේම න්‍යාය පත‍්‍රයක් බවට පත්කිරීමේ බලයක් හෝ ශක්තියක් අගමැති වික‍්‍රමසිංහට නෛතික සහ ආයතනික වශයෙන් නැත. ඔහුට ඇත්තේ අමනාප කර ගත් ජනාධිපතිවරයෙකු විසින් නොයෙකුත් සෘජු සහ වක‍්‍ර මාර්ගවලින් බාධා සහ අවහිරතාවලට පාත‍්‍ර කරනු ලැබීමෙන් බල රහිත කිරීමට ඉඩ තිබෙන අගමැතිවරයෙකු සතු බලයකි.
ශක්තීන් සහ දුබලතා : ජනාධිපති
ජනාධිපතිවරයාගේ පැත්තෙන් බලන විට, අපි‍්‍රයෙල් 04දායින් පසුව සිදුව ඇත්තේ සභාග ආණ්ඩුව ඇතුළත ඔහුගේ පාර්ලිමේන්තුවේ බලය විශාල ලෙස දුර්වල වීමකි. ශ‍්‍රීලනිප මන්තී‍්‍ර කණ්ඩායම දෙකඩ වීම නැවැත්වීමට ඔහුට නොහැකි විය. ඔහුගේ නායකත්වය ශී‍්‍රලනිප පාර්ලිමේන්තු කණ්ඩායම අතර ඇත්තේ හුදෙක් නාමිකවය යන්න නැවත වරක් තහවුරු විය. මේ අතර විශ්වාසභංග යෝජනාව පක්‍ෂව ඡුන්දය දුන් ඇමතිවරුන් කණ්ඩායම, ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂයට පළමුවත්, පොදු ජන පෙරමුණට දෙවනුවත් පළායාම වැළැක්වීමට පියවර ගැනීමට ජනාධිපති සිරිසේන මහතාට නොහැකිය. මේ අතර එම ඇමතිවරුන් පිරිස මේ දිනවල ඉන්න බව පෙනෙන්නේ, සිරිසේන මහතා සම`ග දේශපාලන වශයෙන් සිටින බව අ`ගවමින්, ඔහු තවදුරටත් දුර්වල කිරීමේ ව්‍යායාමයකය. පාර්ලිමේන්තුව සහ කැබිනට් මණ්ඩලය ඇතුළත්, රටේත් ජනාධිපති සිරිසේන මහතාගේ දේශපාලන ශක්තිය තීරණාත්මක ලෙස දුර්වල වී තිබේ.
එසේ වෙතත් එතුමාට, ආණ්ඩුවේ දුන් කෙනෙකුට නැති ශක්තියක් තිබේ. එය ජනාධිපතිවරයා ලෙස ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ලැබෙන ශක්තියකි. 19වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය යටතේ ජනාධිපතිවරයා සතු බලතල පෙරට තිබුණාට වඩා අඩුවූවත්, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යුහය තුළ ජනාධිපතිවරයාට තවමත් ඇත්තේ වැදගත් බලතල පරාසයකි. ඒවා අගමැතිගේ කැමැත්ත හෝ සහභාගිත්වය හෝ නැතිව කි‍්‍රයාත්මක කළ හැකි ඒවාය.
