No menu items!
29.7 C
Sri Lanka
29 March,2024

බුරුන්ඩි මැතිවරණය අවසන් සාධාරණ නැතැයි චෝදනා

Must read

බුරුන්ඩි රටේ ජනාධිපතිවරණය පසුගිය සතියේ පැවැත්වුවා. අවුරුදු 15කට පසු අළුත් ජනාධිපතිවරයෙක් පත්වුණා. එවරිස්ටේ ඩහිෂිමියේ නම් අළුත් ජනාධිපතිවරයා අවුරුදු 15ක් තිස්සේ බලයේ සිටි පරණ ජනාධිපතිවරයා පියර් කුරුන්සිසා විසින් තමන්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස තෝරාගන්නා ලද අයෙක්. මේ පුංචි, දිළිඳු රටේ හිටපු ජනාධිපතිවරයාට ඇති චෝදනා කෙසේ වෙතත්, ඔහු දේශපාලනයට මැදිහත් වීමේ හැකියාවත්, මාසෙකට ඩොලර් ලක්ෂ 5ක විශ්‍රාම වැටුපකුත්, සුඛෝපභෝගී මන්දිරයක් හා වාහන ගොන්නක් සමඟ විශ්‍රාම යනවා. ඔහුට ‘පරම නායකයා’ නමැති නව තනතුරකතුත් හිමිවෙනවා.

බුරුන්ඩියේ හිටපු ජනාධිපතිවරයා වූ පියර් කුරුන්සිසා 2005 දී බලයට පත්වුණේ ලක්ෂ තුනකට වඩා එරට පුරවැසියන් ඝාතනය කරන ලද සිවිල් යුද්ධයක් අවසන, සාම ගිවිසුමක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස. යුද්ධය අවසන් කළ රට සංවර්ධනය කරන බව පොරොන්දු වෙමිනුයි ජනාධිපතිවරයා බලයට පත්වුණේ. ඒ සංවර්ධනය ගැන අරමුණු ඉදිරියට දමමින් තමා වටා බලය ගොනු කරගැනීමත්, විපක්ෂය මර්දනය කිරීමත් ඒ ජනාධිපතිවරයා කළා. එතැනින් පසු එරට කතාන්දරය අප කොහොමත් දන්න හඳුනන නාට්‍ය පිටපතක් (අපට වඩා ටිකක් දරුණු ලෙස) එරට චරිත යොදා රඟදැක්වුවා වාගෙයි.

මැතිවරණයෙන් විපක්ෂයේ ප්‍රධාන අපේක්ෂකයා වූ අගතන් ර්වාසා ලබාගෙන තිබුණේ ඡන්ද වලින් සීයට 24ක ප්‍රතිශතයක් පමණයි. ජයග්‍රාහකයා සීයට හැටකට වැඩි ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් ලැබුවා.

කාලයක් තිස්සේ එරට සීඑන්ඩීඩී-එෆ්ඩීඩී නම් පක්ෂය බලයේ සිටියේ විපක්ෂය මර්දනය කරමින්. ප්‍රධාන විපක්ෂය සහභාගී වූ තරඟකාරී මැතිවරණයක් මෙතෙක් පවත්වා තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා මෙය කාලයකට පසු මුල්වරට විපක්ෂය සහභාගී වූ ජනාධිපතිවරණය. ඒ අනුව මෙය රටේ විපක්ෂය ඉල්ලූ මැතිවරණය. එහෙත් නමට මැතිවරණයක් පැවැත්වීමෙන් තේරුමක් නැහැ. සාධාරණ හා සාධාරණ බව ලොවටම පෙනෙන මැතිවරණයක් නොවේනම්, එයින් තේරුමක් නෑ.

ජාත්‍යන්තර නිරීක්ෂකයන්ට ඒ මැතිවරණය නිරීක්ෂණය කිරීම තහනම් කළා. පාලකයන් දැවැන්ත මැතිවරණ රැළි පැවැත්වුවා. වසංගතය නොතකා රැළි පැවැත්වීම ගැන ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ එරට නියෝජිතයන් ප්‍රශ්න කරද්දී, ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ නිලධාරීන් සිව්දෙනෙක්ව රටෙන් පිට කළා.

සටහන ලියන මොහොත වන විට බුරුන්ඩියේ පරීක්ෂණ වලින් තහවුරු කරගෙන තිබෙන කොවිඩ්-19 රෝගීන් සංඛ්‍යාව 42ක්. කෙසේ වෙතත් රටේ සැබෑ තත්වය හරිහැටි අනුමාන කළ නොහැකියි. මැතිවරණය අවසන් කරන තෙක්, වසංගතය යටපත් කර තැබීමේ ව්‍යාපෘතියක් ක්‍රියාත්මක වූ බවට චෝදනා එල්ලවෙනවා. ඒ අනුව පුරවැසියන්ට මැතිවරණ ප්‍රචාරණ සමයේදී නිදහසේ ගමන් බිමන්ට යන්නට හැකි වුණා.

