රෝග ලක්ෂණ නැති ආසාදිතයන් සිටිය හැකියි
පරීක්ෂා කළ යුතු 42,000කට වඩා ඉන්නවා
රෝග ලක්ෂණ නැති අය පරීක්ෂා කරන්නේ නැහැ
මෙතෙක් කර ඇත්තේ දවසකට කළ යුතු පරීක්ෂණ සංඛ්‍යාව
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් මාර්තු මාසයේ මුල සිට නැවත නැවතත් කී කොරෝනා මර්දනයට අදාළ මන්ත‍්‍රය වන්නේ ‘ටෙස්ට් ටෙස්ට් ටෙස්ට්’ යන්නය. හැකි තරම් පරීක්ෂා කිරීම සහ රෝගීන් වෙන් කිරීම කොවිඞ්-19 අධි-වසංගතයට මුහුණදීම සඳහා ඇති මූලිකම උපායමාර්ගය වෙයි.
එහෙත් අප මේ සටහන ලියන මොහොත දක්වාම ශ‍්‍රී ලංකාවේ පරීක්ෂාවට ලක් කරන්නේ කොවිඞ්-19 රෝග ලක්ෂණ සහිතව රෝහල්වලට ඇතුළත් වන පුද්ගලයන්ය.
මේ තත්වය වෙනස් කළ යුතු බවත් රෝගීන් අතරින් සීයට 80ක් පමණ රෝහල්ගත වීමට තරම් රෝග ලක්ෂණ වෛද්‍ය රසායනාගාර විද්‍යා වෘත්තියවේදීන්ගේ විද්වත් ආයතනය මීට පෙර සඳහන් කර තිබුණි. රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයද පසුගිය සතියේ නිර්දේශ කර තිබුණේ රෝග ලක්ෂණ තිබෙන හා නොමැති, නිරෝධායනය සඳහා නිර්දේශ කර සිටින සියලූදෙනාම පරීක්ෂාවට ලක් කළ යුතු බවය.
එහෙත් ශ‍්‍රී ලංකාව සාර්ථකව එම කටයුතු කරනවාද යන්න මේ වන විට විශේෂඥයන්ගේ ප‍්‍රශ්න කිරීමට ලක්ව ඇත.
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය කොවිඞ්-19 වසංගතයට අදාළව නිකුත් කර ඇති විශේෂ සායනික මාර්ගෝපදේශ මාලාව මාර්තු 31 වැනිදා යාවත්කාලීන කර තිබුණු අතර එහි සඳහන් කර ඇත්තේ ‘සායනික වශයෙන් සැක සහිත’ පුද්ගලයන් තනි කිරීම හා පරීක්ෂා කිරීම කළ යුතු බවය.
සෞඛ්‍ය හා දේශීය වෛද්‍ය සේවා අමත්‍යාංශය පළාත් සෞඛ්‍ය අධ්‍යක්ෂවරුන් හා ප‍්‍රාදේශීය අධ්‍යක්ෂවරුන් ඇතුළු සියලූ ආයතන වෙත නිකුත් කරන ලද රෝගීන් හඳුනාගැනීමට අදාළව යාවත්කාලීන කරන ලද උපදෙස් මාලාවෙහි සායනික වශයෙන් සැකසහිත පුද්ගලයන් වර්ග හයක් හඳුන්වා ඇත. සායනික වශයෙන් සැකසහිත පුද්ගලයන් ලෙස එහි සඳහන් කර ඇත්තේ රෝග ලක්ෂණ ඇති පුද්ගලයන්ය.
රෝග ලක්ෂණ නැති ආසාදිතයන්
කොවිඞ්-19 රෝගීන් අතරින් කොපමණ ප‍්‍රතිශතයක් රෝග ලක්ෂණ පෙන්වනවාද නැද්ද යන්න පිළිබඳව මේ වන විට ගෝලීය මට්ටමෙන් අධ්‍යන සිදුකරමින් පවතින අතර, විශාල පිරිසකට රෝග ලක්ෂණ නොමැතිව රෝගය පැවතීමේ අවදානමක් ඇතැයි කරුණු හෙළිවී තිබේ.
