රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට, රාජ්‍ය සංස්ථා සේවකයන්ට, සන්නද්ධ හමුදා සහ පොලිස් සේවයේ සාමාජිකයන්ට අත්විඳින්ට සිදු වී යැයි කියන පළිගැනීම් පිළිබඳ සිද්ධීන් ගැන සොයා බැලීමට සහ ඒවාට අදාළ තොරතුරු ලබාගැනීමට පත් කළ ජනාධිපති පරීක්ෂණ කොමිසමේ වාර්තාව පිළිබඳ විවාදයේදී, අප්‍රේල් 23 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේදී කළ කතාව:
ගරු කතානායකතුමනි,
අපේ රාජ්‍ය සේවයේ ගෞරවනීය පරිශ්‍රයට දේශපාලනය වැද්ද ගත් දා සිටම, බලයේ සිටින දේශපාලනඥයන් පිරිසකගේ පළිගැනීමට ලක්වීමට සහ අනිසි අනුග්‍රහ ලැබීමට රාජ්‍ය සේවය පත් වූ බවට විපක්ෂය චෝදනා කර ඇති අතර, අනතුරුව එම විපක්ෂය බලයට පත් වූ පසුව, ඉහතින් පැවති ආණ්ඩුව තමන්ගේ ආධාරකරුවන්ගෙන් පළිගෙන ඇති බව කියමින් එම ආධාරකරුවන්ට විශේෂ අනුග්‍රහ දැක්වීමට ඉදිරිපත්ව ඇත. මේ කැත පුරුද්ද, අපේ රාජ්‍ය සේවය දේශපාලනීකරණයට යට වීමේ ප්‍රතිඵලයක් බව අපට අමතකව ඇත.
පාර්ලිමේන්තුවවත්, දේශපාලනඥයන්වත් රාජ්‍ය සේවයට ඇඟිලි ගැසිය යුතු නැත. එය, අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වැනි වගන්තියේ සඳහන් බලතල බෙදා වෙන් කිරීමේ මූලධර්මය උල්ලංඝනය කිරීමකි. රාජ්‍ය සේවය, විධායකයේ කොටසකි. එසේ වෙතත්, රාජ්‍ය සේවය සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයාටත්, කැබිනට් මණ්ඩලයටත් ඇත්තේ සීමිත බලයක් පමණි. විධායකයට අදාළ පරිච්ඡේද තුනක් අපේ ව්‍යවස්ථාවේ තිබේ. ඒවා නම්, 7 වැනි, 8 වැනි සහ 9 වැනි පරිච්ඡේදයන් ය. 9 වැනි පරිච්ඡේදයේ සඳහන් වන්නේ රාජ්‍ය සේවයට අදාළ කරුණු ය. රාජ්‍ය සේවය අරභයා කැබිනට් මණ්ඩලයට පැවරෙන එකම බලය, ප්‍රතිපත්තිමය තලයක විහිදෙන්නකි. එම පරිච්ඡේදයේ 5 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ මෙසේ දැක්වෙයි:
“රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට අදාළ සියලු ප්‍රතිපත්තිමය කරුණු තීරණය කිරීම සහ සම්පාදනය කිරීම, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධානවලට යටත්ව, අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් කරනු ලැබේ.”
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පරිපාකය කෙතෙක්ද යත්, ජනාධිපතිවරයාටවත්, අමාත්‍ය මණ්ඩලයටවත් රාජ්‍ය සේවයේ ක්‍රියාවලියට ඇඟිලි ගැසීමට අවසර දී නැත. අමාත්‍ය මණ්ඩලයට කළ හැක්කේ, ප්‍රතිපත්තිමය මඟපෙන්වීම පමණි. වෙනත් වචනවලින් කිවහොත්, කාට විරුද්ධව නඩු පැවරිය යුතුදැයි තීරණය කිරීම අමාත්‍ය මණ්ඩලයට අයිති දෙයක් නොවේ. ඒ තීරණය භාර වන්නේ නීතිපතිවරයාට ය. ඔහුටම පමණි.
මේ විමර්ශන කොමිසමේ විෂය සීමාව තුළට වෙනත් ආයතන ගණනාවක් නම් කොට ඇතත්, නීතිපතිවරයාව ඒ අතරට ඇතුළත් නොකිරීමට ජනාධිපතිවරයා සිතන්නට ඇත්තේ ඒ නිසා විය හැකිය. එසේ තිබියදීත්, මෙම කොමිසම තමන්ගේම රස්තියාදුවක ගොස්, නඩු පරවන්නන්ට පවා එරෙහිව නඩු පැවරීමට තීන්දු කොට තිබීම ඇදහිය නොහැක්කකි.
