මීට පෙර තිබුණු පාර්ලිමේන්තුවේ සංයුතිය අනුව ලංකාවේ ප‍්‍රධාන දේශපාලන බලවේග දෙකක් තිබුණි. පෙර තිබුණු පාර්ලිමේන්තුව අනුව පෙනෙන්නේ එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය හා එක්සත් ජාතික පක්ෂය එම ප‍්‍රධාන දේශපාලන බලවේග දෙක ලෙස සැලකිය හැකිය.
නිල වශයෙන් කීවොත් පාර්ලිමේන්තුවේ මන්ත‍්‍රීවරුන් එක් අයෙක්ට වඩා සිටින පක්ෂ සිටියේ හතරක් පමණි. එහෙත් ඇත්තෙන්ම පාර්ලිමේන්තුවේ තමන්ගේම අනන්‍යතාවයක් ඇති දේශපාලන පක්ෂ 21ක් සිටියේය. අඩු වැඩි වශයෙන් ඒ හැම පක්ෂයකටම පාහේ තමන්ගේම දේශපාලන මතයක් තිබුණි. එහෙත් ඒ දේශපාලන පක්ෂ වෙන් වෙන්ව මැතිවරණ වලට තරග කරන සංස්කෘතියක් ලංකාවේ නැත. ප‍්‍රධාන දේශපාලන බලවේග දෙකක් පමණක් දකුණේ ඇත. උතුරේ එක් බලවේගයක් ඇත. තෙවැනි බලවේගයක් කියා ඇත්තේ එකක් පමණි. ඒ ප‍්‍රධාන බලවේගය සමඟ අනෙකුත් පක්ෂ සන්ධානගත වී තරග කරයි.
ඒ සන්ධානවලින් තරග කළ කුඩා පක්ෂවලට පාර්ලිමේන්තුවේ තිබුණේ ඉතා කුඩා නියෝජනයකි. ඇතැම් පක්ෂ ලංකාවේ දේශපාලනයෙහි ඇති කරන බලපෑම විශාල වුණත් නියෝජනය කුඩා විය. ඇතැම් කුඩා පක්ෂවල මතය ජාතික මට්ටටමට ගෙන ගියේ එක් මන්ත‍්‍රීවරයෙකු හෝ දෙදෙනෙකු පමණක් සිටියදීය. ඇතැම් විට ඒ කුඩා පක්ෂ මන්ත‍්‍රීන්ගේ මතය බලවත් නිසා ප‍්‍රධාන පක්ෂද එම මතය අනුව කටයුතු කරන අවස්ථා තිබුණි.
මෙලෙස තනි මන්ත‍්‍රීවරයෙක් හෝ දෙදෙනෙක් සිටින පක්ෂ බොහොමයක් එම පක්ෂ අයත් වන සන්ධානයේ ඉදිරි පෙළ කථිකයන්ව සිටී. බැලූ බැල්මට පාර්ලිමේන්තුවේ අඩු නියෝජනයක් එම පක්ෂවලට ලැබෙන්නේ එම පක්ෂ දුර්වල නිසා බව කිව හැකිය. එහෙත් ඇත්තෙන්ම එම පක්ෂවලට ශක්තිමත්ව නැගී සිටීමට අවස්ථාවක් නොලැබෙන්නේ ඔවුන් සන්ධානගත වෙන ප‍්‍රධාන පක්ෂ වලින් ඔවුන්ව නොතකා හැරීම නිසාය.
ලියුම්කරු සමඟ දේශපාලන සාකච්ඡුා වලදී දෙමළ ප‍්‍රගතිශීලී පෙරමුණේ නායක මනෝ ගනේෂන් නිතර කී පාඨයක් ඇත. ඒ එක්සත් ජාතික පක්ෂය සන්ධාන දේශපාලනය නොදන්නා බවය. ඔහු ඒ පාඨය නිතර කියන්නට හේතු වුණේ එක්සත් ජාතික පක්ෂය සාමාන්‍යයෙන් තමන්ගේ පක්ෂ ලකුණ වන අලියා අත්හැර වෙනත් ලකුණකින් හෝ වෙනත් පක්ෂ නාමයකින් මැතිවරණ වලට ඉදිරිපත් නොවීම නිසාය. එජාපය සාමාන්‍යයෙන් වෙනත් පක්ෂ සමඟ සන්ධානගත වුවද ඡුන්දයට එන්නේ අලියා ලකුණෙන් හා එක්සත් ජාතික පක්ෂය යන නාමයෙන්ය.
දැන් සජිත් පිළ නිර්මාණය කළ සමගි ජන බලවේගයද සන්ධානයක් නොවේ. එය දැන් ක‍්‍රියාත්මක වෙන්නේ දේශපාලන පක්ෂයක් ලෙසය. එජාප නාමයෙන් ගියවර ඉදිරිපත් වූ පක්ෂ ගණනාවක් මෙවර සමගි ජන බලවේගය නාමයෙන් ඉදිරිපත් වනු ඇත.