උදාහරණයක් හැටියට, දැනට කාගේත් කතාබහට ලක්වී ඇති පාර්ලිමේන්තු සැසිවාරය කල්තැබීම ගත හැකිය. එය ව්‍යවස්ථාවෙන් ජනාධිපතිවරයා සතු බලයකි. වෙස්ට්මිනිස්ටර් පාර්ලිමේන්තු ආකෘතිය තිබුණු 1972 ව්‍යවස්ථාව යටතේත්, ඊට පෙර තිබුණු සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව යටතේත්, ජනාධිපතිවරයා හෝ අග‍්‍රාණ්ඩුකාරයා පාර්ලිමේන්තු සැසිවාර කල් දැමීම සිදු කළේ, ව්‍යවස්ථාවේ එසේ කළ යුතුයැයි සඳහන් නොවූවත්, අගමැතිවරයාගේ උපදෙස් මතය. එය ව්‍යවස්ථාවේ ලිඛිතව නොතිබුණු, එහෙත් වෙස්ට්මිනිස්ටර් පාර්ලිමේන්තු සම්ප‍්‍රදායට අනුව පිළිගෙන තිබුණ මූලධර්මයකි. පසුගියදා ජනාධිපති සිරිසේන මහතා පාර්ලිමේන්තු සැසිවාරය කල්දැම්මේ අගමැති රනිල් වික‍්‍රමසිංහගේ උපදෙස් මත හෝ ඔහු සම`ග සාකච්ඡුා කිරීමෙන් පසුවද හෝ යන්න පැහැදිලි නැති දෙයකි. ජනමාධ්‍යයෙන් ඒ ගැන කිසිදු තොරතුරක් නොලැබේ. ජනාධිපතිතුමා, අගමැතිවරයාට නොකියාම, ස්වකැමැත්තට අනුව එම කාර්යය කළා නම් අය පුදුම විය යුතුද නැත. මන්ද යත් ජනාධිපතිවරයාට සිය කැමැත්තෙන් කි‍්‍රයාත්මක කළ හැකි බලතල සංවරණය කිරීමේ සැබෑ බලයක් අගමැතිවරයාට නැති නිසාය. එම හැකියාව ලබාග ැනීමට අගමැතිවරයාට හැකිවනු ඇත්තේ, ජනාධිපතිවරයා සම`ග අලූතෙන් ඇතිකරගන්නා දේශපාලන අවබෝධතා ගිවිසුමකින් සහ අලූතෙන් ගොඩනැගෙන අන්‍යොන්‍ය විශ්වාස රාමුවකින් පමණි.
පාඩම්
මෙම පසුබිම ගැන සවිඥානකව සිටිමින්, මෙම ආණ්ඩුව ඉගෙනගත යුතු දේශපාලන පාඩම කුමක්ද? ඒ සඳහා ගත යුතු ප‍්‍රධාන පියවර කිහිපයක් තිබේ.
පළමුවැන්න, ආණ්ඩුවේ දේශපාලන පක්ෂ සහ මෙම ආණ්ඩුව බලයට ගෙනඒමට දායකවූ සිවිල් සමාජ බලවේග අතර අලූත් අවබෝධතා ගිවිසුමක් ඇත්සන් කිරීමයි.
දෙවැන්න, ඉදිරි අවුරුදු දෙක තුන ඇතුළත ඇත්තටම කි‍්‍රයාත්මක කළ හැකි යථාර්ථවාදී වැඩ පිළිවෙළක් කෙටුම්පත් කරගැනීමයි.
තුන්වැන්න, එම වැඩ පිළිවෙළ කි‍්‍රයාත්මක කිරීමට අවශ්‍ය දේශපාලන අධිෂ්ඨානය සහ කැපවීමත්, දේශපාලන නිර්භීතභාවයත් ඇතිකර ගැනීමයි. මෙම ආණ්ඩුවට පසුගිය අවුරුදු තුනේ නොතිබුණේද මේ ගුණාංග තුනයි.
අද මේ ආණ්ඩුව ඉදිරියේ ඇති අභියෝගය වන්නේ තමන්ම රු-සබඩැබඑ කරගැනීමයි. එනම් අලූතෙන් නිර්මාණය කරගැනීමයි. ඒ සඳහා වැඩි කාලයක්ද නැත. ඇත්තේ සති කිහිපයකි.
ඇයි?
මේ තරම් පසුබෑම්, අඩුපාඩු සහ අසාර්ථකභාවයක් පෙන්නුම් කර ඇති සිරිසේන-වික‍්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව Re-invent කරගෙන හෝ ඉදිරි කාලයේද සිටිය යුතුයැයි මා යෝජනා කරන්නේ මක් නිසාද? මෙය වනාහි මා මටම පිළිතුරු දිය යුතු ප‍්‍රශ්නයක්ද වේ.