තම කාර්යසාධනය සම්බන්ධයෙන් අමාත්‍ය මණ්ඩලය පාර්ලිමේන්තුවට වගකිව යුතුය. රාජ්‍ය සේවය අරභයා අමාත්‍ය මණ්ඩලයට පවා කළ හැක්කේ ප්‍රතිපත්තිමය මඟපෙන්වීමක් පමණක් නම්, අධීක්ෂණ කාර්යභාරයක් පැවරෙන පාර්ලිමේන්තුවට කළ හැක්කේ කුමක්ද? ප්‍රතිපත්තිමය විධානයන් පිළිබඳව අමාත්‍ය මණ්ඩලයෙන් ප්‍රශ්න කිරීම පමණි. එසේම, රාජ්‍ය සේවය තුළ සිදු විය හැකි දේශපාලනික පළිගැනීම් වළක්වන නිශ්චිත ආරක්ෂණ විධිවිධාන සහතික කෙරෙන නීති පැනවීමත් පාර්ලිමේන්තුවට කළ හැකිය. එහෙත් රාජ්‍ය සේවයට පුද්ගල මට්ටමින් කිසි නියෝගයක් පැනවීමට ඊට නොහැකිය. එය, ව්‍යවස්ථාව බරපතළ අන්දමින් අතික්‍රමණය කිරීමක් වන අතර, ව්‍යවස්ථාවේ 4 වැනි සහ 55 වැනි වගන්ති උල්ලංඝනය කිරීමක් වන්නේය.
මා මහාධිකරණ විනිසුරුවරයෙකු වශයෙන් සිටියදී නඩු කිහිපයකට මා ඉදිරියේ පෙනී සිට ඇති නීතිඥ ජයන්ත වීරසිංහ ගරු මන්ත්‍රීතුමා, බැසිල් රාජපක්ෂ ඇතුළු ඔහුගේ සේවාදායකයන්ට යහපාලන ආණ්ඩු කාලය තුළ සිදු වී ඇති දේවල් ගැන ඊයේ දීර්ඝ විස්තරයක් කෙළේය. එය ඉතා ව්‍යක්ත, නාටකීය විස්තරයකි.
එහෙත්, තමන්ට විරුද්ධව බොරු සාක්ෂි ගොතා ඇතැයි හෝ දේශපාලනිකව තමන්ගෙන් පළිගෙන ඇතැයි යම් පුද්ගලයන් හෝ ඔවුන්ගේ නීතිඥවරුන් සිතන්නේ නම්, අධිකරණය හරහා තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් සනාථ කොට සිටීමේ මාවත් ගණනාවක්ම ඔවුන්ට තිබේ. මුලින්ම, අපරාධය පිළිබඳ නඩු විභාගයේදීම ඒ පිළිබඳ විරෝධතා මතු කළ හැකිය. ඊළඟට, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 126 වැනි වගන්තිය යටතේ, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනු කළ හැකිය. එසේම, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 140 වැනි වගන්තිය යටතේ අභියාචනාධිකරණය ඉදිරියේ රිට් ආඥාවක් ඉල්ලා සිටිය හැකිය. ද්වේෂ සහගතව නඩු පැවරීමට විරුද්ධව නඩු පවරා වන්දි ඉල්ලා සිටිය හැකිය. අසාධාරණයක් වැළැක්වීමට සහ ඇති වූ හානියකට වන්දි ලබා දීමට තරම් අධිකරණ බලතල පෘථුල ය. කොටින්ම, විධායකයට සහ පාර්ලිමේන්තුවට පුද්ගල මට්ටමින් කළ හැකි කිසිවක්ම නැත. පුද්ගලයන් කළ යුත්තේ අධිකරණයේ පිහිට පැතීමයි.
පැවති රජයක් යටතේ සිදු වූ දේශපාලනික පළිගැනීම් පිළිබඳව කොමිෂන් සභා හෝ කමිටු හරහා සොයා බැලිය යුතු යැයි සිතීමම, නීතියේ ආධිපත්‍යයට වහකදුරු වැන්න. ව්‍යවස්ථාවේ 126 (1) වගන්තිය අනුව එවැන්නකට ඉඩක් නැත. එම වගන්තිය මෙසේ ය:
“3 වැනි පරිච්ඡේදයෙන් හෝ 4 වැනි පරිච්ඡේදයෙන් හෝ ප්‍රකාශ කොට පිළිගන්නා ලද යම් මූලික අයිතිවාසිකමක් නැතහොත් භාෂා අයිතිවාසිකම, යම් විධායක හෝ පරිපාලන ක්‍රියාවක් මගින් කඩකිරීම හෝ කඩකිරීමට අත්‍යාසන්නව පැවතීම හා සම්බන්ධ කවර වූ හෝ ප්‍රශ්නයක් විභාග කොට තීරණය කිරීමේ තනි සහ අනන්‍ය අධිකරණ බලය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට ඇත්තේය.”