එක්සත් ජාතික පක්ෂයට සාපේක්ෂව ශ‍්‍රීලනිපය සන්ධාන දේශපාලනය දන්නා බව කෙනෙකු කිව හැකිය. එහෙත් සැබෑව එය නොවේ. එම කණ්ඩායම සන්ධාන නාම වලින් මැතිවරණවලට ඉදිරිපත් වෙන බව සැබෑවකි. එහෙත් ඔවුන්ද හැමවිටම කළේ එම සන්ධානයේ දැවැන්ත බලයක් තමන් සතු කරගැනීමය. මෙවර මැතිවරණයේදී ඔවුන් පොදු සන්ධාන නාමයකින් ඉදිරිපත් වීමද ප‍්‍රතික්ෂේප කළේය. ඒ අනුව දැන් පොදුජන පෙරමුණ යටතේ අනෙකුත් පක්ෂ තරග කරයි.
මේ දෙපැත්තේම නාමයෝජනා සකස් කිරීම මෙන්ම ප‍්‍රචාරණ යාන්ත‍්‍රණයද සිදු වන්නේ ප‍්‍රධාන පක්ෂයේ වුවමනාවේ හැටියටය. බොහෝ විට කුඩා පක්ෂවලට නාමයෝජනා දෙන්නේ නැති තරම්ය. ප‍්‍රචාරයේදී තම පක්ෂයේ අයට නාමයෝජනා දෙන ලෙස එම පක්ෂ ප‍්‍රවර්ධනය කරයි. සුළු පක්ෂවලට කළ හැක්කේ ඒ යාන්ත‍්‍රණය තුළ තමන්ට හැකි ආකාරයෙන් පක්ෂයේ උපරිම බලය යෙදා ජනප‍්‍රිය චරිතයක් හෝ දෙකක් දිනවීම පමණි.
මේ කුඩා පක්ෂවල එක් ජනප‍්‍රිය නායකයෙක්ට නාමයෝජනා ලබාදීම මිසක, එම පක්ෂවලට ශක්තිමත්ව වැඞීමට ප‍්‍රධාන පක්ෂ ඉඩ දෙන්නේ නැත. ඒ නිසාම කුඩා පක්ෂවල නායකයන්ද තම පක්ෂයේ පැවැත්ම ගැන කල්පනා කරනවා වෙනුවට තම පුද්ගලික පැවැත්ම ගැන කල්පනා කරයි. එවැනි පක්ෂ නායකයන් සමඟ කතාබහ කර ලබා ඇති අත්දැකීම් අනුව ලියුම්කරුගේ මතය වන්නේ එම පක්ෂ නාකයන් තම පක්ෂයේ වර්ධනය ගැන වැඩිපුර කල්පනා නොකරන්නේ ප‍්‍රධාන පක්ෂ වලින් ඉඩකඩ ලබා නොදීමේ ප‍්‍රශ්නය නිසාය. ප‍්‍රාදේශීය මට්ටමේ මැතිවරණ වල සිටම කුඩා පක්ෂ වලට සාධාරණ අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ නැත.
මෙවැනි කුඩා පක්ෂවලට තනිව මැතිවරණයට තරඟ කොට තේරී පත්වීමේ හැකියාවක්ද නැත. ඒ අනුව ඔවුනට ලංකාවේ නොවැදගත් කුඩා පක්ෂයක් ලෙස පැවතීම හෝ පවතින තත්වය යටතේ ප‍්‍රධාන පක්ෂයක් සමග සන්ධානගත වී තරග කිරීම යන දෙකෙන් එකක් තෝරාගැනීමට සිදුවේ. ප‍්‍රධාන පක්ෂයක් සමග සන්ධානගත වුවද, එම පක්ෂ වලට වර්ධනය වීමට අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ නැත.
ඇත්තෙන්ම ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රී ආසන 225 මීට වඩා එකිනෙකට වෙනස් කණ්ඩායම් අතර බෙදී යා යුතුය. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයට එය ගුණදායකය. විවිධ අදහස් රැගත් කණ්ඩායම් පාර්ලිමේන්තුවේ සිටීම මෙන්ම ඔවුන්
ඒ අදහස් මත වාද විවාද කරගැනීම යහපත්ය.