අයිස්ලන්තයේදී කර තිබුණු අධ්‍යයනයකට අනුව වාර්තා වූ රෝගීන් අතරින් සීයට 50ක් රෝග ලක්ෂණ පෙන්වා නැත. ඒ පිළිබඳව අයිස්ලන්ත රජයේ නිල වෙබ් අඩවියෙහි වාර්තාවක සඳහන්ය.
රෝගීන් අතරින් විශාල පිරිසක් රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වා සිටිය හැකි බව ඇමෙරිකාවේ ජෝන් හොප්කින්ස් වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ඬේවිඞ් බුචොල්ස්ද පෙන්වාදී තිබේ. ජෝන් හොප්කින්ස් විශ්වවිද්‍යාලය මේ මොහොතේ කොවිඞ්-19 පිළිබඳව පරීක්ෂණ සිදුකරන ලොව ප‍්‍රධානතම ආයතනයකි.
ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ රෝග පාලනය හ නිවාරණය සඳහා වූ මධ්‍යස්ථානයේ අද්‍යක්ෂ, වෛරසවේදී රොබට් රෙඞ්ෆීල්ඞ් සෞඛ්‍ය වාර්තාකරුවකු වන සෑම් වයිට්හෙඞ් සමඟ සාකච්ඡුාවකදී පෙන්වාදී ඇත්තේ රෝගීන් අතරින් සීයට 25ක් රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වා සිටීමේ ඉඩක් ඇති බවය.
මතකයේ තබාගන්න, ඉහත පෙන්වාදෙන්නේ කිසිම රෝග ලක්ෂණයක් නැති අය පමණි. යන්තමින් රෝග ලක්ෂණ පෙන්වන විශාල ප‍්‍රතිශතයක්ද සිටිති. පොඩි කැස්සක් ආවාට බොහෝ අය රෝහල්ගත වෙන්නේ නැත.
ලංකාවේ මේ වන විටත් පරීක්ෂාවට ලක් කර ඇත්තේ තුන්දහසකට අඩු පිරිසක් බව වාර්තා වේ. සෞඛ්‍ය ප‍්‍රවර්ධන කාර්යාංශයේ දත්ත ඇසුරෙන් පවත්වාගෙන යන ‘කොවිඞ් එස්එල්’ වෙබ් අඩවිය මෙතෙක් පරීක්ෂාවට ලක් කළ පුද්ගලයන් සංඛ්‍යාව 3272ක් ලෙස සඳහන් කර තිබේ. කෙසේ වෙතත් එම සියලූදෙනාම පී.සී.ආර්. නම් රෝගය හඳුනාගැනීමට පාවිච්චි කරන අවසන් පරීක්ෂණයට ලක් කර නොමැති අතර මූලික පරීක්ෂාවට මුහුණදුන් අයද ඒ අතර සිටිති.
පරීක්ෂණ ගමට ගෙනියන්න
වෛද්‍ය රසායනාගාර විද්‍යාවේදීන්ගේ විද්වත් ආයතනයේ සභාපති රවී කුමුදේශ් මෙසේ කීය.
‘අප දන්නා ආකාරයට මෙතෙක් කර ඇති පීසීආර් පරීක්ෂණ සංඛ්‍යාව 1600ක් පමණ. එය කිසිසේත්ම ප‍්‍රමාණවත් නැහැ. රෝග ලක්ෂණ සහිතව රෝහල්ගත වෙන තැනට පත්වෙන්නේ රෝගීන් අතරින් සීයට 20ක් පමණයි. සීයට අසූවක්ම එක්කෝ යාන්තමට ලක්ෂණ පෙන්වනවා. නැත්නම් කිසිම ලක්ෂණයක් පෙන්වන්නේ නැහැ.