මැතිවරණය අවසන් වූ විගස, එම නිදහස සීමා කොට, ගමන් බිමන් වලට සීමා පනවා තිබෙනවා.

වසංගතය ගැන ආණ්ඩුවේ ප්‍රකාශකයෙක් කියා තිබුණේ ‘බුරුන්ඩිය දෙවියන් හා විශේෂ සම්මුතියකට බැඳී සිටින බවයි.’  දිළිඳුකමින් හා පීඩාවෙන් ජනතාව පීඩා වින්දත්, ලෝකයේ අනෙකුත් ජාතීන්ට වඩා තමන්ගේ රට විශේෂ බව ප්‍රචාරය කිරීම මෙවැනි ජනප්‍රියවාදී අධිකාරිවාදී නායකයන් සිටින රටවල් බොහොමයක මෙන් බුරුන්ඩියේද ලක්ෂණයක්.

මැතිවරණයෙන් තමන් පරාජය වුණත්, මැතිවරණ ව්‍යාපාරයම සාධාරණ නොවන බවට විපක්ෂයෙනුත්, ස්වාධීන පුරවැසියන්ගෙනුත් දැඩි විවේචන එල්ලවෙනවා. ඇමිනෙස්ටි ඉන්ටර්නැෂනල් ආයතනයේ අප්‍රේල් 27 වැනිදා වාර්තාවක පවා සඳහන්ව ඇත්තේ ප්‍රධාන විපක්ෂ දේශපාලන පක්ෂයේ පුද්ගලයන්ට තර්ජනය කිරීම, පහරදීම, අත්අඩංගුවට ගැනීම හා ඝාතනය කිරීම පවා සිදුව ඇති බව.

බුරුන්ඩියේ තහනම් කරන ලද මානව හිමිකම් සංවිධානයක් එකතු කළ කරුණු මත නිකුත් කළ වාර්තාවක් අනුව ජනවාරි සිට මාර්තු දක්වා ඝාතන 67ක් එරට සිදුව තිබෙනවා. අතුරුදන් කිරීමේ සිදුවීම් 6ක්, ලිංගිකත්වය මුල් කරගත් හිංසන ක්‍රියා 15ක්, වධහිංසා පමුණුවීමේ සිදුවීම් 23ක්, අත්අඩංගුවට ගැනීම්  204ක් එම කාලසීමාවට අදාලව එම සංවිධානයෙන් වාර්තා කර තිබෙනවා.

බුරුන්ඩියේ පොලීසිය ඉන්නේ එදිනෙදා පුංචි වැඩවලට පමණයි. රටේ ආරක්ෂාවේ වැඩි හරියක් පැවරෙන්නේ හමුදාවට. නිදහසේ හමුදාව ආයුධ අතැතිව එහේ මෙහේ ගමන් කරනවා. පසුගිය දශක ගණනාවක් තිස්සේ මහජන නැගිටීම්, විරෝධතා මර්දනය කරන්නට වෙඩි තැබීම් පහරදීම් ආදිය කරනවා. මීට පෙර මැතිවරණ වලට විපක්ෂය සහභාගී වුණේ නැහැ. බුරුන්ඩියේ අගනගරය වන බුජුම්බුරාහි ඇතැම් ප්‍රදේශවල විරෝධතාකරුවන් තමන්ගේ විරෝධය පළ කරද්දී, බුද්ධි අංශ වලින් විරෝධතාකරුවන්ව අල්ලාගන්නවා. අතුරුදන් කිරීම් පවා සිදුවෙනවා. මෙවැනි සිදුවීම් ගැන එරට වැසියන් ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය වෙත කෙළින්ම කියා තිබෙනවා. ඊටත් අමතරව, ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් සංවිධාන ඒ ගැන වාර්තා සකස් කර තිබෙනවා.

මෙවැනි ජාත්‍යන්තර සංවිධාන හා ආයතන ගැන ආණ්ඩුවේ නායකයන් කියන්නේ මොනවාදැයි අනුමාන කරන්න ලංකාවේ පුරවැසියෙක්ට අසීරු නැහැ. කාලයක් තිස්සේ පුරවැසියන් සාධාරණ මැතිවරණයක් ඉල්ලුවා. එමෙන්ම හිටපු ජනාධිපතිවරයාට එරෙහි දැඩි විරෝධයක් තිබුණා. ඔහු පසෙකට වී, වෙනත් අපේක්ෂකයෙක්ව ඉදිරිපත් කිරීමට එයද හේතුවක් වන්නට ඇති.

අනුරංග ජයසිංහ

- Advertisement -

පුවත්

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisement -

අලුත් ලිපි