ද්වී පක්ෂ ක‍්‍රමයක් ඇති ඇමෙරිකාව, එංගලන්තය වැනි රටවල පවා ප‍්‍රායෝගිකව විවිධ මතවාද රැුගත් කණ්ඩායම් සිටී. උදාහරණයක් ලෙස ඩිමොක්‍රොටික් පක්ෂයේ බර්නි සෑන්ඩර්ස් වැනි දැඩි වාමවාදීන්ද, දැඩි ලිබරල්වාදීන්ද සිටින්නේ විවිධ ‘වින්ග්’ හෙවත් අක්ෂ නියෝජනය කරමින්ය. ඒ ඒ මතවාද සහිත අක්ෂ වලට සාධාරණ නියෝජනයක් ලබාදීමට අපේක්ෂකයන්ව ඉදිරිපත් කරන විට ඒ ඒ පක්ෂ කටයුතු කරයි.
මෙවර මැතිවරණයේදී පොදුජන පෙරමුණේ නාමයෝජනා සකස් කිරීම සඳහා පත්කළ කමිටුවට කුඩා පක්ෂ ගණනාවක
නායකයන් නැති බව පසුගිය සතියේ ප‍්‍රධාන පුවතෙන් අපි වාර්තා කළෙමු. මීට පෙර 2018 පළාත් පාලන මැතිවරණයේදීද පොදුජන පෙරමුණ තමන් සමග සන්ධානගත වී සිටි කුඩා පක්ෂ වලට සාධාරණ නියෝජනයක් ලබාදී තිබුණේ නැත. ඒ ගැන වාද විවාද ඇතිවී තිබුණි.
මොනවා කීවද 2015 සිට 2019 දක්වා පොදුජන පෙරමුණ මැතිවරණ දිනන තැනට ගෙනාවේ දැන් පොහොට්ටු අයට විතරක් ඡුන්දය දෙන ලෙස හ`ඩනගන ප‍්‍රසන්න රණතුංගලා, චමල් රාජපක්ෂලා, රොෂාන් රණසිංහලා නොවන බව පැහැදිළි කාරණාවකි. (පොහොට්ටුවේ අයට පමණක් මනාප දෙන්නැයි කීම බැලූ බැල්මට ශ‍්‍රීලනිපයට එරෙහි සටන්පාඨයකි. එහෙත් ඇත්ත වශයෙන්ම ඒ සටන්පාඨයෙන් කුඩා පක්ෂවලටද ප‍්‍රහාරයක් එල්ල වෙයි. *
එදා සිට වේදිකාවල නිර්මාණශීලී කතා පැවැත්වූ මාධ්‍ය සාකච්ඡුා පවත්වමින් ආණ්ඩුව දරුණු ලෙස විවේචනය කළ ඒකාබද්ධ විපක්ෂ කණ්ඩායමේ පෙරමුණේ සිටියේ විමල් වීරවංශලා, උදය ගම්මන්පිළලා, වාසුදේව නානායක්කාරලාය. මතවාදය කුමක් වුවද ඔවුන් වත්මන් ආණ්ඩුව බිහිකිරීම සඳහා දැක්වූ දායකත්වය පිළිගත යුතුය.
අනෙක් පැත්තෙන් එක්සත් ජාතික පෙරමුණටද චම්පික රණවක, රාජිත සේනාරත්න, රවුෆ් හකීම්, මනෝ ගනේෂන් වැනි නායකයන් ඉහළ දායකත්වයක් දැක්වීය. විශේෂයෙන්ම 2018 ඔක්තෝබර් කුමන්ත‍්‍රණය මොහොතේ එම නායකයන්ගේ දායකත්වය විශේෂයෙන්ම දකින්නට තිබුණි.
ප‍්‍රධාන පක්ෂවලින් පත්වෙන නියෝජිතයන් හා මෙවැනි සුළුතර පක්ෂවලින් පත්වෙන නියෝජිතයන් අතර සාපේක්ෂව වෙනසක් ඇත. ප‍්‍රධාන පක්ෂවල බොහෝවිට ඉන්නේ ව්‍යාපාරිකයන්, ධනවතුන්, පවුලෙන් පැවත එන අයය. ඊට වඩා ‘මතවාදී දේශපාලනික’ අනන්‍යතාවයක් කුඩා පක්ෂවල නියෝජිතයන්ට ඇත. එසේ නොවන අය ප‍්‍රධාන පක්ෂවල මෙන්ම කුඩා පක්ෂවලද සිටින බව පැහැදිළිය. අපගේ කතාව බහුතරය ගැනය.
ජවිපෙ නියෝජිතයන් වැඩි ප‍්‍රමාණයක් පාර්ලිමේන්තුවේ සිටිය යුතු බව අපි කියන්නෙමු. එමෙන්ම ප‍්‍රධාන පක්ෂ සමඟ සන්ධානගත වී සිටින කුඩා පක්ෂවල නියෝජිතයන් වැඩි වීමද සාපේක්ෂව යහපත් තත්වයක් බව පෙනේ. මතවාදය කුමක් වුව ක‍්‍රියාකාරී දේශපාලන සංවාදයක් ගොඩනගන්නට ඒ විවිධත්වය වැඩි වීම යහපත්ය.x