දැනට ලංකාවේ පීසීආර් පරීක්ෂණ කරන්නේ යන්ත‍්‍ර 7ක පමණයි. ඒත් ලංකාවේ පීසීආර් යන්ත‍්‍ර 54ක් තිබෙන බව අපි හඳුනාගෙන තියෙනවා. දැනට පරීක්ෂණ කරන්නේ දවල් වරුවේ පැය අටක් විතරයි. ඒත් මේ පරීක්ෂණ පැය 24ම කරන්න අපට පුළුවන්. දැනට වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතනයේත් යන්ත‍්‍ර 8ක් තියෙනවා. ඒත් පාවිච්චි කරන්නේ එකක් විතරයි. ඒ නිසා ලංකාවේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රය තමන්ට හැකි උපරිම වේගයෙන් පරික්ෂණ කරන්නේ නැහැ.
මෙතෙක් මාසෙකට වඩා වැඩි කාලයක් තිස්සේ කළ පරීක්ෂණ සංඛ්‍යාව 1600ක් පමණ බව අපි කලින් කීවා. ඒත් ඇත්තටම අපි දවසකට පරීක්ෂණ 1600ක් පමණ කරන්න ඕනෑ. අප ඉහත කී පහසුකම් පාවිච්චි කළොත් අපට ඒක කරන්න පුළුවන්. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයත් පෙන්වාදෙන්නේ හැකි තරම් පරීක්ෂණ කරන්න කියලයි.
අපි පීසීආර් පරීක්ෂණ පමණක් නොකළ යුතුයි. පරීක්ෂණ සඳහා ප‍්‍රධාන ක‍්‍රම 5ක් තියෙනවා. අපට ඒ ක‍්‍රම 5ම කාර්යක්ෂම විදියට පාවිච්චි කළ හැකියි. ඒ එක් එක් පරීක්ෂණ ක‍්‍රම සඳහා විශේෂ අනන්‍යතා තියෙනවා.
දැනට පාවිච්චි කරන පීසීආර් ක‍්‍රමය, පොයින්ට් ඔෆ් කෙයාර් පීසීආර් ක‍්‍රමය, රැුපිඞ් ඇන්ටිබොඩි ටෙස්ට් ක‍්‍රමය, රැුපිඞ් ඇන්ටිජෙන් ටෙස්ට් ක‍්‍රමය සහ එන්ඒඒටී ටෙස්ට් කියන නවීන පරීක්ෂණ ක‍්‍රමවේදය පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්.
අපි හැකි තරම් පරීක්ෂණ ක්ෂේත‍්‍රයට ගෙනියන්න ඕනෑ. ඉහත කී ක‍්‍රම එකක් හෝ කිහිපයක් පාවිච්චි කරමින් අපට ඒක කරන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ ග‍්‍රාමීය ප‍්‍රදේශවලට, නිවෙස්වලට, ස්වයං නිරෝධායනය කරන තැන්වලට හා නිරෝධායන කඳවුරුවලට ගෙනියන්න ඕනෑ. එය කළ හැකියි. අදාළ යන්ත‍්‍ර ගැනත්, පහසුකම් ගැනත් අපි වාර්තා සකස් කරලා පෙන්වලා තියෙනවා. ඒ පහසුකම් උපරිමව පාවිච්චි කරමින්, හැකි තරම් ක්ෂේත‍්‍රයෙහි පරීක්ෂණ කළ යුතුයි.’
42,000ක් ඉන්නවා
තත්වය පිළිබඳව අනිද්දා සමඟ අදහස් දැක්වූ රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ ලේකම් නවීන් ද සොයිසා මෙසේ පැවසීය.
‘හමුදා බුද්ධි අංශවලින් හඳුනාගෙන තිබෙනවා විදේශවලින් පැමිණි අය හා ඔවුන් සමඟ සම්බන්ධතා පැවැත්වූ 42,000ක පමණ පිරිසක් ලංකාවේ සිටින බව. ඒ අතරින් බොහෝ දෙනෙක් එක්කෝ නිරෝධායන කඳවුරුවල හෝ ස්වයං නිරෝධායනය සඳහා යොමු කර සිටිනවා.
එහෙත් ඒ සියලූදෙනාටම රෝගය තිබෙනවාද කියා පරීක්ෂා කරන්නේ නැහැ. අප ඉල්ලා සිටියේ ඒ සියලූදෙනාවම නිරන්තරයෙන් පරීක්ෂාවට ලක් කරන්න කියලායි. එක්වරක් නෙවෙයි, කිහිපවරක් පරීක්ෂාවට ලක් කරන්න කියලායි.