ලංකාව දේශපාලන වශයෙන් ඉක්මණින් නැවත වරක් ළ`ගාවී සිටින්නේ තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයකටය. එය කුළුගැන්නෙු ඇත්තේ 2019 වසරේ අගදී පැවැත්වෙන ජනාධිපතිවරණයේදී සහ ඉන් පසුව පැවැත්වෙන පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදීය. ඒ මැතිවරණ දෙකෙන්ම තීරණය වන ප‍්‍රධාන කරුණක් වන්නේ, ලංකාවේ දේශපාලන අනාගතය යොමුවනු ඇත්තේ නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී අධිකාරවාදී දිසාවකටද නැද්ද යන්නයි.
ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂය හා එකතුවන පොදු ජන පෙරමුණ, ආණ්ඩු බලය සඳහා තරග වදින ප‍්‍රධාන පරදු පාර්ශ්වයක් ලෙස ඉදිරියට එන්නේය යන්න පැහැදිලි කරුණකි. පොදු ජන පෙරමුණ ජයග‍්‍රහණය කරන්නේ නම් එයට දායකත්වය සපයන ප‍්‍රධාන සාධකය වනු ඇත්තේ සිරිසේන-වික‍්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවේ අසාර්ථකත්වයයි.
පොදු ජන පෙරමුණ බලයට එනවාට මා අකමැති ඇයි? ප‍්‍රධාන හේතු තුනක් නිසා, රාජපක්‍ෂ පවුලේ නායකත්වයෙන් බලයට එන ආණ්ඩුවක් ලංකාවේ දේශපාලන අනාගතයට හානිකර වනු ඇත. පළමුවැන්න, එය ලංකාවේ දැනට ඇති ප‍්‍රධානම නිර්-ලිබරල්, නිර්-ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී හා අධිකාරවාදී දේශපාලන බලවේගය නිසාය. දෙවැන්න, එය ලංකාවේ දැනට ඇති ප‍්‍රධානතම සිංහල-බෞද්ධ බහුතරවාදී දේශපාලන බලවේගය නිසාය. තුන්වැන්න, එය 2015දී ලද පරාජයෙන් කිසිදු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී දේශපාලන පාඩමක් ඉගෙන නොගත්, කිසිදු ප‍්‍රජාතාන්ති‍්‍රක ප‍්‍රතිසංස්කරණවාදී විභවතාවක් නැති නායකත්වයකින්ද, න්‍යායාචාර්යවරුන්ගෙන්ද සමන්විත දේශපාලන බලවේගයක් වන නිසාය. මෙම ලක්ෂණ තුන සිය ගතිලක්‍ෂණය කරගත් දේශපාලන බලවේගයක් බලයට පත්වූ පසු, ලංකාව පසුගිය කාලයේ ලබාගෙන තිබුණු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ජයග‍්‍රහණ ආපසු හැරවීම අප සමාජය මුහුණ දෙන අමිහිරි යථාර්ථයක් වනු ඇත.
එම බලවේගය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ලෙස නැවැත්වීමට ශක්තිය තිබෙන්නේ 2014 අගදී ප‍්‍රතිෂ්ඨාපනය කරන ලද පුළුල් දේශපාලන-සිවිල් සමාජ සහ අන්තර්වාර්ගික සන්ධානය යළි ගොඩ නැගුවහොත් පමණි. එම සන්ධානය දැන් දුර්වල වී ඇත. එහි ප‍්‍රධාන බලවේගයක් වූ ජවිපෙ එය අතහැර ගොස් ඇත. එම සන්ධානයේ නායකයන් අතර අසමගිය, බල තරගය සහ අන්‍යොන්‍ය සැකය වර්ධනය වී ඇත. එහෙත් එය තවමත් කඩා වැටී නැත. පසුගිය සති දෙක තුන තුළ පෙනුණේ, දුර්වල වුවත් එය නොවැටී පවතින බවයි. එය පිළිසකර කර යළි ශක්තිමත් කළ යුතුව තිබේ. එම සන්ධානය Re-invent කළ යුතුව තිබේ. එය ලංකාවේ ප‍්‍රජාන්ත‍්‍රවාදී අනාගතය සඳහා වාර්තමානයේ ඇති ඉතාම තීරණාත්මක කොන්දේසියයි.