එබැවින්, මා සිතන පරිදි, රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට, රාජ්‍ය සංස්ථා සේවකයන්ට, සන්නද්ධ හමුදා සහ පොලිස් සේවයේ සාමාජිකයන්ට අත්විඳින්ට සිදු වී යැයි කියන පළිගැනීම් පිළිබඳ සිද්ධීන් ගැන සොයා බැලීමට සහ ඒවාට අදාළ තොරතුරු ලබාගැනීමට ජනාධිපති කොමිසමක් පත්කිරීමේ සමස්ත අදහසම වැරදි ය. රාජ්‍ය සේවයට ඔවුන්ගේ රාජකාරිය තත් ආකාරයෙන් ඉටු කිරීමට ඉඩ හැරිය යුතුය. රාජ්‍ය සේවකයන් වැඩ කළ යුත්තේ, දේශපාලනික බලය දරන්නන්ගේ හිත් සතුටු කිරීම පිණිස නොවේ.
ගරු සරත් ෆොන්සේකා මැතිතුමා විසින් ‘පිස්සූ පූසා කොමිසම’ වශයෙන් හඳුන්වන ලද මෙවැනි ජනාධිපති කොමිසමක් පත්කිරීමම පිස්සුවකි. මෙම කොමිසම මහත් කෑදරකමින් ඉබාගාතේ ගොස් ඇත්තේ, ‘දෙවියන් පය ගැසීමට බය තැන්වල මෝඩයන් පිනුම් ගස්සන්නා’ සේ ය. මේ කොමිසම විභාගයට ගෙන ඇති සිද්ධි කිහිපයක් දැනට අධිකරණය ඉදිරියේ විභාග වෙමින් තිබෙන නඩුවලට අයත් ය. මේ කොමිසම, අපේ ව්‍යවස්ථාවේ 105 වැනි වගන්තිය යටතේ ගැනෙන, ‘යුක්තිය පසිඳලන ආයතනයක්’ නොවේ. අධිකරණය ඉදිරියේ තිබෙන කිසි නඩුවකට අදාළ කිසි රාජකාරියක් ඊට කොහෙත්ම හිමි නොවේ. අධිකරණය ඉදිරියේ ඇති එවැනි නඩුවලට අදාළව මේ කොමිසම මගින් ගන්නා සෑම ක්‍රියාවක්ම, පැහැදිලිවම අධිකරණයට අයුතු ලෙස මැදිහත් වීමක් වන අතර, එය ව්‍යවස්ථාවේ 111 (ඇ) වගන්තිය යටතේ වරදක් වන්නේය. අද පැවැත්වෙන මේ විවාදයෙන් අපේක්ෂා කරන්නේ, එකී කොමිසමේ ඊනියා නිර්දේශ කෙසේ හෝ ක්‍රියාවේ යෙදවීම නම්, මේ පාර්ලිමේන්තුවත් අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ එකී 111 (ඇ) වගන්තිය උල්ලංඝණය කළා වන්නේය. වැරදි උපදේශයක් මත මේ මෝසම පෙළගස්වා ඇතත්, එහිදී පවා මේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් කිසි විධානයක් ඉල්ලා නැත්තේ සමහරවිට ඒ නිසා විය හැකිය.
මේ කොමිසම ස්ථාපිත කළ, 2020 ජනවාරි 9 වැනිදා අංක 2157/44 දරන ගැසට් නිවේදනයේ උපාන්තිමය පූර්විකා ඡේදය ප්‍රකාරව කොමිසමට පැවරෙන බලය, ‘ගනු ලැබ තිබෙන හෝ ගනු ලැබිය හැකි කිසි ක්‍රියාවකට අගතියක් නොවන’ එකක් බව සඳහන් කොට ඇත්තේද සමහරවිට ඒ නිසා විය හැකිය. වෙනත් දෙයක් කෙරෙහි ‘අගතියක් නොවන’ සේ යමක් කිරීම යන්නෙන් කියැවෙන්නේ, මේ වන විටමත් සිදුකොට ඇති දෙයකට බලපෑමක් නොවන ආකාරයෙන් කටයුතු කළ යුතු බවයි. එසේ නම්, කාරණා කිහිපයක් ‘ආපසු හැරවිය’ යුතු බවට කොමිසම නිර්දේශ කරන්නේ කෙසේද? තමන්ට පැවරී ඇති මූලික බලය කුමක්දැයි කොමිසම වටහා නොගැනීම ඇත්තෙන්ම පුදුමකාර ය.