යම් නිරෝධායන කඳවුරකට හෝ ස්වයං නිරෝධායනයට ඇතුළුවෙන දිනය, පිටවන දිනය හා ඒ අතරමැද දිනවලදී ඔවුන් පරීක්ෂාවට ලක් කළ යුතුයි. නිරෝධායනය කරලා මදි, හැකි තරම් පරීක්ෂා කරන්න ඕනෑ.
අප එය යෝජනා කළත් තවම ක්රියාත්මක වෙන්නේ නැහැ.’
නිරෝධායන කඳවුරු
යුද හමුදාවේ පාලනය යටතේ සිදුවන නිරෝධායන කටයුතු සාර්ථකද යන ගැටලූව පැනනැගී ඇත්තේ කන්දකාඩු නිරෝධායන මධ්‍යස්ථානයේ නිරෝධායනය අවසන් කර මාර්තු 24 වැනිදා පිටවූ අකුරැුස්ස ප‍්‍රදේශයේ පුද්ගලයෙකුට කොවිඞ්-19 ආසාදනය වී ඇතැයි අපේ‍්‍රල් 05 වැනිදා අනාවරණය වූ නිසාය. යුද හමුදාව යුද්ධයට සාර්ථකව මුහුණදුන් බව ඇත්තය. එහෙත් ගැටලූව වන්නේ මෙය යුද්ධයට වඩා වෙනස්, ඊට වඩා සංකීර්ණ තත්වයක් වන නිසාය. පසුගිය සතියේ යුද හමුදාපති ලූතිනන් ජෙනරාල් ශවේන්ද්‍ර සිල්වා නියෝග කර තිබුණේ නිරෝධායන මධ්‍යස්ථානවල සිට නිවෙස්වලට ගිය පුද්ගලයන් ස්වයං නිරෝධායනයට ලක් විය යුතු බවය.
අපේ‍්‍රල් 06 වැනිදා අනිද්දා කළ විමසීමකදී යුද හමුදා මාධ්‍ය ප්රකාශක බි‍්‍රගේඩියර් චන්දන වික‍්‍රමසිංහ ප‍්‍රකාශ කළේ නිරෝධායන කඳවුරුවල සිටි පුද්ගලයන් නිවෙස්වලට යැවීමේදී කොවිඞ්-19 රෝගය තිබේදැයි සොයා බැලීම සඳහා රසායනාගාර මට්ටමේ වෛද්‍ය පරීක්ෂණයකට ලක් නොකරන බවය. ඔහු පෙන්වාදුන් අන්දමට එම පුද්ගලයන්ට උණ හා කැස්ස තිබේදැයි නිතිපතා පරීක්ෂා කරනවා පමණි.
යුද හමුදාවේ විශ්වාසය වී ඇත්තේ උණ හා කැස්ස නොමැති කෙනෙකු තුළ රෝගය පැවතීමට ඇත්තේ අඩු ඉඩකඩක් බවය. එහෙත් සැබෑව එය නොවන බව මීට පෙර අප සඳහන් කළ කරුණුවලින් පැහැදිලි වෙයි.
නිරෝධායන කටයුතු සඳහා විශාල වියදමක් කරන්නට වූවාට සැක නැත. එහෙත් ඒ නිරෝධායන කටයුතුවලට මුහුණදුන් පුද්ගලයන් වෛද්‍ය පරීක්ෂණවලට ලක් නොකිරීම නිසා එම නිරෝධායන කටයුතු අපතේ යෑමට ඉඩ ඇත.
එකම එක උදාහරණයක්
මාර්තු 31 වැනිදා වැඩිම කොවිඞ්-19 රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් හමුවූ දිනය ලෙස හඳුනාගත්තද එදින හඳුනාගත යුත්තේ රෝග ලක්ෂණ නැති, සැකසහිත පුද්ගලයන් පරීක්ෂා කළ මුල් දිනය ලෙසය.
එදින පුත්තලම නැගෙනහිර ප‍්‍රදේශයේ සැක සහිත (රෝග ලක්ෂණ නැති) 19 දෙනෙකු පරීක්ෂා කර තිබුණි. ඒ අතරින් අඩකටත් වඩා, එනම් 10 දෙනෙකු ආසාදිතයන් ලෙස හඳුනාගත්තේය. එහෙත් රෝග ලක්ෂණ නැත.
එම සිදුවීම ගැන ආණ්ඩුව ආඩම්බරයෙන් අදහස් දක්වා තිබුණත්, කළ යුත්තේ එම සිදුවීමෙන් පාඩමක් ඉගෙනගෙන හැකි තරම් පුද්ගලයන් පරීක්ෂා කිරීම සඳහා යොමු වීමය. එහෙත් එය සිදු වන්නේ නැත
වාහකයන් කොපමණද?
යම් කෙනෙකුට රෝග ලක්ෂණත් නැතිනම්, අසනීපය අසාධ්‍ය නැතිනම් එවැනි අය පරීක්ෂා කරන්නේ කුමකටදැයි කෙනෙකු විමසිය හැකිය. එහෙත් කොවිඞ්-19 වසංගතයට අදාළව භයානකම සාධකය වන්නේ රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන, අසාධ්‍ය නොවන පුද්ගලයන්ය. රෝගයෙන් අසාධ්‍ය තත්වයට මුහුණ නොදුන්නත්, ඔවුහු රෝග වාහකයෝය.
වෙනත් බොහෝ වසංගතවලට වඩා වේගයෙන් කොවිඞ්-19 පැතිර යන්නේ තමන්ට රෝගය තිබෙනවාද නැද්ද කියා නොදන්නා පුද්ගලයන් රෝග වාහකයන් ලෙස ක‍්‍රියාකාරී වීම නිසාය. ඔවුන් ගුවන් තොටුපොල, පොදු වෙළඳසැල, පොදු ප‍්‍රවාහනය ආදි තැන්වලට රෝගය රැුගෙන යන නිසාය. එපමණක් නොව ඔවුන් නිවසේ සාමාජිකයන්ට හා පවුලේ සාමාජිකයන්ට රෝගය බෝ කරන නිසාය.
දැන් සමාජයේ රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන රෝගීන් කොපමණ ඉන්නවාදැයි අපැහැදිලිිය. නිරෝධායන කඳවුරුවලින් පසුගිය කාලසීමාවේ පිටවූ කී දෙනෙකු තම සිරුරේ රෝගය දරාගෙන සිටිනවාද නැද්ද කියා කිසිවෙකුට කිව නොහැකිය. ඒ ඔවුන් පරීක්ෂාවට ලක් කර නොමැති නිසාය. එලෙස පිටවූ විශාල පිරිසක් දැන් සමාජයේ සිටිති. එම පුද්ගලයන් කෙරෙහි සමාජයේ සැක සහිත බැල්ම යොමු කිරීමද වටින්නේ නැත.
අප ලියූ මේ සටහන නිසා නොව, නිරෝධායන කඳවුරුවලින් පිටව යෑමෙන් පසු කොවිඞ්-19 ඇතැයි තහවුරු වූ අය හමුවී සිටින නිසා එවැනි කෙනෙකු දෙස සමාජය සැකයෙන් බැලීමේ ඉඩක් ඇත.
ඒ නිසා දැන්වත් නිරෝධායන කඳවුරුවලින් පිටවූ සියලූදෙනාත්, ඔවුන්ගේ පවුල්වල සාමාජිකයනුත් එම පුද්ගලයන් ඇසුරු කළායැයි තොරතුරු ලැබෙන හැකි සෑම කෙනෙකුමත් පරීක්ෂාවට ලක් කළ යුතුය.
හැකි තරම් පරීක්ෂණ නොකළහොත්, මුළු රටක් අත්‍යවශ්‍ය පහසුකම් පවා අසීරුවෙන් සපයාගනිමින්, විටෙක කුසගින්නේ සිටිමින් මැසිවිලි නොනගා නිවාස අඩස්සියේ සිරව සිට කරන කැපකිරීම අපතේ යනු ඇත.