හිටපු අගවිනිසුරුවරයෙකු වන නෙවිල් සමරකෝන් කිරීමට බැලුවා සේ, අධිකරණය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමේ හදිසි අවශ්‍යතාවක් ඇති බව නොකිවමනා ය. ඒ සම්බන්ධයෙන් ඔහු ආදර්ශයක් සැපයුවේය. ජනාධිපති ජේ. ආර්. ජයවර්ධන විසින් පෞද්ගලිකවම තෝරාගෙන ඔහුව අගවිනිසුරු ධුරයට පත්කර තිබුණත්, ජනාධිපතිවරයා අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වයට අතපෙවීමට තැත් කළ අවස්ථාවේ ඔහු ජනාධිපතිවරයා සමග ගැටුමකට ගියේය. විනිසුරුවරුන් යනු අවංක, කාර්යයෙහි තත්පර, නිර්භය, ස්වාධීන පුද්ගලයන් විය යුතු බව ඔහු තදින්ම විශ්වාස කළ දෙයකි. ඔහු විසින් සේවයට බඳවා ගන්නා ලද අප බොහොමයක් දෙනා තුළ ඔහු පිළිබඳව ඇත්තේ අතීතකාමී ගෞරවයකි.
කරුණු එසේ වෙතත්, මේ සම්බන්ධයෙන් වන මගේ නිරීක්ෂණ වෙනත් මානයකින් ඉදිරිපත් කළ යුතුව තිබේ. මෑත කාලයේ සිදු වූ දේවල් සහ ක්‍රියාකාරකම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයටත්, නීතියේ ආධිපත්‍යයටත්, රාජ්‍ය සේවයේ සහ අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වයටත් මළබෙරයක් වෙමින් ඇති බවක් පෙනෙන්ට තිබුණත්, මෙපමණ කලක් ශ්‍රී ලංකාවේ බලයට පත් සෑම ආණ්ඩුවකින්ම යුක්තිය ඉටු නොවීමෙන් ගැහැටට පත්ව සිටින මෙරටේ දෙමළ ජනතාවගේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් බලන විට, මෙවැනි කොමිසමක් පත්කිරීමත්, මෙවැනි වාර්තාවක් මේ ආණ්ඩුව විසින් සාදරයෙන් බාරගනු ලැබීමත්, දෙමළ අප තුළත් විපරීත ප්‍රීතියක් ඇති කරවයි. එය අපි සාදරයෙන් පිළිගන්නෙමු. මන්ද යත්, මෑතකදී ජිනීවා නුවරදී කියැවුණේ හරියටම මේ කාරණය වන බැවිනි. යුක්ති ධර්මයේ ක්‍රියාවලිය ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුව විසින් අපචාරයට ලක්කරන්නේ කෙසේද යන්නට කදිම උදාහරණයක් මෙයින් සැපයෙන බැවිනි. එයින් ඔප්පු කෙරෙන්නේ, දෙමළ ජනතාව කවදත් කියමින් සිටින කතාවයි: එනම්, යුක්තිය ඉෂ්ට වීමට ඉඩ හැරීමක් ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුවෙන් අපේක්ෂා කළ නොහැකි බවයි. දෙමළ ජනතාවත්, මානව හිමිකම් සංවිධානත්, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයත්, ජාත්‍යන්තර අධිකරණයක් ස්ථාපිත කිරීම පිළිබඳව හඬ නඟන්නේ එබැවිනි. වංචා දූෂණවලට අදාළ චූදිතයන් නීතිය ඉදිරියට පැමිණවීම පවා ලංකාව තුළ වළක්වයි නම්, යුද අපරාධකරුවන්ට නඩු දැමීමක් කෙසේ නම් අපේක්ෂා කරන්නද? ශ්‍රී ලංකාවට හිංසා පීඩා කරති යි ඩයස්පෝරාවට, එන්.ජී.ඕ.වලට සහ බටහිරට බැනඅඬගහන ආණ්ඩුවේ සිටන ඔබ කවුරුත්, මේ මොහොතේ ඔබම කරන්නේ කුමක්දැයි හැරී බැලීම වටී. තමන්ගේ ගැත්තන් සහ දාසයන් ආරක්ෂා කරගැනීම සඳහා මෙතරම් නීච මගඩි දැමීමෙන් මේ රට ප්‍රපාතයට ඇදගෙන යන්නේ ඔබමයි.
මේ රටට ආදරය කරන්නේ තමන් පමණකියි කීමට කිසිවෙකුට අයිතියක් නැත. මේ රටේ බහුතරය දුරදක්නා නුවණින්, ඥානාන්විතව සහ මානවවාදීව කටයුතු කෙළේ නම්, අද පත්ව තිබෙන ඛේදනීය තත්වයට මේ රට පත් නොවන්නට තිබුණි. අපේ තරුණයන් ආයුධ අතට නොගන්නට තිබුණි. දැන්වත් අපේ ගමන් මාර්ග වෙනස් කොට, සිහිවිපරම දෙසට, එක්සත්භාවය සහ සෞභාග්‍ය දෙසට පියනැඟීමට ලැබේවා ය යන්න මගේ ප්‍රාර්ථනයයි. ■
